Chức vô địch Copa America, liều thuốc giảm đau cho đất nước Argentina

Thêm một lễ hội ăn mừng nữa…

Người dân Argentina đổ ra đường để ăn mừng chiến thắng tại Copa America 2024 vào đêm Chủ nhật đang sống trong một bầu không khí rất khác so với 19 tháng trước, khi chiến thắng tại World Cup của họ khiến hàng triệu người đổ về quảng trường trung tâm Buenos Aires trong tiếng reo hò ăn mừng.

“Thật tuyệt vời”, Diego Cáceres, một người Buenos Aires 38 tuổi, nhớ lại bữa tiệc ngoài trời lớn của Argentina vào ngày 18/12/2022. “Chiến công lần này cũng thật đẹp”, ông nói về đám đông reo hò và đốt pháo hoa vào Chủ nhật quanh đài tưởng niệm ở trung tâm thủ đô sau khi Argentina đánh bại Colombia 1-0 trong hiệp phụ để giành chiến thắng trong giải đấu lớn thứ ba liên tiếp. 

Khủng hoảng kinh tế đã đeo bám Argentina trong nhiều năm. Nhưng ngày nay, lạm phát hàng năm đã lên tới 270%. Gần 60% trong số 45 triệu người dân của đất nước này sống trong cảnh nghèo đói.

Người dân Argentina đã trở nên mệt mỏi vì nỗi lo lắng về rủi ro cao của tin tức: Các cuộc biểu tình chống chính quyền đang diễn ra dữ dội, các cuộc đình công của công nhân làm tê liệt các thành phố, Tổng thống Javier Milei, một chính trị gia tự nhận là “người theo chủ nghĩa vô chính phủ tư bản”, công bố các đợt cắt giảm chi tiêu mới và chỉ trích chủ nghĩa nữ quyền.

Tuần này, truyền hình Argentina phát đi những cảnh báo khủng khiếp về việc đồng peso chạm mức thấp mới so với đồng USD, kéo theo giá trị tiền tiết kiệm của người dân giảm theo.

Lần cuối cùng Cáceres ăn mừng đội tuyển quốc gia của mình tại quảng trường trung tâm Buenos Aires, anh đã làm đầu bếp tại nhiều nhà hàng khác nhau và thuê một căn hộ. Hiện tại, anh cho biết, anh thất nghiệp và ngủ trên đường phố.

“Mọi thứ bây giờ thật kinh khủng”, Cáceres nói sau khi trận chung kết Copa America 2024 giữa Argentina và Colombia diễn ra ở Miami (Mỹ) sau nhiều lần trì hoãn do tình trạng quá tải người hâm mộ. “Ngay khi bạn nghĩ mọi thứ không thể đắt hơn được nữa, thì chúng lại đắt hơn”.

Một số người ở quốc gia mê tín này nói đùa rằng họ đã phải trả một cái giá đắt ở Qatar cho chiến thắng World Cup đầu tiên của họ kể từ năm 1986, ám chỉ đến những cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội sau chiến thắng trên sân cỏ. “Đã có ai kiểm tra các điều khoản và điều kiện để giành chiến thắng tại Copa América chưa?”, một bài đăng trên X được chia sẻ rộng rãi trong cộng đồng người Argentina viết, ám chỉ người dân Argentina có thể lại phải “trả giá” cho chức vô địch vừa rồi.

Nhưng người Argentina nói rằng họ cần giải đấu này, và chiếc cúp này, nhiều hơn những gì họ có thể tưởng tượng. Đối với Argentina, giải vô địch bóng đá lớn nhất Nam Mỹ không chỉ mang lại thành tích vinh quang mà còn là sự trốn thoát khỏi thực tại u ám, dù chỉ là thoáng qua.

“Đó là hình thức giải trí tuyệt vời nhất của chúng tôi, đó là lý do khiến nó trở nên quan trọng đến vậy”, Erika Maya, một bà mẹ vô gia cư 47 tuổi có sáu đứa con, cho biết khi bà nhìn chằm chằm vào trận đấu được truyền hình qua cửa kính của một nhà hàng bị khóa. “Bạn có thể quên mọi thứ đang diễn ra, chỉ cần tận hưởng”.

Khi Argentina chỉ còn bóng đá để tự hào

Với mỗi sự phẫn nộ mới trong 24 ngày qua, người dân Argentina lại tìm thấy sự an ủi khi ám ảnh theo dõi đội tuyển quốc gia yêu dấu của họ, dẫn đầu là Lionel Messi, thi đấu trong một tiếng rưỡi, tạo nên những khoảnh khắc đau khổ và phấn khích lan tỏa khắp đất nước cuồng nhiệt bóng đá này.

