Nikki Haley, đối thủ của Donald Trump trong vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa, thất thế nhiều hơn được lợi khi Ron DeSantis bỏ cuộc.
Những người ủng hộ Nikki Haley, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, đã hò reo vui mừng trong buổi vận động cử tri vào ngày 21/1 ở New Hampshire, sau khi bà báo tin Thống đốc Florida Ron DeSantis rút khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng.
Tuy nhiên, bản thân nữ chính trị gia 52 tuổi có lẽ không vội mừng. Bà hiểu rằng đường đua song mã trước mắt giữa mình và cựu tổng thống Donald Trump đã khó càng thêm khó. Ron DeSantis không chỉ tuyên bố bỏ cuộc, mà còn công khai ủng hộ ông Trump.
“Việc DeSantis rút khỏi đường đua đã triệt tiêu cơ hội cho bà Haley ghìm mức ủng hộ ông Trump dưới mốc 50%”, Mike Dennehy, chuyên gia về chiến lược bầu cử trong đảng Cộng hòa tại New Hampshire, nhận định.
Dennehy, người từng làm việc cho hai chiến dịch tranh cử tổng thống vào năm 2000 và 2008 của cố nghị sĩ John McCain, dự báo ông Trump đang có cơ hội giành khoảng 60% ủng hộ trong cuộc bỏ phiếu ở New Hampshire ngày 23/1.
Nikki Haley, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, thảo luận với cử tri Cộng hòa ngày 18/1 trước thềm bầu cử sơ bộ tại New Hampshire. Ảnh: Reuters
Đối với đối thủ của ông Trump trong vòng sơ bộ, New Hampshire từ lâu được đánh giá là “chiến trường”, nơi họ có cơ hội cao nhất để ngáng đường cựu tổng thống. Trong nhóm những bang bỏ phiếu sớm, đây là nơi duy nhất Trump không giành được mức ủng hộ đa số suốt nhiều tháng vận động năm 2023. Cử tri New Hampshire có xu hướng bỏ phiếu cho những ứng viên mang lập trường trung dung và ôn hòa hơn.
Các khảo sát những tháng qua cho thấy bà Haley nhận được ủng hộ đa số từ cử tri độc lập đang dự tính bỏ phiếu vào ngày 23/1 và 71% cử tri có lập trường trung dung. Bà cũng dẫn trước Trump ở nhóm cử tri trí thức với mức 50% trong khi cựu tổng thống giành 38%, theo khảo sát của CNN và Đại học New Hampshire (UNH). Dù vậy, cả ba nhóm cử tri này đều chiếm thiểu số trong tổng quan cử tri đảng Cộng hòa tại bang.
Ông Trump vẫn dẫn đầu ở New Hampshire dù không vượt mốc ủng hộ 50% trong nhiều tháng qua. Bệ phóng của ông là sức ảnh hưởng vượt trội ở các nhóm cử tri trung thành với đảng Cộng hòa, cử tri mang lập trường bảo thủ và cử tri không có bằng đại học.
Trong khảo sát vào đầu tháng 1 của UNH, Trump dẫn trước Haley với mức ủng hộ 39% so với 32%. Thế nhưng cục diện cuộc đua đã liên tục chuyển biến bất lợi đối với cựu đại sứ Mỹ.
Sau khi ông Trump thắng áp đảo ở Iowa, bang mở màn bầu cử sơ bộ, mọi khảo sát trong một tuần qua ở New Hampshire cho thấy ông đủ cơ hội vượt mốc 50% phiếu bầu. Hàng loạt đối thủ của Trump trong bầu cử sơ bộ nối tiếp nhau bỏ cuộc và tuyên bố ủng hộ cựu tổng thống đại diện đảng. Đầu tiên là tỷ phú gốc Ấn Vivek Ramaswamy, đến Thượng nghị sĩ Tim Scott của bang Nam Carolina và giờ là Thống đốc Florida ron DeSantis.
Mỗi ứng viên rời khỏi cuộc đua lại là một cú hích cho chiến dịch tranh cử của ông Trump và thu hẹp đường đua của bà Haley. Dù cả hai người đều nhận thêm ủng hộ từ những nhóm cử tri của các cựu đối thủ, vẫn nhiều cử tri ưu ái ông Trump hơn là bà Haley khi họ quyết định chuyển phe.
Matthew Bartlett, chiến lược gia bầu cử Cộng hòa tại New Hampshire, đánh giá DeSantis mang lại thử thách cho bà Haley khi ông bỏ cuộc còn lớn hơn giai đoạn ông tranh cử. Mức ủng hộ dành cho Thống đốc Florida ở bầu cử sơ bộ New Hampshire được dự báo rơi vào khoảng 6%, do ông tập trung nhiều nguồn lực hơn cho trận địa Nam Carolina.
“Tình hình có thể đã thay đổi. Đội ngũ của ông Trump đang nghĩ họ có thể ‘kết liễu’ chiến dịch của bà Haley ở New Hampshire, nơi bà vẫn có khả năng đe dọa tham vọng của cựu tổng thống, sau đó trở về với những bang MAGA cùng lợi thế áp đảo”, Bartlett nói, đề cập đến cử tri trung thành của Trump và khẩu hiệu “Xây dựng nước Mỹ vĩ đại trở lại”.
Người ủng hộ chờ đợi tham dự cuộc vận động tranh cử của ông Donald Trump ở Sioux Center, Iowa ngày 5/1. Ảnh: AFP
Bộ phận cử tri ủng hộ DeSantis, vốn nghiêng về bảo thủ, gần gũi với các lập trường của ông Trump hơn quan điểm của bà Haley.
Theo khảo sát của UNH và CNN ngày 21/1, hơn 60% người ủng hộ DeSantis xem ông Trump là lựa chọn dự phòng nếu ứng viên của họ bỏ cuộc, trong khi 30% nói họ sẽ chuyển qua ủng hộ Haley. Khảo sát của Đại học Sufolk cùng Boston Globe và đài NBC10 Boston ghi nhận 57% cử tri phe DeSantis sẵn sàng ủng hộ Trump, còn mức ủng hộ Haley dừng ở 33%.
“Trong cuộc đua song mã, ứng viên muốn thể hiện mình sẽ chắc thắng chung cuộc cần đạt tỷ lệ áp đảo là hơn 50% phiếu bầu. Ông Trump đang rất sáng cửa đạt được cột mốc này”, David Paleologos, giám đốc trung tâm khảo sát cử tri thuộc Đại học Sullofk, nhận định.
Bất chấp nhiều dự báo bất lợi, cựu đại sứ Nikki Haley cùng đội ngũ vẫn giữ tâm thế lạc quan về ngày bỏ phiếu cận kề ở New Hampshire. Thành viên ủy ban tranh cử của Haley từ đầu đã xác định bầu cử sơ bộ thực chất là cuộc đua song mã giữa bà và cựu tổng thống Mỹ, trước khi danh sách ứng viên hẹp dần trong vài tháng qua.
Sau khi nhận tin DeSantis bỏ cuộc, Haley tiếp tục phát thông cáo kêu gọi cử tri chuyển sang ủng hộ mình nếu họ thật sự mong muốn “thế hệ lãnh đạo mới” và một chính trị gia nói đi đôi với làm.
“Ở nước Mỹ, không có ứng viên nào ‘hiển nhiên sẽ thắng’. Cử tri có quyền quyết định liệu đất nước sẽ đi lại con đường của ông Trump hay ông Biden, hoặc chúng ta cùng đi trên con đường chính trị mới”, Haley nhấn mạnh.
Thanh Danh (Theo Politico, CNN)
