Chuyên gia đóng góp nhiều giải pháp bảo vệ môi trường Hà Nội

Dự hội thảo có có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Giáo sư, Viện sĩ (GS.VS) Châu Văn Minh – Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam và Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh; Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong; Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Trọng Đông cùng nhiều đại biểu là lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, các chuyên gia, doanh nghiệp, nhà quản lý trên địa bàn TP Hà Nội.

Chất lượng môi trường chưa đáp ứng yêu cầu

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, Thủ đô Hà Nội là đô thị đặc biệt, có tốc độ đô thị hóa nhanh, tăng dân số cơ học rất lớn. Đồng thời, Hà Nội là trung tâm khu vực đồng bằng sông Hồng, vùng có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất cả nước. Với đặc thù này, Hà Nội luôn đối mặt với rất nhiều vấn đề môi trường như ô nhiễm không khí, quá tải trong xử lý chất thải rắn, nước thải,…

Vì vậy, công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội luôn là vấn đề trọng tâm, được Trung ương và lãnh đạo TP quan tâm hàng đầu. Điều này được thể hiện trong nhiều văn kiện quan trọng của Trung ương, TP và đã được tổ chức triển khai thực hiện trong thời gian qua.

Theo Chủ tịch UBND TP Hà Nội, Luật Thủ đô năm 2024 đã nêu cụ thể một số nhiệm vụ cần triển khai về xác định vùng phát thải thấp. Tại Quy hoạch Thủ đô, vấn đề môi trường được đặt lên là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong số các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần giải quyết của Thủ đô trong giai đoạn 2025 – 2030.

Thực hiện chủ trương đó, TP Hà Nội đang quyết liệt thực hiện nhiều hoạt động nhằm cải thiện môi trường, có thể kể đến như: Xử lý ô nhiễm không khí đang thực hiện các giải pháp giảm phương tiện xe cá nhân, tăng cường đầu tư, đưa vào sử dụng các phương tiện vận tải hành khách công cộng, chuyển đổi giao thông xanh, xóa bỏ tình trạng đốt than tổ ong, tăng cường rửa đường, giám sát vệ sinh môi trường các công trình xây dựng…

Bên cạnh đó, Hà Nội cũng tập trung xử lý nước thải, làm sạch các dòng sông. Điển hình là TP Hà Nội đang khẩn trương thực hiện các giải pháp bổ cập nước sông Tô Lịch, làm sống lại dòng sông theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm (Hà Nội đặt quyết tâm tháng 9/2025 sẽ hoàn thành nhiệm vụ bổ cập nước sông Tô Lịch).

Ngoài ra, TP Hà Nội đang thí điểm hiện đại hóa công tác thu gom rác thải, thí điểm phân loại rác tại nguồn tại 5 quận nội thành,… Tuy nhiên, theo Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh, chất lượng môi trường tại Hà Nội chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là chất lượng môi trường không khí.

Để giải quyết “bài toán” này, Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh mong muốn qua hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức, doanh nghiệp có sự chung tay, đồng hành, chia sẻ của các chuyên gia, nhà khoa học góp nhiều ý tưởng sáng tạo, tâm huyết, những giải pháp khả thi cần ưu tiên để có thể nhanh chóng cải thiện chất lượng môi trường của TP, góp phần xây dựng Thủ đô Hà Nội văn hiến, văn minh, hiện đại. Để tìm ra các giải pháp hiệu quả giúp TP Hà Nội cải thiện chất lượng môi trường bền vững như mong muốn.

Làm sạch môi trường để tăng sức hút của Thủ đô

Phát biểu tại hội thảo, GS.VS Châu Văn Vinh – Viện trưởng Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, Hà Nội cũng như nhiều đô thị lớn trên thế giới trong quá trình phát triển phải đối mặt với nhiều vấn đề nghiêm trọng về môi trường như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, chất thải sinh hoạt, chất thải rắn…

“Những vấn đề trên không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe cộng đồng mà còn có khả năng làm giảm khả năng thu hút đầu tư của Hà Nội cũng như sự phát triển bền vững của Thủ đô” – GS.VS Châu Văn Minh nói và nhận định, với thực trạng trên của môi trường Hà Nội, việc tìm kiếm các các giải pháp hiệu quả để giải quyết các vấn đề môi trường cấp bách là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu.

Viện trưởng Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam nhấn mạnh, trước những thách thức về môi trường, vai trò của khoa học công nghệ trong quản lý và bảo vệ môi trường đang ngày càng trở nên quan trọng. Điều này có thể thấy rõ tại nhiều quốc gia phát triển trên thế giới với nhiều giải pháp đã được áp dụng, mang lại hiệu quả.

