Chính phủ Mỹ ký thỏa thuận khoa học với Trung Quốc, phe Cộng hòa phản đối

Việc ký kết là một phần nỗ lực của chính phủ Mỹ đương nhiệm nhằm ổn định quan hệ Mỹ-Trung trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào đầu năm sau, Reuters đưa tin.

Kể từ khi được ký kết lần đầu tiên vào năm 1979, suốt 45 năm qua, Thỏa thuận Khoa học và Công nghệ Mỹ-Trung (STA) đã mang đến sự hợp tác song phương trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu, tạo nên cơ chế trao đổi và cho phép Mỹ truy cập kho dữ liệu của Trung Quốc về theo dõi động đất, thời tiết và cúm.

Tuy nhiên, thỏa thuận trên đã lâm vào tình trạng đình trệ hồi năm ngoái, thời điểm quan hệ giữa hai nước rơi xuống mức thấp kỷ lục và sau thời gian Washington cáo buộc Bắc Kinh thường xuyên không duy trì được một số cam kết, chẳng hạn như vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

Thậm chí những nhà phân tích Mỹ vốn ủng hộ việc ký gia hạn STA cho rằng về cơ bản cần phải thẩm định lại các điều khoản để bảo vệ những phát kiến của phía Mỹ, trong bối cảnh giờ đây Trung Quốc hiện là một thế lực khoa học trên toàn cầu.

Với quyết định ký thông qua vài tuần trước khi ông Trump nhậm chức vào ngày 20.1.2025, chính quyền Tổng thống Joe Biden cho rằng thỏa thuận mới có quy mô thu hẹp so với những đợt gia hạn trước đó, và không mở rộng sang các lĩnh vực công nghệ mới nổi hoặc đóng vai trò then chốt cho sự cạnh tranh giữa hai nước.

Trong thư gửi hôm nay (giờ Việt Nam), nghị sĩ John Moolenaar, Chủ tịch Ủy ban đặc biệt về Trung Quốc tại Hạ viện Mỹ, yêu cầu Ngoại trưởng Antony Blinken phải “lập tức ngừng lại các nỗ lực” tái ký kết thỏa thuận, và để chính quyền sắp tới của Mỹ có quyền quyết định về các điều khoản. Tuy nhiên, nỗ lực ngăn cản đã không thành công.