Cấm dạy thêm nhưng nhân rộng trường THCS ‘năng khiếu?

TRƯỜNG ĐH MỞ TRƯỜNG THCS “NĂNG KHIẾU”

Trong khi Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm nêu rõ không dạy thêm ở bậc tiểu học thì ngành giáo dục lại không có giải pháp đồng bộ để thực hiện quy định này. Việc cho phép mở các trường “chuyên” ở cấp THCS, nhưng dưới tên gọi khác, ngày càng nhiều hơn trong hệ thống trường công lập.

Mới đây, UBND Q.Cầu Giấy vừa có quyết định cho phép thành lập Trường THCS Năng khiếu ĐH Sư phạm trực thuộc Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. Lập tức thông tin này thu hút sự chú ý của phụ huynh. Trên các nhóm phụ huynh Hà Nội “nóng” lên bởi câu hỏi trường tuyển sinh thế nào, thi có khó không, dạy những “năng khiếu” gì…

Cạnh đó, cũng nhiều thắc mắc rằng tại sao đã có quy định cấm trường chuyên, lớp chọn ở cấp THCS mà lại cho phép mở trường “năng khiếu”. Trả lời báo chí, lãnh đạo Trường ĐH Sư phạm Hà Nội nhấn mạnh, đây là cơ sở thực hành sư phạm bậc THCS nằm trong hệ thống trường thực hành của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. “Đây không phải trường chuyên hay thuộc trường THPT chuyên, mà nhằm bồi dưỡng và phát huy năng khiếu nên tên trường là trường năng khiếu”, vị này nói.

Đại diện nhà trường còn cho biết trong năm đầu chỉ tuyển sinh 3 lớp với khoảng 100 học sinh (HS), mỗi lớp sĩ số khoảng 35 HS và dự kiến năm tiếp theo sẽ tuyển sinh 5 lớp nếu đội ngũ giáo viên (GV) và cơ sở vật chất đáp ứng được. Đáng nói, ở Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, ngoài Trường THPT chuyên Sư phạm cũng đã có trường liên cấp Nguyễn Tất Thành để phục vụ mục tiêu thực hành sư phạm và hằng năm tuyển sinh rất căng thẳng, đặc biệt là lớp 6 và lớp 10. Cho phép thành lập thêm một trường THCS năng khiếu khi cơ sở vật chất và đội ngũ GV không được đầu tư bài bản từ đầu là điều rất khó lý giải và thuyết phục.

Điều lo lắng hơn là việc tuyển sinh căng thẳng như đã diễn ra ở Trường THCS – THPT Nguyễn Tất Thành, Trường THCS Ngoại ngữ (thuộc Trường ĐH Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội) sẽ khiến cuộc đua luyện thi từ tiểu học không có hồi kết.

SỞ GD-ĐT MUỐN THÊM TRƯỜNG THCS TRỰC THUỘC TRƯỜNG CHUYÊN

Nhiều năm nay, 1 HS tốt nghiệp tiểu học ở Hà Nội sẽ phải “chọi” với ít nhất 20 HS khác để mong có một suất vào Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam dù điều kiện cần là các em phải có học bạ 5 năm ở tiểu học được đánh giá “xuất sắc”, điểm kiểm tra định kỳ “toàn 10″… Bởi vậy, những HS dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 6 gánh trên vai trách nhiệm khá nặng nề. Đó là sự kỳ vọng và đầu tư của bố mẹ suốt bao nhiêu tháng ngày cả về vật chất lẫn công sức, thời gian cho con đi học thêm ở “lò luyện” danh tiếng… Có thể khẳng định rất hiếm HS chỉ học chương trình tiểu học theo đúng quy định của Bộ GD-ĐT mà đủ tự tin để bước vào kỳ thi này.

Mùa tuyển sinh năm 2024, thực hiện Thông tư 05 của Bộ GD-ĐT về quản lý trường THPT chuyên, Hà Nội đã phải chấp nhận dừng tuyển sinh lớp 6 khối THCS của Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam. Quyết định dừng vào sát thời điểm tuyển sinh đã gây nhiều phản ứng từ phụ huynh. Đa số ý kiến tiếc nuối cho rằng con họ đã mất nhiều năm học thêm, luyện thi ở cấp tiểu học để chuẩn bị cho kỳ thi vào lớp 6 của trường này.

Tuy nhiên, năm nay, nhiều thông tin cho biết việc tuyển sinh lớp 6 vào “trường Ams” có thể sẽ trở lại dưới tên gọi trường THCS chất lượng cao. Chưa dừng lại ở đó, tại buổi lễ công bố quyết định Trường THPT chuyên Chu Văn An, Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội còn nêu gợi ý trường này nên nghiên cứu để thành lập trường THCS trực thuộc và cho rằng, hơn 20 năm qua, THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam có hệ THCS. Qua tổng kết, sở đánh giá mô hình này hoạt động tốt, tạo nguồn HS giỏi từ cấp học dưới cho trường chuyên. Những HS trưởng thành từ môi trường này có nhiều thành tích trong và ngoài nước. Vì vậy, việc thành lập trường THCS trong trường chuyên là mong muốn của ngành giáo dục Hà Nội. “Tất nhiên, việc này phải theo quy định và hướng dẫn của luật Thủ đô sửa đổi, quy chế tổ chức trường chuyên của bộ”, Giám đốc Sở GD-ĐT Trần Thế Cương nói.

Hà Nội còn có một hệ thống các trường THCS công lập chất lượng cao, và năm nào Sở GD-ĐT cũng phải xoay xở hướng dẫn tuyển sinh lớp 6 cho các trường này với mức độ căng thẳng, thậm chí “đánh đố” tăng dần. Lý do, tỷ lệ chọi vào các trường ngày càng khốc liệt hơn.

Không riêng gì Hà Nội, nhiều tỉnh thành ở phía bắc cũng đang có xu hướng nở rộ các trường THCS “đặc thù”, thi tuyển vào lớp 6 thay vì xét tuyển như các trường công lập khác.

Nhiều năm nay, Bắc Ninh tồn tại tới 8 trường THCS “trọng điểm” có phương án tuyển sinh ngặt nghèo theo 2 bước. Bước 1 là sơ tuyển: xét tuyển theo hồ sơ đánh giá HS lớp 5 hoàn thành chương trình tiểu học theo quy định của Bộ GD-ĐT. Bước 2 là tuyển: HS làm bài kiểm tra đánh giá năng lực theo đề chung của Sở GD-ĐT. Bài kiểm tra gồm cả tự luận và trắc nghiệm 3 môn: toán, tiếng Việt và tiếng Anh.

Tại Bắc Giang, ngoài TP.Bắc Giang, còn lại hầu như huyện nào cũng có trường THCS chất lượng cao hoặc trường THCS có lớp chất lượng cao với cách tuyển sinh đầu vào tương tự.

DẠY THÊM, HỌC THÊM KHÓ CÓ HỒI KẾT

Một GV tiểu học nhận xét khi đọc đề thi vào lớp 6 của một trường đặc thù ở Hà Nội: Yêu cầu cần đạt của chương trình giáo dục tiểu học không có những “thứ như vậy” và chính GV cũng không thể đạt điểm cao. Rất nhiều mẹo mực, đánh đố trong các đề kiểm tra gọi là “đánh giá năng lực” ấy.

Theo GV này, năng lực ở đây thực chất là năng lực được luyện đi luyện lại nhiều lần dạng bài toán, bài tiếng Việt để giải nhanh nhất trong một thời gian giới hạn với hàng chục câu hỏi trắc nghiệm. Đó không phải là năng lực mà chương trình giáo dục phổ thông mới hướng đến. Đây cũng là vấn đề mà các nhà toán học đề cập nhiều lần khi góp ý về các kỳ thi có môn học này.

Do vậy, nhiều ý kiến cho rằng việc dạy thêm dù quy định thay đổi thế nào thì điều quan trọng vẫn phải đồng bộ với chính sách thi cử. Nếu chính sách vừa xây vừa chống, một mặt cấm dạy thêm với tiểu học nhưng mặt khác vẫn cho tồn tại và thi tuyển đầu vào lớp 6 các trường đặc thù thì chuyện dạy thêm, học thêm và giảm áp lực với HS vẫn sẽ là câu chuyện không có hồi kết.

Khi góp ý sửa luật Thủ đô tại kỳ họp cuối năm 2024, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Bình, Phó vụ trưởng Vụ Văn hóa – giáo dục, Văn phòng Quốc hội), phát biểu: “Nhiều cơ sở giáo dục ở Hà Nội những năm qua luôn trong tình trạng quá tải. Có những trường sĩ số HS trên 60 em/lớp, nghĩa là Hà Nội vẫn chưa đáp ứng được đủ trường công lập để thực hiện giáo dục đại trà. Chính sách đặc thù khi đầu tư nhân rộng, xây dựng nhiều trường chất lượng cao, học phí cao trong triển khai nếu không thận trọng có thể dẫn đến phân tầng giáo dục, trường chất lượng cao chỉ dành cho con em gia đình có điều kiện, dẫn đến sự bất bình đẳng và tạo áp lực cho người học và nhân dân. Trong khi đó, giáo dục tiểu học, THCS là giáo dục phổ cập…”.