Chặn dịch sởi lây lan và bùng phát, Bộ Y tế họp khẩn

Trong bối cảnh dịch sởi đang có dấu hiệu gia tăng tại nhiều khu vực trên toàn cầu và tại Việt Nam, Bộ Y tế đã triển khai các biện pháp mạnh mẽ để phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh này, đặc biệt là trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn còn ảnh hưởng đến công tác tiêm chủng.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại Hội nghị.

Chiều ngày 15/3, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng chống bệnh sởi với sự tham gia của hệ thống y tế khắp cả nước để bàn thảo giải pháp ngăn chặn dịch lây lan và bùng phát mạnh.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), tình hình dịch sởi đang có chiều hướng gia tăng toàn cầu trong giai đoạn 2024-2025.

Đặc biệt, năm 2023, WHO ước tính có hơn 10,3 triệu ca mắc sởi trên toàn thế giới. Châu Âu và Trung Á ghi nhận số ca mắc sởi cao nhất trong 25 năm qua với 127.350 ca, tăng gấp đôi so với năm 2023.

Các quốc gia như Romania và Kazakhstan đang đối mặt với mức độ bùng phát nghiêm trọng, trong khi khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là Thái Lan, cũng chứng kiến sự gia tăng số ca mắc Sởi.

Tại Mỹ, dịch sởi bùng phát trở lại với 308 ca mắc tại 12 bang trong năm 2025, mức cao nhất kể từ năm 2019. Nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng này là tỷ lệ tiêm chủng thấp, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Theo báo cáo của WHO, chỉ 83% trẻ em trên toàn cầu được tiêm vắc-xin sởi mũi 1 và 74% tiêm mũi 2 trong năm 2023. Điều này đã tạo ra một nguy cơ cao cho sự bùng phát dịch tại nhiều quốc gia.

Tại Việt Nam, dịch sởi đã diễn biến phức tạp trong suốt nhiều năm qua, mặc dù chương trình tiêm chủng mở rộng đã giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh.

Ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh cho hay, từ năm 1985, vắc-xin sởi được đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng và góp phần quan trọng vào việc giảm tỷ lệ mắc bệnh. Tuy nhiên, dịch sởi vẫn bùng phát theo chu kỳ, đặc biệt là vào những năm 2014-2015, 2019-2020 và hiện nay là 2024-2025.

Dù tỷ lệ tiêm chủng đạt trên 95% trong những năm gần đây, nhưng trong giai đoạn trước đây, tỷ lệ tiêm chủng ở một số khu vực vẫn dưới 90%, dẫn đến tình trạng tích lũy nhóm trẻ chưa được tiêm chủng và không có miễn dịch. Điều này là một yếu tố quan trọng dẫn đến sự bùng phát của dịch bệnh, đặc biệt là trong năm 2024-2025.

Trong năm 2024, cả nước đã ghi nhận hơn 45.758 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, trong đó 7.838 trường hợp dương tính và 18 trường hợp tử vong. Sự bùng phát dịch Sởi mạnh nhất tại khu vực miền Nam, chiếm 66,6%, theo sau là miền Trung và miền Bắc.

Đến đầu năm 2025, số ca mắc tiếp tục tăng, đặc biệt là trong các tháng đầu năm, với 38.807 trường hợp nghi mắc và 3.447 ca dương tính. Đáng chú ý, có 5 ca tử vong đã được ghi nhận tại TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương và Bình Phước.

Số mắc sởi chủ yếu tập trung ở trẻ em từ 9 tháng đến dưới 15 tuổi, chiếm 72,7% tổng số ca mắc. Hơn 90% các ca mắc sởi chưa được tiêm vắc-xin hoặc tiêm không đầy đủ. Sự gia tăng này được dự báo sẽ tiếp tục trong năm 2025, mặc dù đã có những biện pháp can thiệp quyết liệt từ Bộ Y tế.

Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đã chủ động triển khai nhiều biện pháp phòng chống dịch. Bộ Y tế đã ban hành các kế hoạch phòng, chống dịch bệnh và triển khai chiến dịch tiêm chủng vắc-xin sởi cho trẻ từ 1-10 tuổi và các nhóm nguy cơ cao.

Từ đầu năm 2025, chiến dịch tiêm chủng đã được mở rộng tại 31 tỉnh, thành phố, nhằm đảm bảo việc bao phủ vắc-xin cho nhóm đối tượng dễ mắc bệnh.

Trong năm 2024, tỷ lệ tiêm vắc-xin Sởi cho trẻ 9 tháng tuổi (mũi 1) đạt 97,4%, và tỷ lệ tiêm vắc-xin Sởi-Rubella cho trẻ 18 tháng tuổi (mũi 2) đạt 97,7%.

Các chiến dịch tiêm chủng đặc biệt đã được triển khai tại những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp hoặc có nguy cơ cao như các tỉnh miền núi, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác truyền thông, vận động người dân đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đồng thời, chú trọng vào công tác tiêm bù, tiêm vét cho những đối tượng chưa được tiêm hoặc tiêm chưa đầy đủ.

Theo các chuyên gia y tế, dịch sởi ở Việt Nam có dấu hiệu giảm, nhưng vẫn cần phải hết sức thận trọng. Dự báo số ca mắc có thể tiếp tục gia tăng, đặc biệt là tại các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Đặc biệt, các tỉnh miền núi, nơi điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế còn hạn chế, và các tỉnh có tỷ lệ tiêm chủng dưới 90% sẽ là những khu vực dễ bùng phát dịch bệnh.

Chính vì vậy, việc tăng cường tiêm chủng vắc-xin và các biện pháp phòng chống dịch là rất cần thiết để khống chế dịch bệnh, giảm số ca mắc và tử vong.

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đề nghị UBND các tỉnh, thành phố ưu tiên đảm bảo nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ chiến dịch tiêm chủng vắc-xin phòng, chống bệnh sởi, đặc biệt là đối với các đối tượng trẻ em chưa đến độ tuổi tiêm chủng hoặc chưa tiêm đủ mũi vắc-xin. Các địa phương cũng cần tăng cường công tác truyền thông, vận động người dân tiêm chủng đầy đủ và chủ động phòng ngừa bệnh Sởi.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng yêu cầu các tỉnh, thành phố rà soát các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp để tổ chức tiêm bù, tiêm vét, và đảm bảo không để dịch bệnh lây lan rộng.

Với sự quyết liệt trong công tác phòng chống dịch của Bộ Y tế và các cơ quan chức năng, tình hình dịch sởi tại Việt Nam đang dần được kiểm soát.

Tuy nhiên, để ngăn ngừa sự bùng phát trở lại, cần tiếp tục duy trì các biện pháp phòng ngừa, đặc biệt là tiêm chủng vắc-xin, nhằm đảm bảo sức khỏe cộng đồng và bảo vệ trẻ em khỏi căn bệnh nguy hiểm này.