Chú trọng nâng cao y đức trong giai đoạn mới

Bài phát biểu sáng 24/2 của Tổng Bí thư Tô Lâm khi tới thăm và làm việc với Bộ Y tế nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 -27/2/2025) đã nêu bật và biểu dương ngành y tế với những bước đột phá trong việc nâng cao chất lượng điều trị, ứng dụng công nghệ cao và phát triển y học hiện đại, đạt nhiều thành tựu quan trọng trong việc nâng cao tuổi thọ và cải thiện chất lượng sống cho người dân. Tuy nhiên Tổng Bí thư cũng thẳng thắn chỉ ra: Bên cạnh những thành quả, thành tích, vấn đề y đức trong ngành là một yêu cầu cần được quan tâm giải quyết, “đâu đó vẫn có những thầy thuốc, người trong ngành y thiếu trung thực trong hành nghề, thậm chí đạo đức nghề nghiệp kém, thiếu trách nhiệm với người bệnh, phân biệt đối xử trong khám, điều trị bệnh, thiếu trách nhiệm, thờ ơ trước nỗi đau của người bệnh, vụ lợi, đặt lợi ích vật chất lên trên trách nhiệm của thầy thuốc”.

Từ đó, Tổng Bí thư xác định yêu cầu đặt ra cấp thiết đối với mỗi bác sĩ, cán bộ công nhân viên ngành y tế ngoài công việc làm thật tốt chuyên môn thì cần nâng cao y đức, thực hiện thật tốt những lời dạy của Bác Hồ, nâng cao ý thức tôn trọng và bảo vệ tính mạng, sức khỏe bệnh nhân. Đặc biệt cần công bằng trong điều trị với người bệnh và xây dựng “một nền y tế thích hợp với nhu cầu của nhân dân ta” như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết trong Thư gửi Hội nghị cán bộ y tế cách đây tròn 70 năm.

Những ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm kế thừa luận điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về y đức và lòng nhân ái của thầy thuốc. Ngày 8/1/1947, trong Thư khen ngợi các chiến sĩ bị thương và sự tận tâm của các y sĩ, khán hộ, cứu thương, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dùng chữ “nhà thương”_[1]. Sau này Người còn nhiều lần dùng chữ “nhà thương” khi nói về bệnh viện. Người muốn nhắc nhở rằng: Bệnh viện – đó là ngôi nhà lớn, ở đó có tình thương, là nơi người bệnh nhận được sự hỗ trợ về tinh thần của những người thầy thuốc bên cạnh chỗ dựa về chuyên môn y thuật. Người thầy thuốc chẳng những có nhiệm vụ cao cả “là chiến sĩ đánh giặc ốm” – như cách nói của Người, mà còn phải là người có lòng thương cảm, chăm sóc, nâng đỡ tinh thần cho những người bệnh như người mẹ hiền – “lương y như từ mẫu”.

Phương tiện kỹ thuật hiện đại, phương pháp điều trị tiên tiến là không thể thiếu, nhưng tất cả phải được vận hành trong tình yêu thương và trách nhiệm của người thầy thuốc. Có thể nhìn rõ điều đó qua thực tiễn cụ thể. Với đặc thù là đại đa số bệnh nhân của khoa Châm cứu Dưỡng sinh (Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương) cần quá trình điều trị và phục hồi lâu dài, đòi hỏi cả bệnh nhân và y, bác sĩ cùng quyết tâm, kiên trì thì mới có kết quả hồi phục tốt. Nhờ kiên trì và có nhiều sự đồng cảm, các thầy thuốc ở khoa đã mang lại niềm tin cho những người từng rơi vào tuyệt vọng, giúp họ tập làm được những điều trước đó họ tưởng chừng như không bao giờ làm lại được.

Trong công việc thực tế của mình, TS, BS Trần Thị Hải Vân, Khoa Châm cứu dưỡng sinh, cho rằng: Chính sự đồng cảm, đồng hành, chia sẻ, giúp đỡ bệnh nhân của các thầy thuốc đã góp thêm động lực để những người bệnh thêm cố gắng đạt kết quả điều trị tốt. Theo TS, BS Trần Thị Hải Vân: “Thực hành y đức cũng không phải là điều gì cao siêu, quá tầm… Trong công tác điều trị, chỉ cần nghĩ đến công việc chữa bệnh trước, nghĩ đến người khác trước, đừng nghĩ đến mình trước. Đơn giản vậy thôi nhưng khó nhất là phải tự mình tự giác thực hiện”.

Trong ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm định hướng giải quyết những thách thức đối với ngành y tế, vấn đề nâng cao y đức được xếp thứ hai chỉ sau yêu cầu đổi mới tư duy về lĩnh vực y tế. Y đức mang giá trị tinh thần, là điều cần có trước các điều kiện vật chất. Đó là “cái tâm” để ngành y tế hoàn thành nhiệm vụ, thực hiện chu toàn trách nhiệm chăm sóc sức khỏe nhân dân, để người thầy thuốc thật sự là “từ mẫu” trong tâm trí của bệnh nhân và xã hội. Để thực hành y đức còn cần những điều kiện bảo đảm không thể thiếu là từng bước hoàn thiện hạ tầng, trang thiết bị, cải thiện chất lượng môi trường làm việc, nâng cao hiệu quả khám bệnh, chữa bệnh của ngành y tế. Những điều này cũng đã được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ trong nội dung các nhiệm vụ, giải pháp mà chúng ta cần nỗ lực thực hiện trong thời gian tới ■
———————
⁽¹⁾ Hồ Chí Minh: Toàn tập – Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t. 5, tr. 16.