Châu Á bùng nổ thanh toán không tiền mặt

Hệ thống thanh toán điện tử đang phát triển nhanh chóng tại châu Á, thay thế các giao dịch bằng tiền mặt. (Nguồn: Nikkei Asia)

Công ty xử lý thanh toán có trụ sở tại Mỹ Worldpay dự báo, giao dịch bằng tiền mặt sẽ giảm từ mức 47% (năm 2019) xuống còn 14% tổng số giao dịch vào năm 2027.

Nỗ lực nhằm thúc đẩy hệ thống thanh toán điện tử từ các nước trong khu vực này đã góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi, đồng thời làm giảm tầm “phủ sóng” của các thương hiệu thẻ tín dụng phương Tây.

Tại Mumbai (Ấn Độ), toàn bộ giao dịch thực hiện trên smartphone nên các tài xế công nghệ giao hàng hoá và nhu yếu phẩm một cách nhanh chóng (thường chỉ trong vòng 10 phút). Thậm chí, nhiều dịch vụ giao hàng còn không chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt.

Giá trị thanh toán bằng tiền mặt tại nước này dự kiến ​​sẽ giảm từ mức 71% (năm 2019) xuống còn 10% vào năm 2027.

Năm 2016, chính phủ Ấn Độ hợp tác với các tổ chức tài chính giới thiệu hệ thống thanh toán số trên thiết bị di động (UPI), cho phép người dùng thực hiện thanh toán theo thời gian thực. Hệ thống này xuất hiện trên các ứng dụng dịch vụ giao hàng và kinh doanh khác. Theo PwC Ấn Độ, trong năm tài chính 2023, hơn 131 tỷ giao dịch đã được thực hiện thông qua UPI.

Tại Trung Quốc đại lục, nơi có hơn 1 tỷ người sử dụng Alipay và các ứng dụng thanh toán điện tử khác, tỷ lệ giao dịch bằng tiền mặt dự kiến ​​sẽ giảm xuống 3% vào năm 2027.

Chủ tịch Ant International, đơn vị điều hành Alipay ngoài Trung Quốc, Douglas Feagin cho biết, công ty có kế hoạch mở rộng mạng lưới cửa hàng sử dụng dịch vụ thanh toán của mình tại châu Á và các thị trường khác. Hiện số lượng cửa hàng ở nước ngoài chấp nhận Alipay đã vượt con số 10 triệu.

Xu hướng không dùng tiền mặt đang phát triển nhanh chóng ở châu Á. Tỷ lệ giao dịch bằng tiền mặt tại 14 quốc gia và vùng lãnh thổ dự đoán ​​sẽ giảm còn 14% vào năm 2027, cao hơn mức 12% của châu Âu.

Công ty tư vấn Capgemini của Pháp dự đoán, đến năm 2028, sẽ có 1,46 nghìn tỷ giao dịch không dùng tiền mặt tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, gấp hơn 4 lần so với Bắc Mỹ, nơi sử dụng phổ biến thẻ tín dụng.

Tại Đông Nam Á, khu vực vốn quen sử dụng tiền mặt, chưa dùng nhiều thẻ tín dụng so với Mỹ và châu Âu, việc sử dụng smartphone ngày càng tăng đã góp phần thúc đẩy các giao dịch số. Chỉ cần một số điện thoại và một vài thông tin liên quan, các giao dịch đã trở nên thuận tiện hơn.

Tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt năm 2019 và 2023 tại một số quốc gia và vùng lãnh thổ ở châu Á. (Nguồn: Worldpay)

Trên thế giới, tỷ lệ giao dịch thanh toán bằng smartphone tại các cửa hàng được dự đoán ​​sẽ đạt 46% vào năm 2027, cao hơn gấp đôi so với con số 22% của thanh toán bằng thẻ tín dụng.

Tại Việt Nam, thanh toán không dùng tiền mặt đã trở nên quen thuộc đối với người dân. Năm 2024, có khoảng 200 triệu tài khoản thanh toán khách hàng cá nhân, tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam năm 2024 đạt 17 tỷ giao dịch.

Mỗi ngày hệ thống thanh toán liên ngân hàng xử lý bình quân 830.000 tỷ đồng, trong đó 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số.

Nikkei Asia nhận định, chủ nghĩa dân tộc là một nhân tố khác thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt ở châu Á.

Ấn Độ và Trung Quốc đẩy mạnh phát triển mạng lưới thanh toán trong nước, thách thức các “ông lớn” thẻ tín dụng quốc tế như Visa và MasterCard, những thương hiệu vốn thu phí cho mỗi giao dịch đồng thời thu thập dữ liệu cả chủ thẻ và đơn vị bán hàng.

Ở Đông Nam Á, các quốc gia đang phát triển tính năng thanh toán qua mã QR. Người dùng PromptPay của Thái Lan và PayNow của Singapore có thể chuyển tiền giữa hai nước một cách nhanh chóng. Nhiều nghiên cứu đang được tiến hành để tạo ra một hệ thống thanh toán thời gian thực xuyên biên giới trong khu vực.

Theo nghiên cứu viên tại Viện tư vấn quản lý dữ liệu NTT ở Tokyo (Nhật Bản) Akira Yamagami, các quốc gia Đông Nam Á cũng đang nỗ lực thiết lập một “khối định cư châu Á” bằng cách tạo ra một hệ thống độc lập với các mạng lưới thanh toán ngoài khu vực.