Hoàn thiện pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về khiếu nại, tố cáo
Trình bày Báo cáo về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, về kết quả tiếp công dân, đối với các cơ quan hành chính, trong năm 2023, có 391.512 lượt người đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh về 294.909 vụ việc, có 2.943 đoàn đông người. Tòa án nhân dân các cấp đã tiếp 285 lượt người về 253 vụ việc. Viện kiểm sát nhân dân các cấp và Kiểm toán nhà nước không có công dân đến khiếu nại, tố cáo.
Về kết quả giải quyết khiếu nại, các cơ quan hành chính đã giải quyết 17.463/21.374 vụ việc, đạt 81,7%. Tòa án nhân dân các cấp đã giải quyết 29/29 đơn. Viện kiểm sát nhân dân các cấp và Kiểm toán nhà nước không có vụ việc thuộc thẩm quyền.
Về kết quả giải quyết tố cáo, cơ quan hành chính đã giải quyết 6.618/7.666 vụ việc, đạt 86,3%. Tòa án nhân dân các cấp đã giải quyết 100/110 đơn. Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã thụ lý, giải quyết 04 đơn. Kiểm toán nhà nước đã giải quyết 10/10 đơn.
Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, năm 2023, bám sát sự chỉ đạo của Đảng, triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; mặc dù tình hình công dân đến cơ quan nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh có tăng so với năm 2022 nhưng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước đã thường xuyên quan tâm, lãnh đạo chỉ đạo; Các cấp, các ngành đã nỗ lực, cố gắng có nhiều giải pháp phù hợp nên công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2023 có nhiều chuyển biến tích cực.
Trong công tác tiếp công dân, thủ trưởng các cơ quan hành chính các cấp nhận thức rõ trách nhiệm của mình về việc tiếp công dân định kỳ theo luật định, nên đã bố trí trực tiếp tiếp công dân nhiều hơn so với trước; thực hiện tốt hơn việc tiếp công dân, gắn việc tiếp công dân với giải quyết khiếu nại, tố cáo và coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm.
Trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, đối với cơ quan hành chính, việc tiếp nhận, thụ lý giải quyết khiếu nại, tố cáo về cơ bản được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền quy định của pháp luật; việc đôn đốc, thi hành quyết định, kết luận giải quyết khiếu nại, tố cáo có hiệu lực pháp luật được quan tâm. Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân và Kiểm toán nhà nước đã thực hiện tốt việc giải quyết, xử lý các vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền.
Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, việc kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài, các vụ việc công dân khiếu kiện đến trụ sở các cơ quan trung ương và nhà riêng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo quyết liệt với nhiều biện pháp, thúc đẩy cả hệ thống chính trị vào cuộc (một số vụ việc phức tạp, Thủ tướng Chính phủ trực tiếp họp với các bộ, ngành địa phương để cho ý kiến chỉ đạo xử lý).
Các bộ ngành, địa phương, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, đã chủ động chỉ đạo, kiểm tra, rà soát nhiều vụ việc phức tạp, gây bức xúc trong Nhân dân, dư luận xã hội quan tâm để đề rà các giải pháp giải quyết, xử lý nghiêm, khách quan, đúng pháp luật, góp phần ổn định tình hình an ninh, trật tự xã hội của từng địa phương và cả nước.
Việc thực hiện các kiến nghị của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, giải quyết đơn do các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu, đại biểu Quốc hội chuyển đến thường xuyên được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, trong đó có pháp luật về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo được thực hiện dưới nhiều hình thức đa dạng, phong phú, sáng tạo.
Phân tích những tồn tại, hạn chế, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, công tác tiếp công dân, mặc dù đã chuyển biến tốt hơn so với giai đoạn trước nhưng việc thực hiện tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu một số cơ quan bộ ngành, địa phương chưa thực hiện đầy đủ theo quy định của Luật; chất lượng xử lý đơn ở một số địa phương chưa cao, còn tình trạng sai sót, nhầm lẫn, chưa xem xét xử lý kịp thời ngay từ cơ sở.
Về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, các cấp, các ngành cần tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm các quy định Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và các Chỉ thị, Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Các bộ, ngành trung ương tiếp tục rà soát, đánh giá việc thực hiện các chính sách, pháp luật liên quan đến khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực thuộc bộ, ngành quản lý để kiến nghị sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện pháp luật nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về khiếu nại, tố cáo.
Thanh tra Chính phủ thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo; chủ động nắm tình hình khiếu nại, tố cáo trên phạm vi cả nước; đặc biệt là ở những địa phương đang có hoặc tiềm ẩn xảy ra vụ việc đông người, phức tạp, kéo dài để chủ động đôn đốc, phối hợp với địa phương giải quyết, xử lý; trước mắt phối hợp các bộ ngành, địa phương tập trung xử lý những vụ việc liên quan đến đất đai có nguồn gốc đất nông, lâm trường quốc doanh.
Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, báo cáo của Chính phủ đã tích hợp, phản ánh toàn diện kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) về hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước và của Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm toán nhà nước theo đúng yêu cầu của Quốc hội.
Qua Báo cáo cho thấy, công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC năm 2023 tiếp tục có sự đổi mới, đạt kết quả tích cực, giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật đối với 81,7% số vụ việc khiếu nại, 86,3% số vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền.
Ủy ban Pháp luật đánh giá cao nỗ lực, quyết tâm của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương; những kết quả đạt được trong công tác này đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
Tán thành với đánh giá trong Báo cáo của Chính phủ
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với đánh giá về tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC về hành chính năm 2023 được nêu trong Báo cáo của Chính phủ; đồng thời nhận thấy, một số hạn chế, bất cập và nguyên nhân là những vấn đề tồn tại từ nhiều năm, đã được nêu trong Báo cáo của Chính phủ các năm trước, được Ủy ban Pháp luật chỉ ra trong các báo cáo thẩm tra hằng năm song đến nay vẫn chưa được khắc phục triệt để.
Do đó, đề nghị Chính phủ báo cáo cụ thể hơn kết quả của việc khắc phục những hạn chế, bất cập này; đồng thời, bổ sung, làm rõ “địa chỉ” cụ thể cơ quan, địa phương còn nhiều tồn tại, hạn chế để xác định trách nhiệm và có chế tài xử lý thích hợp, giúp cho công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC trong thời gian tới tại những nơi này có chuyển biến thực sự.
Năm 2024, cùng với các dự án đầu tư lớn đã và đang được triển khai, các dự án phát triển kinh tế – xã hội khác tại các địa phương có tốc độ đô thị hóa cao dự báo vẫn tiếp tục là điểm nóng phát sinh KNTC hành chính liên quan đến đất đai, môi trường, nhất là đối với các dự án phải thu hồi đất, bồi thường, tái định cư… Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần quan tâm, bám sát tình hình, quyết liệt chỉ đạo, đề ra các nhiệm vụ cụ thể tăng cường trách nhiệm của các cơ quan có liên quan để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh, không để xảy ra tình trạng KNTC phức tạp.