“Bóng đá là thành quả của xã hội chúng ta, là điều chúng ta tự hào, là điều chúng ta cống hiến cho thế giới”, binh nhì 21 tuổi Fabrizo Diaz, người đã xem trận chung kết Copa America cùng bạn gái, tự hào nói với phóng viên AP.

Khi trận đấu bắt đầu tại SVĐ Hard Rock của Miami, các nhà hàng ở Buenos Aires đóng cửa, đường phố vắng tanh và thành phố rộng lớn trở nên im lặng một cách kỳ lạ, với hầu hết người dân Argentina bị cuốn hút vào TV tại nhà như thể đang trong lệnh phong tỏa vì COVID-19.

Tin đồn về việc Messi sẽ nghỉ hưu đã làm tăng cơn sốt bóng đá trong những tuần gần đây, với những câu chuyện không cam kết của đội trưởng 37 tuổi trong các cuộc phỏng vấn trên truyền hình, đôi khi gợi lên hy vọng và tuyệt vọng trên toàn quốc.

“Tôi tin Messi sẽ tiếp tục. Tôi không biết liệu anh ấy có thể vào được World Cup tiếp theo hay không, nhưng đây chưa phải là kết thúc”, Adrian Vallejos, một CĐV 32 tuổi, nói, khi xem trận chung kết cùng vợ và con trai. “Ý tôi là, Chúa ơi, tôi hy vọng là vậy!”.

Những chấn thương dai dẳng ở chân của Messi – bao gồm cả chấn thương mắt cá chân trong hiệp hai của trận chung kết khiến anh phải rời sân – đã thu hút nhiều sự chú ý hơn là màn trình diễn của anh trong kỳ Copa America này. Nhưng người Argentina đã thở phào nhẹ nhõm khi được ESPN hỏi tuần này liệu trận đấu này có phải là trận đấu cuối cùng của anh trong màu áo xanh trắng hay không, Messi đã từ chối loại trừ khả năng chơi ở World Cup 2026.

“Chúng ta đang ở trong một giai đoạn chuyển giao rất sâu sắc đối với đội bóng này”, Alejo Levoratti, một nhà xã hội học thể thao tại viện nghiên cứu CONICET của Argentina cho biết. “Chỉ đến thời điểm giải nghệ, Messi mới đạt đến thời điểm đỉnh cao nhất và tìm thấy mối liên hệ này với đội bóng của mình, sự hiệp thông này với Argentina”.

Một cầu thủ vĩ đại khác của Argentina cùng độ tuổi, Angel Di María, đã tuyên bố cuộc so tài với Colombia hôm Chủ nhật sẽ là trận đấu cuối cùng của anh trong màu áo Albiceleste. Di Maria đã rơi nước mắt khi rời sân trong tiếng vỗ tay nồng nhiệt sau bàn thắng quyết định của Argentina. “Tôi đã mơ về việc giải nghệ như thế này”, anh nói với các phóng viên.

Sau nhiều năm gây thất vọng ở các giải đấu quốc tế, gần đây, đội tuyển Argentina đã giành được hết chiến thắng này đến chiến thắng khác – Copa América 2021, Finalissima 2022, World Cup 2022 – khiến đất nước đang gặp khó khăn này một lần nữa phấn khích.

Tổng thống Milei, người từng có thời gian ngắn làm thủ môn cho đội bóng đá chuyên nghiệp Chacarita Juniors, đã chúc mừng đội tuyển quốc gia bằng thông điệp viết hoa toàn bộ trên mạng xã hội X: “CHÚNG TA LẠI LÀ NHÀ VÔ ĐỊCH…!!!”.

Ở trung tâm Buenos Aires đầy rác, nơi diễn ra rất nhiều cuộc biểu tình trong những tuần gần đây, lòng tự hào dân tộc dường như đã được khôi phục trong thời gian ngắn. Bạn bè và người lạ khoác trên mình cờ và áo đấu Argentina ôm nhau và nhảy lên nhảy xuống, một số người hát “Muchachos”, bài quốc ca không chính thức của World Cup 2022, những người khác hô vang tên Messi.

Ngày mai, họ sẽ trở lại với những lo toan trĩu nặng về cơm áo, với những tin tức ngày một u ám hơn về lạm phát. Ngày mai, Tổng thống Milei có thể lại phải phát đi một thông điệp khác, chẳng hạn như quyết định cắt giảm một nửa số bộ của quốc gia này mà ông từng ban hành ngay khi mới nhậm chức.

Không ai biết trước được điều gì sẽ xảy ra với một đất nước đang suy thoái kinh tế này. Nhưng mọi người Argentina đều biết, họ có quyền ăn mừng chức vô địch Copa America 2024. Rồi mọi thứ tính sau!

Nguyễn Khánh