Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thăm Trung Quốc từ ngày 23 đến 26-4 trong bối cảnh căng thẳng hai bên chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Vì vậy, khó có thể trông đợi sự đột phá sau chuyến thăm nhưng theo các nhà phân tích, ít nhất đây cũng là cơ hội có thể giúp hai bên ngồi lại đàm phán.
Vẫn là biện pháp cấm vận
Theo Wall Street Journal, các quan chức Mỹ cho biết, viện trợ của Bắc Kinh đã tạo điều kiện cho Moscow xây dựng lại năng lực công nghiệp quân sự, điều mà phương Tây lo ngại. Tới Trung Quốc, ông Blinken đưa ra cảnh báo các ngân hàng Trung Quốc sẽ mất khả năng tiếp cận USD nếu tiếp tục đóng vai trò trung gian quan trọng cho hoạt động xuất khẩu thương mại của Trung Quốc sang Nga.
Các quan chức Mỹ cho rằng, việc trừng phạt nhằm vào các ngân hàng là một lựa chọn leo thang trong trường hợp các đề nghị ngoại giao không thuyết phục được Bắc Kinh hạn chế xuất khẩu sang Nga. Hồi đầu tháng 4, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen cảnh báo, bất kỳ ngân hàng nào “tạo điều kiện cho các giao dịch quan trọng chuyển hàng hóa quân sự hoặc hàng hóa lưỡng dụng tới cơ sở công nghiệp quốc phòng của Nga đều có nguy cơ bị Mỹ trừng phạt”. Tuy nhiên, trong quá khứ, mối đe dọa đơn thuần đối với các ngân hàng chỉ mang lại kết quả ngắn hạn. Những ngân hàng lớn của Trung Quốc giao dịch với Nga đã dần dần được các ngân hàng ít tiếng tăm hơn thay thế, với ít hoạt động trong nền kinh tế định giá bằng USD và do đó ít lo sợ hơn về các lệnh trừng phạt của Mỹ. Chuỗi thanh toán đang dần được xây dựng lại, cả người Nga và người Trung Quốc đều không ngừng thích nghi với các điều kiện mới.
Theo một phân tích gần đây của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington, hoạt động buôn bán một số mặt hàng có công dụng kép đã tăng vọt sau cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tháng 3-2023. Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định sẽ tiếp tục làm những gì cần thiết để bảo vệ vững chắc các quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty Trung Quốc.
Cần hợp tác
Theo các nhà phân tích, mối quan hệ Mỹ – Trung Quốc là mối quan hệ ảnh hưởng lớn đối với thế giới và có thể sẽ vẫn mang tính cạnh tranh. Vì vậy, việc giải quyết những tồn tại giữa hai nước là điều đáng làm. Theo Reuters, ngoài vấn đề quan hệ thương mại Nga – Trung Quốc, chuyến thăm của ông Blinken còn nhằm thảo luận tình trạng dư thừa các sản phẩm năng lượng tái tạo của Trung Quốc sang Mỹ và nhiều hạn chế mà Mỹ áp đặt lên các ngành công nghệ cao của Trung Quốc. Theo các nhà quan sát, có thể thấy, Mỹ đang tăng cường sức ép lên Trung Quốc trên một phạm vi rộng hơn các hoạt động quân sự, kinh tế và thương mại.
Theo Bloomberg, nếu Mỹ muốn Trung Quốc hợp tác giải quyết các vấn đề toàn cầu cấp bách thì phải cho Bắc Kinh thấy có cơ hội cho hợp tác. Một số thỏa hiệp và cách tiếp cận nhẹ nhàng sẽ có hiệu quả lâu dài, nhất là để giải quyết một số vấn đề cấp bách như biến đổi khí hậu, xung đột ở Ukraine và Trung Đông tiềm ẩn nguy cơ bùng nổ chiến tranh. Trước mắt, có thể là hợp tác về trí tuệ nhân tạo (AI), chống lại hoạt động buôn bán ma túy và cải thiện mối quan hệ ngoại giao nhân dân.
KHÁNH MINH tổng hợp
