Cần đề cao văn hóa ứng xử trực tuyến

ĐBQH. Bùi Hoài Sơn cho rằng, văn hóa ứng xử cần được đề cao không chỉ ở đời thực mà cả không gian mạng. (Ảnh: NVCC)

“Dọn sạch” không gian mạng

Theo thống kê của We are social, tính đến đầu năm 2023, nước ta có tới 77,93 triệu người sử dụng Internet, tương đương với 79,1% tổng dân số. Mỗi người dùng khoảng 6 giờ 23 phút/ngày để lướt Internet.

Trong đó có 64,4 triệu người từ 18 tuổi trở lên đang sử dụng các nền tảng mạng xã hội, chiếm tỷ lệ 89% so với tổng dân số. Vì vậy, sử dụng mạng xã hội trở thành một phần tất yếu của cuộc sống, cũng giống như không khí để thở đối với nhiều bạn trẻ.

Các nền tảng như Facebook, Zalo, Instagram và TikTok được sử dụng rộng rãi để kết nối và chia sẻ thông tin với bạn bè và gia đình. Tiếp xúc với nhiều cử tri trẻ tuổi, tôi thấy nhiều bạn đã dành nhiều thời gian nhất cho mạng xã hội, hơn cả thời gian cho học hành, bạn bè và các mối quan hệ thực. Điều đó cho thấy mạng xã hội quan trọng đối với giới trẻ như thế nào.

Chúng ta đang sống trong bối cảnh xã hội số, ở đó, giới trẻ đang bị bao quanh và chi phối rất nhiều bởi cuộc sống số. Mạng xã hội được phát minh nhằm tạo thuận lợi cho cuộc sống con người, vì thế, không chỉ toàn tốt hay xấu. Tốt hay xấu là do cách chúng ta sử dụng mạng xã hội mà thôi.

Nhiều bạn trẻ đã sử dụng tốt mạng xã hội để cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng giao tiếp, thưởng thức và giải trí lành mạnh, thậm chí là công cụ tốt để tìm kiếm những cơ hội nghề nghiệp mới và hỗ trợ kinh doanh, sáng tạo nghệ thuật…

Tuy nhiên, mạng xã hội cũng mang đến nhiều tác động tiêu cực như lãng phí thời gian, làm mất sự tập trung và tương tác xã hội trong thế giới thực, lan truyền thông tin sai lệch và tin giả, chất lượng nội dung không phù hợp, quấy rối trực tuyến và phụ thuộc vào mạng xã hội.

Theo tôi, điều quan trọng là đảm bảo luật pháp và chính sách liên quan đến mạng xã hội phù hợp và bảo vệ quyền cũng như sự an toàn của người dùng, đặc biệt là giới trẻ. Đồng thời, hỗ trợ và giáo dục người trẻ về cách sử dụng mạng xã hội một cách an toàn, hiệu quả.

“Dọn sạch” không gian mạng là làm cho môi trường trực tuyến trở nên an toàn, tích cực và có ích hơn, đây là một mục tiêu quan trọng. Để làm được điều đó, tôi nghĩ chúng ta cần phải thực hiện mấy nhiệm vụ.

Thứ nhất, tuyên truyền, giáo dục để tăng cường nhận thức về an toàn mạng và phân biệt thông tin đúng sai. Công chúng, đặc biệt là người trẻ, cần được học cách sử dụng mạng xã hội một cách an toàn và có trách nhiệm.

Thứ hai, các nền tảng mạng xã hội và trang web cần có chính sách rõ ràng về nội dung, đảm bảo rằng nội dung bạo lực, gây hại và không phù hợp được loại bỏ hoặc kiểm soát. Họ cũng cần có các cơ chế báo cáo và phản ứng nhanh chóng đối với nội dung xấu.

Thứ ba, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được sử dụng để tự động phát hiện và loại bỏ nội dung không phù hợp. Kiểm duyệt và xem xét nội dung bằng con người cũng là một phần quan trọng để đảm bảo tính chính xác.

Thứ tư, chúng ta cần có sự hợp tác giữa các quốc gia, tổ chức quốc tế, để đối phó với những vấn đề trực tuyến toàn cầu thông qua chính sách quốc tế và các cuộc thảo luận để đảm bảo an toàn mạng và ngăn chặn tội phạm trực tuyến.

Thứ năm, tạo ra không gian tích cực, khuyến khích và tạo ra các cộng đồng trực tuyến hữu ích.

Thứ sáu, thúc đẩy việc thực thi luật pháp trực tuyến và đảm bảo rằng các quy định về trách nhiệm của những người đăng nội dung được tuân thủ.

Cuối cùng, khuyến khích trách nhiệm cá nhân người sử dụng mạng xã hội, theo đó, mọi người nên tự đảm bảo rằng họ thể hiện trách nhiệm cá nhân trực tuyến, không tham gia vào hành vi xấu, và giúp bảo vệ không gian mạng trong lành cho cộng đồng.

