Cách nào ứng phó linh hoạt với giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang giảm?

Giá thấp, thị trường lúa gạo vẫn giao dịch mua bán chậm 

Giá gạo Ấn Độ đang giữ ổn định gần mức thấp nhất trong gần 2 năm qua. Giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ tuần này được chào bán ở mức 416-425 USD/tấn, không thay đổi so với tuần trước. Mức giá này là thấp nhất kể từ cuối tháng 6/2023. Giá gạo trắng 5% tấm của Ấn Độ được chào bán ở mức từ 395-405 USD/tấn trong tuần này.

Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ thông tin, nhu cầu gạo Ấn Độ của thị trưởng đang giảm do sự cạnh tranh của gạo Việt Nam. Bên cạnh đó, đồng rupee của Ấn Độ đã chạm mức thấp kỷ lục mới vào đầu tháng 2/2025, điều này đã làm tăng tỷ suất lợi nhuận của các thương nhân từ việc bán gạo ra nước ngoài.

Trong khi đó, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều tháng qua do nhu cầu yếu và nguồn cung dồi dào. Gạo 5% tấm của Việt Nam hiện được chào bán ở mức 390 USD/tấn, mức thấp nhất kể từ cuối tháng 8/2021, giảm so với mức 397 USD/tấn trong tuần trước.

Các khách mua hàng từ Philippines vốn đã giảm tốc độ mua, nhưng đang dần quay trở lại vì họ cho rằng giá gạo Việt Nam đã chạm đáy. Việt Nam là nước xuất khẩu gạo nhiều nhất vào thị trường Philippines.

Giá gạo 5% tấm của Thái Lan dao động ở mức 420 USD/tấn so với khoảng 415-420 USD/tấn vào tuần trước. Giá gạo Thái giữ ổn định trong lúc chịu áp lực từ nguồn cung mới từ Việt Nam và đặc biệt là xuất khẩu gạo của Ấn Độ. Nhu cầu gạo Thái từ các khách hàng thường xuyên như Indonesia và Philippines cũng khá trầm lắng.

Giá lúa gạo hôm nay ngày 26/2 tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long ít biến động, thị trường lượng ít, gạo tương đối ổn định, lúa tươi đảo chiều tăng.

Theo cập nhật từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang, hiện giá lúa OM 5451 (tươi) tăng 100 đồng/kg dao động mốc 5.900 – 6.100/kg; giá lúa IR 50404 (tươi) tăng 100 đồng/kg dao động ở mức 5.500 – 5.700 đồng/kg; lúa OM 18 (tươi) dao động ở mốc 6.400 – 6.600 đồng/kg; lúa OM 380 (tươi) dao động ở mốc 5.000 – 5.200 đồng/kg; lúa Đài Thơm 8 (tươi) dao động ở mốc 6.400 – 6.600/kg; lúa Nhật ở mốc 7.800 – 8.000 đồng/kg; lúa Nàng Hoa 9 ở mức 9.200 đồng/kg.

Ghi nhận tại nhiều địa phương hôm nay, lượng ít, giao dịch mua bán vẫn chậm.

Với mặt hàng gạo, theo cập nhật từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang, hiện gạo nguyên liệu OM 380 giảm 50 đồng/kg dao động ở mức 7.450 – 7.650 đồng/kg; gạo nguyên liệu OM 18 giảm dao động ow mức 9.200 – 9.350 đồng/kg; gạo nguyên liệu IR 504 dao động ở mức 8.000 – 8.100 đồng/kg; gạo nguyên liệu 5451 dao động ở mức 8.500 – 8.600/kg; gạo thành phẩm OM 380 dao động ở 8.800 – 9.000 đồng/kg; gạo thành phẩm IR 504 dao động ở 9.500 – 9.700 đồng/kg.

Trên thị trường xuất khẩu, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam hôm nay đi ngang so với ngày hôm qua. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), hiện gạo tiêu chuẩn 5% ở mức 390-392 USD/tấn; gạo 25% tấm ở mức 368 USD/tấn; gạo 100% tấm ở mức 310 USD/tấn.

Tìm cách ứng phó với giá gạo xuất khẩu giảm… 

Ứng phó với dự báo giá gạo giảm từ sớm, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã giảm diện tích gieo cấy lúa xuống mức 7 triệu ha trên cả nước, sản lượng ước giảm 323.000 tấn so với cùng kỳ.

Thời điểm tháng 3 – 4, nhiều quốc gia sẽ mở lại các gói thầu nhập khẩu, thị trường được kỳ vọng sẽ khởi sắc hơn.

Được biết, Bộ Công Thương đang xúc tiến với Indonesia để giữ khối lượng xuất ổn định, giá cả theo thời điểm. Ngoài ra thúc đẩy xuất khẩu gạo sang các thị trường tiềm năng như Halal để giữ vững được quy mô xuất khẩu vốn có.

“Chủ động về giải pháp, nhưng chúng ta cũng không chủ quan trước những biến động của thị trường, đặc biệt với các nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan để chúng ta có điều chỉnh cho phù hợp”, ông Dương Đức Quang, Phó Tổng Giám đốc Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), cho biết. 

