Cấp đông thực phẩm dư thừa: Lưu ý gì để an toàn, không mất dinh dưỡng?

Hiện nay, nhiều gia đình thường có thói quen ấp đông thực phẩm đã nấu chín, đặc biệt trong dịp lễ Tết khi lượng thực phẩm dư thừa thường tăng cao.

Nguy cơ ngộ độc nếu không cấp đông thực phẩm đúng cách

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, bác sĩ Chu Thị Dung – Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, Cơ sở 3 – cho hay mặc dù đây là cách giúp tiết kiệm thực phẩm và thời gian nấu nướng, nhưng nếu không bảo quản đúng cách hoặc sử dụng trong thời gian dài, thực phẩm cấp đông có thể gây ra những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe.

Theo bác sĩ Dung, cấp đông thực phẩm đã nấu chín là một phương pháp bảo quản an toàn nếu thực hiện đúng quy trình, vì ở nhiệt độ -18°C hoặc thấp hơn, hoạt động của vi khuẩn và enzyme gây hỏng thực phẩm sẽ bị ức chế.

Tuy nhiên, hiệu quả của việc cấp đông phụ thuộc vào: Chất lượng thực phẩm ban đầu, thực phẩm trước khi cấp đông phải được nấu chín kỹ và đảm bảo sạch sẽ.

Sau đó, thực phẩm phải được làm nguội nhanh chóng trước khi đưa vào tủ đông và bảo quản trong hộp hoặc túi kín khí.

Lưu ý, khi bảo quản như trên thực phẩm cấp đông vẫn có hạn sử dụng nhất định, thường từ 1-3 tháng tùy loại thực phẩm.

Bác sĩ Dung cho hay, mặc dù vậy các nguy cơ sức khỏe khi sử dụng thực phẩm cấp đông lâu dài:

Mất chất dinh dưỡng: Quá trình cấp đông có thể làm giảm hàm lượng một số vitamin nhạy cảm với nhiệt độ và oxy, như vitamin C và vitamin B. Nếu bảo quản quá lâu, thực phẩm có thể mất đi mùi vị và giá trị dinh dưỡng ban đầu.

Nguy cơ nhiễm khuẩn: Sai sót trong quy trình cấp đông, nếu thực phẩm không được làm nguội nhanh trước khi đưa vào tủ đông, vi khuẩn vẫn có thể phát triển trong thời gian đầu.

Rã đông không đúng cách: Rã đông ở nhiệt độ phòng hoặc không làm chín lại thực phẩm trước khi sử dụng có thể dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm như Salmonella, E. coli.

Hình thành độc tố trong thực phẩm: Một số loại vi khuẩn như Clostridium botulinum có khả năng tạo độc tố khi thực phẩm được bảo quản không đúng cách hoặc không được đun sôi kỹ sau khi rã đông.

Thực phẩm giàu dầu mỡ khi cấp đông lâu có thể bị oxy hóa, sinh ra chất béo chuyển hóa, gây hại cho tim mạch.

Nguy cơ từ chất liệu bảo quản: Việc sử dụng túi nilon thông thường hoặc hộp nhựa không đảm bảo chất lượng có thể khiến hóa chất từ vật liệu này thấm vào thực phẩm, đặc biệt khi hâm nóng.

Các loại thực phẩm dễ bị ảnh hưởng khi cấp đông

Theo bác sĩ Dung, một số các loại thực phẩm dễ bị ảnh hưởng khi cấp đông như:

Thực phẩm giàu nước: Canh, súp, rau xanh sau khi cấp đông thường bị thay đổi cấu trúc, mất độ giòn và dinh dưỡng.

Thực phẩm chiên rán: Đồ chiên rán cấp đông dễ bị mất độ giòn và trở nên khó tiêu hóa khi sử dụng lại.

Thực phẩm chứa sữa: Các món có sữa hoặc kem tươi có thể bị tách lớp, thay đổi mùi vị khi rã đông.

Quy trình cấp đông an toàn

Làm nguội nhanh: Sau khi nấu chín, thực phẩm cần được làm nguội hoàn toàn trong vòng 2 giờ trước khi đưa vào tủ đông.

Bảo quản trong hộp kín khí: Sử dụng túi zip, hộp nhựa hoặc thủy tinh chuyên dụng cho thực phẩm để tránh không khí xâm nhập.

Ghi nhãn ngày tháng: Đánh dấu ngày cấp đông để sử dụng trong thời hạn cho phép.

Không cấp đông lại: Thực phẩm đã rã đông không nên đưa lại vào tủ đông vì dễ gây nhiễm khuẩn.

Chú ý rã đông đúng cách trong ngăn mát tủ lạnh, đây là cách an toàn nhất để thực phẩm không tiếp xúc với nhiệt độ cao. Đun nóng lại ở nhiệt độ cao, đảm bảo thực phẩm đạt nhiệt độ trên 75°C trước khi ăn.

Nếu sử dụng thực phẩm cấp đông lâu dài có thể dẫn đến tích lũy độc tố trong cơ thể dẫn đến tích tụ độc tố từ vi khuẩn hoặc từ chính thực phẩm bị biến đổi.

Nguy cơ gây rối loạn tiêu hóa do thực phẩm cấp đông lâu thường khó tiêu hơn do cấu trúc và chất lượng dinh dưỡng bị ảnh hưởng, gây đầy hơi, khó tiêu ở một số người.

Tăng nguy cơ bệnh mãn tính, việc tiêu thụ thực phẩm chứa chất béo oxy hóa từ quá trình cấp đông lâu ngày có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Bác sĩ Dung khuyến cáo, chỉ cấp đông lượng thực phẩm vừa phải: Hạn chế việc tích trữ quá nhiều thực phẩm để tránh lãng phí và khó quản lý.

Ưu tiên thực phẩm tươi sống: Tận dụng thực phẩm tươi mới, chế biến ngay trong ngày để đảm bảo dinh dưỡng và an toàn.

Kiểm tra thực phẩm thường xuyên: Loại bỏ thực phẩm có dấu hiệu đổi màu, có mùi lạ hoặc đá bám nhiều bên ngoài.

Tham khảo chuyên gia dinh dưỡng: Đối với các gia đình có người bị bệnh lý mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, cần tham vấn bác sĩ để xây dựng chế độ ăn an toàn.