Tại Việt Nam, GS.VS Châu Văn Minh cho biết, trong thời gian qua, Chính phủ cũng có nhiều chủ trương quan trọng thúc đẩy phát triển đô thị bền vững. Gần đây nhất là 2 quyết định 1569 và 1668 về quy hoạch chung của Thủ đô Hà Nội. Những quyết định này đều nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của khoa học công nghệ trong đổi mới sáng tạo và bảo vệ môi trường.

“Hội thảo là diễn đàn để chúng ta cùng nhìn nhận thực trạng ô nhiễm môi trường của Thủ đô Hà Nội đồng thời đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách, hướng tới Hà Nội xanh – sạch – đẹp” – GS.VS Châu Văn Minh khẳng định.

Bài học quý báu từ bạn bè quốc tế

Trình bày tham luận tại hội thảo, nhiều chuyên gia, nhà quản lý đã đưa ra những giải pháp đáng chú ý để bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội. TS Hoàng Dương Tùng – Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam trình bài tham luận “Một số giải pháp cấp bách xử lý ô nhiễm môi trường tại Hà Nội: vấn đề ô nhiễm không khí”, trong đó đưa ra giải pháp cấp bách nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các tỉnh lân cận như: chuyển đổi số để chuyển đổi xanh trong giai đoạn 2025 – 20230; tiếp cận đa ngành; quản lý chất thải sinh hoạt; liên kết vùng.

Theo TS Hoàng Dương Tùng, cơ hội giải quyết ô nhiễm không khí, và các vấn đề môi trường của Hà Nội hiện đã chín muồi và hội tụ nên chỉ cần sự quyết tâm và chung tay của tất cả các bên, với các giải pháp cấp bách và hiệu quả, vấn đề ô nhiễm không khí của Thủ đô sẽ dần được giải quyết.

Đến từ Trường Đại học Kitakyushu (Nhật Bản), GS Kiwao KADOKAMI mang đến tham luận Kinh nghiệm trong quản lý và bảo vệ môi trường đô thị tại TP Kitakyushu, Nhật Bản với nhiều nội dung rất đáng chú ý. Bản tham luận đã phác họa tiến trình ô nhiễm môi trường xảy ra tại TP Kitakyushu bắt đầu là ô nhiễm không khí, nước từ những năm 1901 do phát triển công nghiệp nặng và hóa chất.

Tiến trình khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường tại TP này được thực hiện sau đó với hàng loạt các sáng kiến như khắc phục ô nhiễm bằng phương pháp Kitakyushu; Hợp tác quốc tế về môi trường; Tái chế chất thải thông qua dự án Eco-Town; Phát triển cộng đồng bền vững. Những sáng kiến đó đã góp phần quan trọng giải quyết tình trạng ô nhiễm tại TP Kitakyushu. Đến nay, năm 2025, TP này đang bứt phá hướng tới mục tiêu không phát thải cacbon.

Điểm nhấn đáng chú ý trong giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường mà TP Kitakyushu thực hiện mang đến chính TP này – “phương pháp Kitakyushu”. Đây là phương pháp phối hợp giữa chính phủ và doanh nghiệp trong khắc phục ô nhiễm và là nền tảng cho con đường tích hợp của phát triển kinh tế và môi trường.

Bên cạnh đó, các biện pháp kiểm soát ô nhiễm do các doanh nghiệp ở TP này thực hiện cũng không chỉ dừng lại ở việc xử lý khí thải trước khi thoát ra khỏi ống khói mà còn tập trung cải tiến quy trình sản xuất bằng cách áp dụng công nghệ sản xuất ít ô nhiễm hơn. Công nghệ này không chỉ giúp cải thiện môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế bằng cách nâng cao năng suất.

Nhờ những giải pháp hiệu quả, phép màu đã thật sự diễn ra khi bầu trời và biển ở TP Kitakyushu đã phục hồi về trạng thái trước khi bị ô nhiễm trong khoảng 15 năm. GS Kiwao KADOKAMI cho biết, từ câu chuyện làm sạch môi trường tại TP Kitakyushu, chúng ta có thể nhận thấy, sự hợp tác giữa người dân, doanh nghiệp, chính quyền và nhà khoa học là chìa khóa để giải quyết các vấn đề môi trường.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát ô nhiễm thông qua đổi mới công nghệ có thể song hành với phát triển kinh tế. Đồng thời, cần phổ biến các mô hình tốt nhất ra thế giới và thúc đẩy hợp tác quốc tế để bảo vệ môi trường toàn cầu. Đặc biệt, để phát triển sự vững chắc, điều quan trọng là truyền lại kinh nghiệm, công nghệ và tri thức đã đạt được cho các thế hệ tiếp theo.