Cần cơ chế đặc thù huy động nguồn lực phát triển đường sắt đô thị ở Hà Nội và TP HCM

Ngày 4-2, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp thẩm định đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hà Nội, TP HCM đến năm 2035.

Các ý kiến tại phiên họp đã đánh giá việc triển khai đầu tư các tuyến đường sắt đô thị tại hai thành phố còn chậm, chưa đạt mục tiêu, nhu cầu phát triển và giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn trong thời gian qua.

Do đó, việc xây dựng Nghị quyết này là cần thiết nhằm huy động mọi nguồn lực hợp pháp để triển khai đầu tư, rút ngắn tối đa trình tự, thủ tục, thời gian chuẩn bị đầu tư, tiến độ thực hiện, đào tạo nguồn nhân lực, khai thác có hiệu quả nguồn lực quỹ đất; phân cấp, phân quyền cho hai thành phố trong việc triển khai đầu tư phù hợp với tình hình thực tế, đặc điểm và nhu cầu phát triển của các địa phương.

Tại dự thảo Nghị quyết này, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 8 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt về: Huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư; phát triển theo mô hình TOD; phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; chính sách vật liệu xây dựng và bãi đổ thải; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; chính sách riêng cho TP HCM; tổ chức thực hiện.

Đối với đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ để bổ sung dự toán và kế hoạch đầu tư hàng năm cho dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD, đại diện Bộ Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ cơ sở pháp lý đối với đề xuất này. Đồng thời, rà soát với quy định tại Luật Quản lý nợ công và Luật Ngân sách nhà nước để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Dự thảo Nghị quyết cũng đề xuất “Dự án được lập thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) thay thế cho thiết kế cơ sở trong Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án”. Cho ý kiến về nội dung này, đại diện Bộ Xây dựng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, đánh giá thêm tính khả thi của đề xuất này; đồng thời quy định rõ các nội dung liên quan đến thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED).

Trên cơ sở các ý kiến góp ý, thảo luận, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị xây dựng và dự thảo Nghị quyết theo tinh thần là Nghị quyết phải quy định cơ chế, chính sách đặc thù, phải thực sự là giải pháp hữu hiệu để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hà Nội và TP HCM.

Thứ trưởng cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo giải trình làm rõ hơn nội dung của việc thực hiện các mục tiêu dự thảo Nghị quyết đưa ra như thu hút nguồn lực; rút ngắn tối đa thủ tục trình tự; thực hiện tối đa việc phân cấp, phân quyền và tính hiệu quả kinh tế, xã hội của các dự án.

Bên cạnh đó, rà soát bổ sung quy định về trách nhiệm của các cấp có thẩm quyền trong việc tổ chức thực hiện Nghị quyết, cụ thể là trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, thanh tra, giám sát của các cấp có thẩm quyền, đặc biệt là của các cấp ủy Đảng, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân… nhằm bảo đảm thực hiện chính sách phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm.