Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư vòm họng

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh ung thư vòm họng

Ung thư vòm họng là một trong số những bệnh ung thư hay gặp nhất nước ta và đứng hàng đầu trong các loại ung thư vùng đầu-mặt-cổ.

Theo ThS. BS. Vũ Văn Tiến, chuyên gia Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, hiện chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ung thư vòm họng. Tuy nhiên, có 3 nhóm yếu tố nguy cơ khiến chúng ta dễ mắc bệnh hơn như: Yếu tố di truyền , nhiễm virus EBV và yếu tố môi trường. Trong đó làm việc trong môi trường ô nhiễm không khí, hóa chất độc hại; việc tiếp xúc nhiều với thuốc lá, rượu bia; sử dụng nhiều các loại thịt nướng, thịt hun khói, đồ hộp, đồ muối như dưa muối, cá muối… có thành phần nitrosamin tăng nguy cơ gây ung thư.

Ung thư vòm họng nếu được phát hiện và điều trị sớm có tiên lượng khá tốt. Ngoài các biện pháp điều trị thì chế độ dinh dưỡng cũng góp phần quan trọng giúp nâng cao sức khỏe cho người bệnh.

Theo Bệnh viện K Trung ương, những người mắc ung thư đầu-cổ có tỷ lệ suy dinh dưỡng lên đến 35-75%, thể trạng suy kiệt cũng chiếm tỷ lệ rất cao và gây ra nhiều ảnh hưởng nặng nề đến hiệu quả điều trị bệnh. Do đó xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng.

Trong quá trình điều trị, tùy vào giai đoạn và tình hình sức khỏe cũng như vị trí khối u mà người bệnh sẽ được đưa ra các hình thức chữa trị khác nhau như xạ trị , hóa trị, phẫu thuật… Tuy nhiên người bệnh sẽ bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của các phương pháp điều trị này.

Dễ nhận thấy nhất là bệnh nhân luôn cảm thấy mệt mỏi về cả thể chất và tinh thần, buồn nôn, chán ăn . Một chế độ dinh dưỡng hợp lý, đa dạng sẽ kích thích người bệnh ăn được nhiều hơn để có thể trạng tốt hơn.

Bệnh nhân cũng có thể gặp phải tình trạng giảm bạch cầu/ tiểu cầu/ hồng cầu. Vì vậy, cần nghiên cứu kĩ các chất dinh dưỡng trong bữa ăn của người bệnh ung thư đầu – cổ để kịp thời bổ sung các chất dinh dưỡng bị thiếu hụt.

2. Các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể người bệnh ung thư vòm họng

Người bệnh ung thư vòm họng cần duy trì chế độ ăn giàu năng lượng kèm luyện tập thể dục thể thao phù hợp và điều độ. Lựa chọn thực phẩm tươi ngon, có nguồn gốc xuất xứ, đa dạng mỗi ngày. Chế biến thanh đạm, ít gia vị, mềm, lỏng, dễ nuốt như cháo, súp, sữa, sinh tố…

Một số chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể người bệnh ung thư vòm họng bao gồm:

Chất đạm (protein)

Giúp cơ thể phục hồi và tái tạo mô, duy trì hệ miễn dịch . Người bệnh nên chọn các loại thực phẩm giàu protein dễ tiêu hóa như: cá, thịt gà, trứng, sữa chua, các loại đậu.

Chất béo tốt

Cung cấp năng lượng cho cơ thể, giúp hấp thu các vitamin tan trong dầu. Nên chọn các loại chất béo tốt như: dầu ô liu, dầu hạt cải, các loại hạt.

Tinh bột phức tạp

Cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Nên chọn các loại tinh bột phức tạp như: gạo lứt, yến mạch , khoai lang…

Vitamin và khoáng chất

Giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa , hỗ trợ quá trình điều trị. Nên bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất như: vitamin A, B, C, E, canxi, sắt, kẽm.

Nước

Giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa, vận chuyển dưỡng chất. Người bệnh nên uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.

3. Gợi ý một số thực phẩm tốt cho người bệnh ung thư vòm họng

• Rau củ: Rau bina, bông cải xanh, cải xoăn, cà rốt, rau ngót, rau muống, bí đỏ…
• Trái cây: Cam, bưởi, kiwi, dâu tây, đu đủ, thanh long, táo…
• Thịt gà: Thịt gà nạc, ức gà, thịt lợn nạc…
• Trứng: Trứng gà, trứng vịt…
• Sữa chua: Sữa chua ít béo, sữa chua Hy Lạp…
• Các loại đậu: Đậu đen, đậu xanh, đậu lăng…
• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám…
• Dầu ăn: Dầu ô liu nguyên chất, dầu vừng, dầu lạc…
• Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt chia…
• Thực phẩm chứa nhiều omega-3: cá hồi, cá thu, sữa hạnh nhân, sữa óc chó…

4. Một số lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân ung thư vòm họng

Những bệnh nhân ung thư vùng đầu-mặt- cổ như ung thư vòm họng thường sẽ gặp phải tình trạng sưng, khô, rát miệng, cứng hàm, khó nhai, khó nuốt. Vì vậy, người bệnh cần được ăn thức ăn mềm, lỏng; Chia thành nhiều bữa ăn trong ngày, có thể từ 6-8 bữa/ngày; Uống đủ nước trong suốt cả ngày, giữ ẩm miệng.

Hạn chế sử dụng các sản phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ như thịt nướng, thịt hun khói, các món xào, rán, quay… Hạn chế sử dụng những thực phẩm có nhiều muối như dưa muối, cà muối; Tránh các thực phẩm khô, cứng, cay, dính; Không sử dụng các loại thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh.

Không nên cho người bệnh sử dụng các thức ăn được chế biến từ dầu mỡ chiên đi chiên lại nhiều lần. Đặc biệt là các chất kích thích có trong rượu, bia, thuốc lá, cà phê, nước chè đặc, nước ngọt…