Canada thay đổi chính sách thương mại: Cơ hội nào cho hàng Việt?

Theo số liệu Canada công bố mới đây, trong cả năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu được 10,6 tỷ USD sang Canada, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm 2023 và là tháng tăng thứ 10 liên tiếp kể từ tháng 2/2024. Đáng lưu ý là đà xuất khẩu có dấu hiệu tiếp tục giữ vững trong bối cảnh đồng đô la Canada mất giá rất mạnh.

Với mức tăng trưởng xuất khẩu cao, hiện nay Việt Nam là đối tác nhập khẩu lớn thứ 7 của Canada. Theo số liệu sở tại, Việt Nam ghi nhận mức thặng dư thương mại khoảng 9,9 tỷ USD với Canada; còn theo số liệu của Việt Nam, Việt Nam thặng dư trên 5,5 tỷ USD với Canada.

Số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam cho thấy, xuất khẩu cả năm 2024 của Việt Nam sang Canada đã đạt trên 6,37 tỷ USD, tăng 13, 5% so với cùng kỳ năm 2023.

Bà Trần Thu Quỳnh – Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết: Nếu so với mức nhập khẩu các tháng đầu năm, trong cả quý IV/2024 mức xuất khẩu của Việt Nam sang địa bàn tăng đột biến (khoảng 570-590 triệu USD/tháng, tương đương tăng hơn trung bình 20%). Đây cũng là những mức nhập khẩu cao nhất tính theo tháng của Canada từ Việt Nam trong hai năm qua, tính từ tháng 9/2022.

“Sự tăng trưởng đột biến này rất đặc biệt vì diễn ra trong giai đoạn thấp điểm nhập khẩu của thị trường Canada hàng năm (cao điểm nhập khẩu là giai đoạn tháng 6-8 và thấp điểm trong quý IV và quý I hàng năm), cho thấy khả năng thị trường Canada bắt đầu có sự chuẩn bị để tích trữ hàng, đối phó với khả năng chính quyền Tổng thống Trump áp thuế và chính quyền Canada có thể có các biện pháp tương tự.

Xuất khẩu của Việt Nam sang Canada tăng đột biến trong quý IV/2024.

Xu hướng này rất đáng lưu ý trong những tháng tới vì đây là dấu hiệu nhạy bén của thị trường trước những biến động của thương mại thế giới thời gian tới”, bà Quỳnh nhấn mạnh.

Cũng theo Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Canada, bên cạnh các nỗ lực để đối phó với thuế quan của Tổng thống Donald Trump, Canada cũng có một số các động thái chính sách nhằm cải thiện thương mại nội bộ và kêu gọi người Canada đoàn kết, ưu tiên lựa chọn các sản phẩm sản xuất tại Canada, từ chối hàng hoá của Mỹ.

Việc Canada dự kiến loại bỏ các rào cản thương mại nội địa sẽ giúp hàng hoá của Việt Nam nhập khẩu vào địa bàn đỡ tốn chi phí vì các tỉnh bang từ nay sẽ công nhận lẫn nhau đối với các hàng hoá được một tỉnh bang nhập khẩu mà không cần phải đáp ứng các yêu cầu bổ sung của các tỉnh bang khác.

“Chiến dịch mua hàng Canada cũng có thể có lợi ích với thương mại và đầu tư của Việt Nam nếu chúng ta làm tốt công tác khai thác xuất xứ cộng gộp và khuyến nghị các doanh nghiệp tăng cường quảng bá/minh bạch thông tin về xuất xứ các thành phần đầu vào”, bà Quỳnh khuyến nghị.

Tuy vậy, bà Quỳnh lưu ý vấn đề phòng vệ thương mại Canada áp dụng với hàng nhập khẩu từ Việt Nam. Trong tháng 1, Cơ quan dịch vụ biên giới Canada (CBSA) đã ban hành kết luận rà soát giá trị thông thường và giá xuất khẩu đối với mặt hàng ống dẫn dầu (OCTG) có xuất xứ hoặc nhập khẩu từ một số nước trong đó có Việt Nam. Theo đó, một số doanh nghiệp Việt Nam đã không cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu của CBSA nên phải chịu mức thuế chống bán phá giá là 37,4%.

Trước đó, ngày 23/1, CBSA cũng đã gửi thư cho Việt Nam thông báo kết thúc rà soát giá trị thông thường và giá xuất khẩu đối với mặt hàng ghế bọc đệm có xuất xứ từ Trung Quốc và Việt Nam và cho biết một số doanh nghiệp Việt Nam đã không cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu của CBSA nên phải chịu mức thuế chống bán phá giá là 179,5%.

Phía Canada cũng cho biết sẽ cử đoàn vào Việt Nam trong tháng 2/2025 để làm việc với một số doanh nghiệp Việt Nam liên quan đến vụ việc để có kết luận rà soát với các doanh nghiệp này. Toà án thương mại quốc tế Canada tiếp tục đưa ra quyết định áp thuế chống bán phá giá đối với thanh cốt thép bê tông có xuất xứ từ Cộng hòa Bulgaria, Vương quốc Thái Lan và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất vì cho rằng việc dỡ bỏ lệnh có khả năng gây thiệt hại cho nền sản xuất của Canada.

Thanh cốt thép bê tông là một mặt hàng Việt Nam đã từng xuất khẩu rất mạnh vào thị trường Canada trong các năm 2021-2022 nhưng hiện nay đột ngột giảm mạnh chỉ còn không đáng kể (khoảng 200 ngàn USD/năm 2024).

Đáng lưu ý, trong tháng 1/2025, việc Canada sửa đổi quy trình hành chính xem xét lại giá trị thông thường và giá trị xuất khẩu, theo đó các nhà xuất khẩu vẫn chịu trách nhiệm điều chỉnh giá xuất khẩu để phản ánh các thay đổi về chi phí và điều kiện thị trường. Tuy nhiên, quy trình của CBSA để xem xét là độc lập và sẽ diễn ra thường xuyên hơn, cấp độ hàng năm chứ không phải 3-5 năm như hiện nay.

Theo bà Quỳnh, doanh nghiệp Việt Nam cần tăng cường quảng bá sản phẩm, minh bạch thông tin về xuất xứ các thành phần đầu vào để tăng xuất khẩu vào thị trường này.