Chagee Việt Nam có chịu trách nhiệm pháp lý vụ ‘đường lưỡi bò’?

Cửa hàng thương hiệu Chagee đầu tiên dự kiến sẽ được mở cửa tại ngã tư Nguyễn Thiệp – Đồng Khởi (quận 1, TP.HCM). Trước ngày ra mắt, thương hiệu này đã vấp phải làn sóng tẩy chay khi người tiêu dùng Việt Nam thấy ứng dụng di động của hãng hiển thị bản đồ giống “đường lưỡi bò.”

Theo đăng ký kinh doanh, Công ty TNHH Chagee Việt Nam được thành lập vào tháng 2-2025, với ngành nghề kinh doanh chính là nhà hàng và các dịch vụ ăn uống phục vụ lưu động. Công ty này do ông Nguyễn Anh Duy là đại diện pháp luật.

Tuổi Trẻ Online đã trao đổi với luật sư Lê Ngọc Luân, (Hãng Luật Gold Key), để làm rõ khía cạnh pháp lý của vụ việc, liệu công ty này có phải chịu trách nhiệm pháp lý hoặc đối mặt với nguy cơ rời khỏi thị trường Việt Nam hay không.

* Chagee Việt Nam gỡ bỏ bản đồ chứa “đường lưỡi bò” trên ứng dụng tại thị trường Việt Nam, trong khi Chagee Trung Quốc vẫn duy trì bản đồ này trên các nền tảng toàn cầu. Theo luật sư, liệu hành vi của Chagee có được coi là vi phạm pháp luật Việt Nam không?

– Việc Công ty Chagee tại Trung Quốc (Chagee) duy trì bản đồ có “đường lưỡi bò” trên các nền tảng toàn cầu là xâm phạm chủ quyền quốc gia Việt Nam và vi phạm pháp luật Việt Nam.

Hành vi này còn trái với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên.

* Các quy định pháp luật hiện hành về nhãn hàng hóa, có áp dụng chế tài nào đối với doanh nghiệp nước ngoài khi công ty mẹ có hành vi vi phạm chủ quyền Việt Nam, dù đơn vị tại Việt Nam đã khắc phục không, thưa ông?

– Theo khoản 3 Điều 5 Luật Đầu tư, nếu nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư hoặc có hoạt động kinh doanh gây phương hại, hoặc có nguy cơ gây phương hại đến an ninh quốc phòng, họ có thể bị đình chỉ, ngừng, hoặc chấm dứt hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

Trong trường hợp này, nếu Chagee là chủ sở hữu của Chagee Việt Nam và thực hiện hoạt động đầu tư tại Việt Nam, công ty mẹ có nghĩa vụ tuân thủ các quy định pháp luật Việt Nam.

Chagee Việt Nam là một doanh nghiệp được thành lập và chịu sự quản lý của pháp luật Việt Nam. Nếu công ty này có hành vi vi phạm, sẽ phải gánh chịu các chế tài cụ thể, có thể là chế tài hành chính hoặc hình sự tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm.

Trong trường hợp có đủ cơ sở cho rằng việc Chagee Việt Nam hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam nhưng công ty mẹ (nhà đầu tư/chủ sở hữu) tiếp tục duy trì bản đồ có nội dung không phù hợp gây phương hại hoặc có nguy cơ gây phương hại đến an ninh quốc gia thì căn cứ đề nghị của cơ quan có thẩm quyền theo quy định, có thể thu hồi giấy phép đăng ký doanh nghiệp của Chagee Việt Nam.

* Việc Chagee Việt Nam gỡ bỏ bản đồ trên ứng dụng tại Việt Nam có được xem là hành động khắc phục đủ để tránh các chế tài khác không?

– Trường hợp có đủ cơ sở cho rằng việc Chagee Việt Nam chia sẻ hình ảnh bản đồ có chứa “đường lưỡi bò” thỏa mãn các dấu hiệu của hành vi vi phạm hành chính hoặc hình sự thì hành động gỡ bỏ chỉ là biện pháp khắc phục hậu quả bắt buộc.

Trên thực tế thì Chagee Việt Nam vẫn phải chịu trách nhiệm và bị xử lý theo các chế tài hiện hành, ngay cả khi đã xóa bỏ nội dung vi phạm vì hành vi vi phạm đã xảy ra.

* Nếu người tiêu dùng Việt Nam tiếp tục tẩy chay và khiếu nại, liệu điều này có thể dẫn đến các vụ kiện pháp lý chống lại Chagee Việt Nam không?

Hiện tại Chagee Việt Nam đã gỡ bỏ những nội dung xâm phạm chủ quyền Việt Nam. Vì vậy nếu người tiêu dùng trong nước tiếp tục tẩy chay và khiếu nại dựa trên hành vi của công ty Chagee (ví dụ: bị lừa dối bởi thông tin sai lệch, sản phẩm kém chất lượng…) thì cơ quan chức năng sẽ xác minh để xử lý theo quy định.

Chagee Việt Nam vẫn sẽ phải đối mặt với những chế tài hành chính hoặc hình sự trong trường hợp hành vi chia sẻ hình ảnh bản đồ có chứa “đường lưỡi bò” trước đó đã thỏa mãn những dấu hiệu vi phạm.

Ngoài ra, các vụ kiện dân sự từ người tiêu dùng, dù không trực tiếp liên quan đến bản đồ mà dựa trên các vấn đề khác (như chất lượng dịch vụ), cũng là rủi ro pháp lý tiềm ẩn mà Chagee Việt Nam phải đối mặt.

* Theo kinh nghiệm quan sát từ các vụ việc tương tự (ví dụ: H&M, Volkswagen), ông đánh giá thế nào về khả năng Chagee Việt Nam được phép tiếp tục kinh doanh nếu họ xin lỗi, gỡ bỏ hình ảnh bản đồ “đường lưỡi bò” trên ứng dụng tại Việt Nam?

– Với sự việc tương tự của H&M hay Volkswagen khi đăng tải các hình ảnh có chứa bản đồ đường chín đoạn trong việc quảng cáo sản phẩm trên lãnh thổ Việt Nam, cơ quan chức năng đã tiến hành xử phạt đối với hành vi vi phạm và yêu cầu gỡ bỏ những thông tin sai lệch.

H&M hay Volkswagen tại Việt Nam hay trên thế giới cũng đã gỡ bỏ toàn bộ các hình ảnh có chứa bản đồ đường chín đoạn xâm phạm chủ quyền quốc gia của Việt Nam.

Điều này cho thấy các thương hiệu này đã có sự thay đổi và dù chưa bị cơ quan chức năng đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép kinh doanh, nhưng các nhãn hàng trên phải chịu ảnh hưởng lớn từ phản đối, lên án mạnh mẽ của dư luận, người tiêu dùng dẫn đến không ít khó khăn trong quá trình hoạt động kinh doanh trên lãnh thổ Việt Nam.

Vì vậy, trước hết Chagee Việt Nam đang phải đối mặt với rủi ro pháp lý bị áp dụng các chế tài hành chính tương tự các nhãn hàng nêu trên và vấp phải sự tẩy chay của người tiêu dùng dù chưa chính thức đi vào hoạt động.

Còn đối với việc Chagee có khả năng tiếp tục kinh doanh tại Việt Nam hay không thì còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác.