‘Cú hích’ từ Nghị quyết 57

Khẳng định vị trí “đột phá quan trọng hàng đầu”

Nghị quyết số 57-NQ/TW nhấn mạnh: “Phát triển KH – CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế – xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới”.

Đây chính là tư duy mới của Đảng ta về phát triển KH – CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. 

Điểm đột phá quan trọng là tính khả thi trong tổ chức thực hiện nghị quyết. Lần đầu tiên Tổng Bí thư trực tiếp làm Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện nghị quyết, bên cạnh đó có Hội đồng tư vấn gồm các nhà quản lý và các nhà khoa học có trình độ và uy tín.

Đây là minh chứng cho việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của doanh nhân, doanh nghiệp và nhân dân.

Trong đó, người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực, động lực chính; nhà khoa học là nhân tố then chốt; Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển KH – CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia.

Như vậy, từ vai trò “quản lý” trước đây, nghị quyết này đã mở ra quan điểm mới là nhà nước đóng vai trò “quản trị”.

Bên cạnh đó, có cách tiếp cận mở, vận dụng sáng tạo, cho phép thí điểm đối với những vấn đề thực tiễn mới đặt ra. Chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm và độ trễ trong nghiên cứu khoa học, phát triển KH – CN.

Đây là một bước chuyển mình quan trọng trong cơ chế quản lý khoa học tại Việt Nam, khuyến khích các nhà khoa học dám nghĩ, dám làm, dám nhận nhiệm vụ khi tiếp cận nguồn ngân sách nhà nước đầu tư cho KH – CN, đổi mới sáng tạo.

Nghị quyết số 57 xác định phải tăng đầu tư cho KH – CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Khi thực tế nhiều năm qua, chi ngân sách nhà nước cho KH – CN giảm dần và thường dưới 1% tổng chi ngân sách nhà nước, thì Nghị quyết 57 đề ra mục tiêu đến năm 2030, mức chi này phải đạt ít nhất 3% và tăng dần theo yêu cầu phát triển.

Qua đó tạo động lực cho cộng đồng các nhà khoa học Việt Nam và nâng cao tiềm lực KH – CN quốc gia.

Cùng với đó, phải khẩn trương sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật về KH – CN, đầu tư, đầu tư công, mua sắm công, ngân sách nhà nước, tài sản công, sở hữu trí tuệ, thuế… để tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản, giải phóng các nguồn lực, khuyến khích, phát triển KH – CN, đổi mới sáng tạo.

Sớm đưa Nghị quyết vào đời sống

Nghị quyết số 57 có thể xem là “Nghị quyết giải phóng tư duy khoa học”, “Nghị quyết để thực hiện các nghị quyết”, “Nghị quyết của hành động” với những mục tiêu rất cụ thể, đổi mới cách nghĩ, cách làm, nhằm hiện thực hóa các chủ trương, xóa bỏ rào cản, giải phóng năng lực để thúc đẩy đột phá trong phát triển KH – CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tạo nền tảng phát triển mạnh mẽ đất nước trong kỷ nguyên mới. 

Nhằm đưa nghị quyết đi vào đời sống một cách hiệu quả và kịp thời, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ quan điểm: Luôn quán triệt xem đầu tư vào KH – CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là chiến lược lâu dài, chấp nhận độ trễ và rủi ro trong triển khai.

Các cấp ủy, chính quyền cần cụ thể hóa nghị quyết bằng các kế hoạch sát thực tiễn, lấy kết quả triển khai làm tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng.

Bên cạnh đó, cần lập kế hoạch cụ thể, bám sát mục tiêu Nghị quyết số 57 với nhiệm vụ rõ ràng, phân công cụ thể, thời gian hoàn thành và kết quả đo lường được.

Ngay trong năm 2025 này, cần phải lựa chọn và giải quyết những vấn đề rất căn cơ, tạo nền tảng cho giai đoạn 2026 – 2030, tạo “cú hích” cho năng suất lao động mới, tạo niềm tin cho xã hội.

Để thực hiện điều đó, cần ưu tiên bố trí ngân sách cho KH – CN xứng tầm là quốc sách đột phá. Nghiên cứu cơ chế cho mô hình “đầu tư công – quản trị tư”, bảo đảm nhà khoa học có quyền chủ động trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Nhanh chóng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đặc biệt, cần chuẩn bị hạ tầng năng lượng cho 5 – 10 năm tới, với trọng tâm là năng lượng sạch, bảo đảm đủ năng lượng cho phát triển bằng hành động cụ thể.

Tập trung mũi nhọn vào các ngành có lợi thế và tiềm năng, tránh dàn trải. Ưu tiên nguồn lực cho một số ngành kinh tế có lợi thế và tiềm năng phát triển, tránh dàn trải, kém hiệu quả và lãng phí; đẩy mạnh hợp tác và tận dụng tri thức quốc tế…

Có thể nói rằng, Nghị quyết số 57 thực sự tạo sự đột phá trong nhận thức, tầm nhìn và giải pháp để phát triển KH – CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: “Với nền tảng chính trị, pháp lý vững chắc và sự đồng thuận cao từ toàn Đảng, nhân dân và giới trí thức, tôi tin rằng nghị quyết sẽ tạo ra bước đột phá, góp phần phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng – an ninh, đưa đất nước tiếp tục phát triển bền vững”.

Theo TAM GIANG (Báo Đắk Lắk)