1. Chế độ ăn Okinawa giúp tăng tuổi thọ và khỏe mạnh hơn
Okinawa là quần đảo nằm ngoài khơi Nhật Bản và thuộc một trong năm khu vực toàn cầu được gọi là “vùng xanh”. Những người sống trong năm vùng xanh này trên khắp thế giới được phát hiện là có tuổi thọ dài hơn đáng kể so với phần còn lại của dân số thế giới và tuổi thọ trung bình trên toàn thế giới.
Mặc dù có thể có các yếu tố di truyền và môi trường ảnh hưởng đến tuổi thọ đặc biệt cao của người dân Okinawa nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng, các yếu tố lối sống, bao gồm chế độ ăn uống truyền thống Okinawa đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa, giúp họ sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn.
Số liệu trên tạp chí của Trường Cao đẳng Dinh dưỡng Hoa Kỳ cho thấy, cư dân Okinawa có tuổi thọ trung bình cao, số lượng người sống trên trăm tuổi cao và nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác thấp. Phần lớn lợi thế về tuổi thọ ở Okinawa được cho là liên quan đến lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống truyền thống. Chế độ ăn này ít calo nhưng giàu dinh dưỡng, đặc biệt là liên quan đến chất dinh dưỡng thực vật dưới dạng chất chống oxy hóa và flavonoid nhưng giảm thịt, ngũ cốc tinh chế, chất béo bão hòa, đường, muối và các sản phẩm sữa đầy đủ chất béo.
So sánh về thành phần dinh dưỡng, các đặc điểm như hàm lượng chất béo bão hòa thấp, lượng chất chống oxy hóa cao và lượng đường huyết thấp trong các chế độ ăn này có thể góp phần làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, một số bệnh ung thư và các bệnh mạn tính khác thông qua nhiều cơ chế, bao gồm cả việc giảm căng thẳng oxy hóa.
Các phân tích sâu hơn về các thành phần riêng lẻ trong chế độ ăn uống của người Okinawa cho thấy nhiều loại thực phẩm truyền thống, thảo mộc hoặc gia vị được tiêu thụ thường xuyên.
Theo Tiến sĩ Luiza Petre, chuyên gia quản lý cân nặng và trợ lý giáo sư lâm sàng về tim mạch tại Trường Y khoa Mount Sinai ở New York, có nhiều yếu tố giải thích cho tuổi thọ dài này, nhưng điều quan trọng là chế độ ăn uống đặc biệt lành mạnh của họ. Nhiều người dân Okinawa cũng ăn khẩu phần vừa phải trong bữa ăn và coi thực phẩm như một nguồn thuốc.
Chế độ ăn Okinawa ít calo nhưng giàu dinh dưỡng.
2. Một số loại thực phẩm phổ biến trong chế độ ăn Okinawa
Chế độ ăn Okinawa tập trung vào phương pháp ăn uống cân bằng và giàu chất dinh dưỡng. Các bữa ăn truyền thống của Okinawa được chế biến tối thiểu, tập trung vào thực phẩm nguyên chất, tự nhiên. Người dân Okinawa có xu hướng chỉ thưởng thức đồ ngọt vào những dịp đặc biệt. Ngoài ra, nhiều món ăn của họ được hấp hoặc xào nhanh nên không có nhiều chất béo. Hầu hết chất béo họ tiêu thụ đều từ nguồn cá giàu omega-3.
Một số loại thực phẩm phổ biến trong chế độ ăn Okinawa bao gồm:
- Khoai lang: Là một loại thực phẩm chủ yếu trong chế độ ăn của người Okinawa. Khoai lang rất giàu carbohydrate phức hợp, chất xơ và nhiều chất dinh dưỡng khác nhau.
- Rau: Người dân Okinawa tiêu thụ nhiều loại rau nhiều màu sắc, bao gồm rau lá xanh, cà rốt, củ cải và các sản phẩm khác trồng tại địa phương.
- Đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành: Đậu phụ, miso và các sản phẩm làm từ đậu nành khác cung cấp protein từ thực vật và là thành phần chính trong chế độ ăn uống của người Okinawa.
- Rong biển: Rong biển là nguyên liệu phổ biến trong ẩm thực Okinawa, cung cấp các khoáng chất và vitamin thiết yếu.
- Các loại đậu: Đậu, đặc biệt là đậu nành, là nguồn cung cấp protein dồi dào và thường được tiêu thụ dưới dạng đậu nành lên men.
- Cá: Người dân Okinawa truyền thống chủ yếu ăn cá cung cấp acid béo omega-3 và các chất dinh dưỡng thiết yếu khác.
- Thịt nạc: Một lượng nhỏ thịt nạc như thịt lợn, được tiêu thụ ở mức độ vừa phải.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt và các loại ngũ cốc nguyên hạt khác được ưa chuộng hơn ngũ cốc tinh chế trong chế độ ăn của người Okinawa.
- Trái cây: Người dân Okinawa thích ăn nhiều loại trái cây như trái cây họ cam quýt, đu đủ và dứa cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa.
- Trà xanh: Trà xanh là đồ uống phổ biến ở Okinawa, được biết đến với đặc tính tăng cường sức khỏe.
- Các loại thảo mộc và gia vị: Ẩm thực Okinawa kết hợp nhiều loại thảo mộc và gia vị khác nhau như nghệ.
3. Các thực phẩm hạn chế trong chế độ ăn Okinawa
Chế độ ăn truyền thống của người Okinawa thường hạn chế một số món ăn kém lành mạnh không tốt cho sức khỏe. Dưới đây là một số thực phẩm có thể được tiêu thụ ở mức độ vừa phải hoặc tránh trong chế độ ăn Okinawa:
Thực phẩm đã qua chế biến: Các loại thực phẩm đã qua chế biến và tinh chế cao như đồ ăn nhẹ có đường, thức ăn nhanh và bữa ăn đóng gói sẵn thường được tránh.
Đường bổ sung: Thực phẩm và đồ uống có nhiều đường bổ sung bị hạn chế trong chế độ ăn Okinawa.
Chất béo bão hòa: Họ chỉ tiêu thụ một lượng nhỏ thịt nạc, đặc biệt là thịt lợn. Hạn chế thực phẩm chiên và béo.
Thịt đỏ: Việc tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ thường không được khuyến khích.
Sản phẩm từ sữa : Ẩm thực truyền thống của Okinawa không tập trung vào các sản phẩm từ sữa nên lượng tiêu thụ của chúng thường bị hạn chế.
Ngũ cốc tinh chế: Chế độ ăn kiêng Okinawa ưu tiên lựa chọn ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt thay vì ngũ cốc tinh chế như gạo trắng.
Rượu: Người dân Okinawa có thể uống một lượng rượu vừa phải, đặc biệt là dưới dạng đồ uống địa phương như Awamori nhưng hạn chế việc uống quá nhiều.
Ăn thực phẩm có màu vàng, cam tốt cho sức khỏe và tuổi thọ.
Chế độ ăn Okinawa không phải là một phương pháp kỳ diệu nhưng rõ ràng thói quen ăn uống này có tác động tích cực đến sức khỏe. Để có sức khỏe tốt và cuộc sống chất lượng khi về già, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên chúng ta nên chú ý thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh hơn.
Nên ăn nhiều loại trái cây và rau quả, đặc biệt là các loại trái cây và rau quả màu cam và vàng chứa rất nhiều carotenoid. Những chất dinh dưỡng này giúp giảm viêm, đồng thời có thể cải thiện chức năng miễn dịch, là những yếu tố quan trọng để giữ sức khỏe khi chúng ta già đi. Lưu ý chọn những sản phẩm tươi ngon, đúng mùa và chế biến tối thiểu để tránh hao hụt chất dinh dưỡng.
