Con đường hòa bình chông gai

Hơn 400 người Palestine ở Dải Gaza thiệt mạng trong các cuộc tấn công của Israel trong ngày 18/3. (Nguồn: The New York Times)

Xung đột bùng phát dữ dội khi Israel nối lại chiến dịch Sức mạnh và thanh kiếm, tiến hành loạt không kích quy mô lớn nhằm vào các mục tiêu của Hamas ở Dải Gaza hôm 18/3 khiến hơn 400 người thiệt mạng.

Hành động này của Israel đã chấm dứt giai đoạn yên bình mong manh sau thỏa thuận ngừng bắn ba giai đoạn đạt được với sự trung gian của Mỹ và Ai Cập hồi đầu năm và bắt đầu hiệu lực từ ngày 19/1.

Theo tờ The Guardian, hành động này được Tel Aviv lý giải là nhằm ngăn chặn Hamas “tái tổ chức và chuẩn bị cho một cuộc tấn công mới”. Ngoại trưởng Gideon Sa’ar tuyên bố, việc nước này nối lại tấn công Gaza không phải là “chiến dịch kéo dài một ngày”. Ông cũng xác nhận chính quyền Tổng thống Donald Trump “đã được thông báo trước và ủng hộ đợt tấn công này”.

Trong khi đó, Hamas lên án loạt không kích của Israel là “chiến thuật nhằm phá vỡ ý chí của nhân dân Palestine”, đồng thời kêu gọi Liên hợp quốc, các tổ chức nhân đạo và cộng đồng quốc tế buộc Tel Aviv chịu trách nhiệm.

Ông Izzat al-Risheq, thành viên cánh chính trị của Hamas phát biểu, “việc mở lại giao tranh của Thủ tướng Benjamin Netanyahu là quyết định hy sinh con tin và tuyên án tử cho họ. Tel Aviv sẽ không đạt được mục tiêu thông qua xung đột và hủy diệt”.

Sau khi giai đoạn một của thỏa thuận ngừng bắn kết thúc vào ngày 1/3, Hamas đã kêu gọi Israel tiến hành đối thoại để bước vào giai đoạn hai, trong đó nhóm sẽ trả tự do cho toàn bộ con tin còn quân đội Israel rút khỏi Dải Gaza.

Ngày 14/3, thủ lĩnh Hamas Khalil Al-Hayya phát biểu tại Cairo, Ai Cập rằng lực lượng này “hoàn toàn sẵn sàng bắt đầu các cuộc đàm phán về giai đoạn hai của thỏa thuận ngừng bắn một cách có trách nhiệm và tích cực”. Tuy nhiên, Tel Aviv muốn kéo dài giai đoạn một của thỏa thuận đến giữa tháng Tư, nhấn mạnh Dải Gaza cần được “phi quân sự hoàn toàn” và nhóm vũ trang Hamas phải bị loại bỏ trước khi chuyển sang giai đoạn hai.

Với việc hai bên đều giữ lập trường khác biệt lớn và cáo buộc bên còn lại cản trở nỗ lực đối thoại đã khiến đàm phán rơi vào bế tắc. Bên cạnh đó, việc Israel cắt điện và chặn hàng viện trợ vào Dải Gaza từ 9/3 khiến căng thẳng giữa hai bên càng thêm gay gắt. Sự bế tắc trong đàm phán và lo ngại về sức mạnh đang phục hồi của Hamas khiến Israel quyết định “tung đòn” phủ đầu. Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố “các cuộc đàm phán từ nay sẽ chỉ diễn ra dưới làn bom đạn” – cho thấy rõ lập trường cứng rắn của Tel Aviv.

Việc Israel nối lại tấn công Dải Gaza đã vấp phải sự chỉ trích từ nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế. Các nước Arab như Ai Cập, Kuwait, Bahrain… lên án hành động của Tel Aviv, đồng thời nhấn mạnh rằng chỉ có giải pháp hai nhà nước mới có thể chấm dứt bạo lực.

Liên hợp quốc cảnh báo tình hình nhân đạo tại Dải Gaza đang xấu đi nhanh chóng khi Israel ngăn chặn viện trợ và yêu cầu người dân Palestine tiếp tục sơ tán. Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Pháp… lo ngại việc Israel leo thang tấn công có thể phá vỡ hoàn toàn nỗ lực đối thoại.

Tuy nhiên, sự lên án từ cộng đồng quốc tế dường như chưa đủ sức nặng để buộc Israel thay đổi chiến lược. Một giải pháp hòa bình thực sự cho Dải Gaza sẽ cần nhiều hơn những tuyên bố lên án, nhất là trong bối cảnh chính quyền Mỹ vẫn duy trì quan điểm ủng hộ Tel Aviv.

Với tình hình hiện tại, triển vọng nối lại đàm phán để đạt được một lệnh ngừng bắn lâu dài tại Gaza vẫn còn mờ mịt. Con đường hòa bình cho dải đất vốn chịu nhiều đau thương lại trở nên chông gai hơn bao giờ hết.