Chủ trương cấp thiết trong bối cảnh giảm sinh

Văn phòng Trung ương Đảng vừa thông báo ý kiến của Bộ Chính trị về việc sơ kết thực hiện Nghị quyết 21/2017 về công tác dân số và sửa đổi các quy định liên quan đến chính sách dân số.

Bộ Chính trị giao Ủy ban Kiểm tra Trung ương tham mưu sửa đổi quy định về xử lý vi phạm chính sách dân số, đồng thời đề xuất không xử lý kỷ luật đối với đảng viên sinh con thứ ba trở lên.

Ảnh minh họa.

Quy định này được đưa ra nhằm đồng bộ với các thay đổi trong luật pháp và không hồi tố đối với những trường hợp đã bị xử lý.

Theo GS. Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, việc “không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba trở lên” là một bước đi đúng đắn.

Tuy nhiên, vị giáo sư cũng nhấn mạnh rằng, chủ trương này chỉ là một phần trong giải pháp tổng thể để duy trì mức sinh thay thế. Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cho rằng, cần có thêm các chính sách khuyến khích gia đình sinh con và nuôi con nhỏ, như trợ cấp, giảm thuế và miễn giảm đóng góp cho các quỹ cộng đồng.

Theo thống kê của Tổng cục Thống kê, năm 2024, mức sinh của Việt Nam chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ, thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ). Đây là mức giảm thấp nhất trong lịch sử và dự báo xu hướng giảm sinh sẽ tiếp tục. Mức sinh tại các khu vực thành thị chỉ đạt 1,67 con/phụ nữ, trong khi ở khu vực nông thôn, mức sinh là 2,08 con/phụ nữ.

Việc giảm mức sinh sẽ dẫn đến các hệ lụy nghiêm trọng, như thiếu hụt lao động và già hóa dân số. Nếu mức sinh tiếp tục duy trì ở mức thấp, Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ giảm dân số trong tương lai, đặc biệt là trong bối cảnh tuổi thọ của người dân ngày càng cao.

Để duy trì mức sinh thay thế, Việt Nam cần có những giải pháp tổng thể. Theo GS. Nguyễn Đình Cử, ngoài chính sách không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba trở lên, nhà nước cần đưa ra các biện pháp hỗ trợ gia đình như trợ cấp nuôi con, hỗ trợ về nhà ở và phát triển cơ sở dịch vụ cho gia đình có con nhỏ.

Chính sách về việc linh hoạt giờ giấc làm việc và hỗ trợ các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn cũng là những yếu tố quan trọng để khuyến khích gia đình sinh con.

Bộ Y tế hiện đang hoàn thiện Dự thảo Luật Dân số để trình Quốc hội vào năm 2025. Dự luật này sẽ không quy định số con đối với mỗi cặp vợ chồng mà sẽ trao quyền quyết định cho cá nhân và các gia đình. Mục tiêu là tạo điều kiện thuận lợi cho việc duy trì mức sinh thay thế trong bối cảnh mức sinh giảm liên tục.