Có gì đáng chú ý trong bài phát biểu của ông Trump tại quốc hội?

Trong bài phát biểu vào tối 4.3 (giờ địa phương, sáng 5.3 giờ VN) trước quốc hội Mỹ, Tổng thống Trump đã điểm qua nhiều chính sách của chính quyền từ đầu nhiệm kỳ và các kế hoạch sắp tới. Dưới đây là một số điểm chính được ông nhắc đến.

Kinh tế

Tổng thống Trump nói ưu tiên của ông là “giải cứu” nền kinh tế Mỹ và các gia đình lao động. Ông cho rằng đã kế thừa từ người tiền nhiệm “một thảm họa kinh tế và cơn ác mộng lạm phát”.

Theo kiểm chứng của The Guardian, trong khi lạm phát sau đại dịch Covid-19 ở mức cao trên toàn cầu dưới chính quyền trước, Mỹ đã có sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ nhất thế giới vào cuối nhiệm kỳ của chính quyền Tổng thống Joe Biden, với thị trường chứng khoán bùng nổ, lạm phát giảm và tạo ra nhiều công ăn việc làm. Kể từ khi ông Trump nhậm chức và áp thuế đối với các đối tác thương mại, thị trường chứng khoán đã giảm mạnh và chính phủ đã sa thải hàng chục ngàn công chức liên bang.

Ông Trump đề xuất ấn định lâu dài những cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ một và thông qua luật loại bỏ thuế tiền boa và làm ngoài giờ.

Ông tuyên bố rằng lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại, nhiều người Mỹ hơn tin rằng đất nước đang đi đúng hướng so với số người tin điều ngược lại.

Tuyên bố được cho là dựa trên cuộc khảo sát của hãng Rasmussen thiên hữu thực hiện 3 tuần trước, cho thấy có 47% người cho rằng đất nước đi đúng hướng so với 46% người nói đất nước đi sai hướng. Cũng cuộc khảo sát trên của Rasmussen được thực hiện trong tuần này cho thấy có đến 50% người nói Mỹ đi sai hướng trong khi chỉ có 45% nói đi đúng hướng. Một số cuộc khảo sát khác gần đây cũng cho kết quả tương tự.

Thuế quan

Tổng thống Trump thông báo sẽ đánh thuế đối ứng đối với các đối tác thương mại của Mỹ từ ngày 2.4.

Nhà lãnh đạo cho rằng Mỹ đã bị “lừa đảo trong suốt hàng thập niên”. “Chúng ta sẽ không để điều đó xảy ra nữa,” ông nói. Ông tuyên bố rằng các mức thuế sẽ thu về hàng ngàn tỉ USD và tạo ra công ăn việc làm “mà chúng ta chưa từng thấy trước đây”. Thực tế, thuế quan đang khiến các nhà nhập khẩu của Mỹ chi trả chứ không phải các bên xuất khẩu của nước ngoài. Giới chuyên gia phân tích rằng người chịu thiệt hại bởi các thuế suất này cũng có thể chính là người tiêu dùng Mỹ.

“Các quốc gia khác đã sử dụng thuế đối với chúng ta suốt hàng thập niên, và bây giờ đến lượt chúng ta bắt đầu sử dụng chúng. Bất cứ điều gì họ đánh thuế chúng ta, chúng ta sẽ đánh thuế lại họ”, ông nói.

Tổng thống Trump bác bỏ các chỉ trích. Mặc dù thừa nhận rằng “có thể có một chút xáo trộn” và “có thể có một giai đoạn điều chỉnh” nhưng sau cùng, thuế quan sẽ mang lại thịnh vượng khi bắt buộc các công ty sản xuất nhiều hơn tại Mỹ, tạo ra việc làm và cơ hội.

DOGE và Elon Musk

Khen ngợi tỉ phú Elon Musk và Ban Hiệu quả chính phủ (DOGE) mới được thành lập, Tổng thống Trump nói rằng “mọi người ở đây” đều đánh giá cao những nỗ lực của cơ quan mới này, bao gồm cả các đảng viên Dân chủ.

Ông cũng cho biết ông Musk là người đứng đầu DOGE. Trong khi chính quyền của ông tiếp tục tái cấu trúc lực lượng lao động liên bang, Tổng thống Trump cảnh báo rằng nếu các công chức phản đối chính sách của chính quyền ông, họ sẽ bị sa thải.

Tổng thống Trump tuyên bố rằng DOGE đã “tìm thấy hàng trăm tỉ USD” lãng phí. Tuy nhiên, CNN cho rằng con số này chưa được xác minh và cần có ngữ cảnh.

Theo đó, tính đến ngày ông Trump phát biểu trước quốc hội, DOGE đã tuyên bố trên trang web rằng công việc của họ đã tiết kiệm được khoảng 105 tỉ USD cho người đóng thuế. Tuy nhiên, họ chưa cung cấp bằng chứng để xác minh con số cao như vậy.

Thực tế, số liệu công khai của DOGE đã bị sai sót và liên tục được thay đổi trong những tuần gần đây để loại bỏ một số hợp đồng được xác định là sai sót.

Đối ngoại

Trong bài phát biểu, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ “đòi lại” quyền kiểm soát kênh đào Panama, tái khẳng định mong muốn kiểm soát Greenland.

Sau cuộc họp căng thẳng với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trước truyền thông vào tuần trước, ông Trump cho biết Tổng thống Ukraine đã gửi cho ông một bức thư nói rằng sẵn sàng đàm phán và ký kết một thỏa thuận khoáng sản. Ông cũng cho biết sẽ thực hiện “hành động lịch sử để mở rộng sản xuất các khoáng sản quan trọng và đất hiếm” tại Mỹ vào cuối tuần này.

Về cuộc xung đột Nga – Ukraine, ông Trump nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã được thôi thúc để mở chiến dịch ở Ukraine sau khi quan sát cách mà chính quyền Biden xử lý việc rút quân của Mỹ khỏi Afghanistan.

Mặt khác, ông Trump còn tuyên bố rằng Mỹ đã trao 350 tỉ USD cho Ukraine từ khi cuộc xung đột bắt đầu vào năm 2022 trong khi châu Âu chỉ chi 100 tỉ USD.

Theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel, một tổ chức nghiên cứu của Đức chuyên theo dõi sát sao viện trợ thời chiến cho Ukraine, tính đến tháng 12.2024, châu Âu (Liên minh châu Âu cộng với các quốc gia châu Âu ngoài EU) đã cam kết tổng cộng viện trợ quân sự, tài chính và nhân đạo cho Ukraine khoảng 263 tỉ USD theo tỷ giá hiện tại, trong khi cam kết của Mỹ là khoảng 126 tỉ USD. Châu Âu cũng đã phân bổ nhiều viện trợ quân sự, tài chính và nhân đạo hơn (khoảng 140 tỉ USD) so với Mỹ (khoảng 121 tỉ USD).