Theo ông Quang, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam sẽ khó tăng nếu Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo 100% tấm. Mặc dù Việt Nam vẫn là nguồn cung gạo quan trọng của Đông Nam Á, Trung Quốc… nhưng sản lượng gạo của các quốc gia xuất khẩu lớn đều tăng so với niên vụ trước, khiến cuộc đua trở nên khó đoán định.

Năm nay, Việt Nam dự kiến có hơn 7,5 triệu tấn gạo phục vụ xuất khẩu, trong đó khoảng 75% là gạo chất lượng cao và gạo thơm. Việc tập trung xuất khẩu gạo phân khúc cao cấp sẽ là cơ sở để doanh nghiệp chủ động đàm phán về giá bán tương xứng với giá trị, giảm áp lực giá từ thị trường lương thực dự trữ.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, Việt Nam đã xuất khẩu tổng cộng 547.408 tấn gạo trong tháng 1 với trị giá thu về 324,89 triệu USD, tăng 10,6% về lượng nhưng giảm 5,6% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái do giá giảm mạnh.

Giá gạo xuất khẩu bình quân trong tháng 1 đạt 594 USD/tấn, giảm 4,9% so với tháng 12/2024 và giảm tới 14,6% (102 USD/tấn) so với tháng 1/2024. Dự kiến tháng 2 này, lượng gạo xuất khẩu vẫn đạt thấp, chỉ khoảng trên dưới 600.000 tấn.

Còn theo dữ liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), chỉ trong hơn 1 tháng đầu năm giá lúa tại khu vực ĐBSCL đã giảm 10 – 16% so với cuối năm 2024 và giá gạo giảm14 – 18%. Nếu so với cùng kỳ năm 2024, giá lúa gạo trong nước đã giảm sâu từ 30 – 38% (tương ứng 3.000 – 5.400 đồng/kg). Mặt bằng giá hiện tại cũng thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ năm 2023, chạm đáy trong hơn hai năm trở lại đây.

Giá gạo đã lao dốc sau khi Ấn Độ dỡ bỏ hàng loạt các hạn chế xuất khẩu gạo vào tháng 9 và tháng 10/2024, làm gia tăng nguồn cung toàn cầu.

Thị trường gạo hiện tại đang gặp khó nhưng giá gạo dường như đã chạm đáy, trong thời gian tới khi các nhà nhập khẩu đẩy mạnh mua gạo vào, giá có thể sẽ ngừng giảm.

Tháng đầu năm, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang một số thị trường lớn như Philippines, Indonesia, Malaysia, Mozambique… đều giảm so với cùng kỳ năm ngoái, tuy nhiên các thị trường khác như: Bờ Biển Ngà, Ghana, Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc lại tăng rất mạnh.

Cụ thể, trong tháng 1/2025 gạo của Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất sang thị trường Philippines đạt 224.139 tấn, tương đương 125,39 triệu USD, giá 559,4 USD/tấn; chiếm 40,95% trong tổng lượng và chiếm 38,59% trong tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước; tăng 2,86% về lượng, nhưng giảm 9% kim ngạch và giảm 11,5% về giá so với tháng 12/2024; so với tháng 1/2024 thì giảm 20,22% về lượng, giảm 35,46% về kim ngạch và giảm 19,1% về giá.

Trong khi đó, lượng gạo xuất khẩu sang các thị trường lớn tiếp theo lại tăng rất mạnh so với cùng kỳ năm 2024 như: Bờ Biển Ngà tăng đến 999,1%, đạt 94.005 tấn; Ghana tăng 372,4%, đạt 59.342 tấn; Trung Quốc tăng 166,3%, đạt 18.131 tấn. Đặc biệt, Thổ Nhĩ Kỳ tăng đột biến lên mức 23.124 tấn so với 27 tấn của tháng 1/2024.

Lượng gạo xuất khẩu sang Indonesia – thị trường lớn thứ hai của Việt Nam trong năm ngoái đã giảm mạnh xuống chỉ còn 651 tấn từ 27.256 tấn của cùng kỳ năm 2024. Ngoài ra, Malaysia cũng giảm 32,5%; Mozambique giảm 29%…

Bộ Công Thương đã công bố danh sách 158 thương nhân được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo, tăng thêm 1 doanh nghiệp. Theo đó, nếu tính theo địa phương, TP.Hồ Chí Minh hiện tại là địa phương có số lượng thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo lớn nhất cả nước với 39 thương nhân. Tiếp theo là Cần Thơ với 34 thương nhân; Long An 20 thương nhân; An Giang 15 thương nhân; Đồng Tháp 14 thương nhân. Nhiều địa phương chỉ có 1 thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo.

Với vai trò quản lý nhà nước, thời gian tới, Bộ Công Thương cho biết sẽ đẩy mạnh triển khai các giải pháp xúc tiến xuất khẩu gạo để đẩy mạnh xuất khẩu mặt hàng này. Đầu năm 2025, Bộ Công Thương đã xây dựng, trình Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 01/2025/NĐ-CP ngày 1/1/2025 sửa đổi Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo. Nghị định được kỳ vọng sẽ giúp hoạt động xuất khẩu gạo khởi sắc hơn.