Văn hóa ứng xử là cốt cách của mỗi người

Văn hóa ứng xử là cốt cách của mỗi người, nên được thể hiện cả trong cuộc sống trực tuyến lẫn ngoài đời. Tuy nhiên, một số người vẫn có quan điểm rằng, mạng xã hội là một môi trường “ảo”, do đó, họ có thể thể hiện ứng xử khác biệt so với cuộc sống thường ngày.

Tôi cho rằng, sự tách biệt giữa thế giới trực tuyến và thế giới ngoài đời không còn rõ ràng như trước. Mạng xã hội đã trở thành một phần quan trọng của cuộc sống hằng ngày và có tầm ảnh hưởng đến các khía cạnh khác nhau. Hành vi trực tuyến của một người có thể tác động trực tiếp đến cuộc sống ngoài đời của họ. Ví dụ, những phát ngôn trên mạng xã hội có thể ảnh hưởng đến danh tiếng, mối quan hệ xã hội và cơ hội nghề nghiệp của họ.

Bên cạnh đó, văn hóa ứng xử trực tuyến cũng cần được xem xét như một phần của văn hóa ứng xử tổng thể của mỗi người. Tôn trọng, đạo đức và chuẩn mực nên được duy trì cả trong cuộc sống trực tuyến và đời thực.

Mạng xã hội thường được sử dụng để tương tác với người khác và xây dựng mối quan hệ. Việc thể hiện ứng xử có trách nhiệm và lịch sự trực tuyến có thể là yếu tố quan trọng trong việc xây dựng, duy trì các mối quan hệ xã hội.

Như vậy, mạng xã hội không nên được coi là một thế giới hoàn toàn “ảo”. Nó là một phần quan trọng của cuộc sống hiện đại và tương tác trực tuyến cũng cần tuân thủ các nguyên tắc và giá trị văn hóa ứng xử. Việc thể hiện sự tôn trọng, đạo đức và chuẩn mực trong mọi hoạt động trên mạng là quan trọng để xây dựng một môi trường trực tuyến tích cực, có ích.

Hành vi ứng xử được điều chỉnh bằng văn hóa và đạo đức dựa vào sự hiểu biết và chấp nhận của một xã hội cụ thể. Điều này có thể thay đổi từ một nền văn hoá này sang nền văn hóa khác. Hành vi ứng xử phải tuân theo các chuẩn mực và giá trị mà xã hội đặt ra để đảm bảo tính chất văn hóa và đạo đức của xã hội. Đó là điều tất cả chúng ta đều mong muốn hướng tới để xây dựng văn hóa trở thành hệ điều tiết cho sự phát triển đất nước.

Tôi đánh giá cao nỗ lực của Bộ Thông tin và Truyền thông; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong việc chấn chỉnh các hành vi không phù hợp trong không gian mạng của các nghệ sĩ. Tôi cho rằng, để mỗi cá nhân sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm, đầu tiên, hãy hiểu rằng bạn có trách nhiệm đối với những gì bạn đăng và chia sẻ trên mạng xã hội. Phát ngôn của bạn có thể ảnh hưởng đến người khác và tác động lớn đến xã hội. Vì thế, hãy nắm vững quy tắc và chuẩn mực sử dụng mạng xã hội trong văn hóa Việt Nam, nhất là các nguyên tắc về tôn trọng, đạo đức và quyền riêng tư.

Trước khi đăng bất kỳ nội dung nào, người dùng hãy tự hỏi liệu nó có thể gây thất vọng, phiền hà hoặc xâm phạm quyền riêng tư của người khác hay không. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn đang đăng về người khác.

Bên cạnh đó, trước khi chia sẻ thông tin, cần kiểm tra tính xác thực của nó. Sự lan truyền tin giả có thể gây hại nghiêm trọng và đánh mất niềm tin của mọi người. Để tránh xâm phạm quyền riêng tư, hãy luôn xin phép sự đồng ý trước khi chia sẻ thông tin cá nhân của người khác.

Ngoài ra, nếu nhận phản hồi hoặc bình luận từ người khác, hãy phản hồi một cách có trách nhiệm và lịch sự. Nếu cảm thấy một phát ngôn trước đó của mình không phù hợp hoặc có thể gây hiểu lầm, người dùng hãy cân nhắc trước khi xóa hoặc chỉnh sửa nó. Theo tôi, cần thiết thực hiện điều này một cách có trách nhiệm và thông báo cho người khác nếu cần.

Cuối cùng, nên tạo ra một kế hoạch sử dụng mạng xã hội và tuân thủ nó để giúp chính mình tránh việc “tiêu” quá nhiều thời gian trực tuyến và tạo cân bằng với cuộc sống ngoài đời.