Cách dạy và học chưa đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới

Tại tọa đàm, nhiều sinh viên, cựu sinh viên chia sẻ những vất vả, khó khăn sau khi rời giảng đường đại học để đến với công việc ở các doanh nghiệp.

Phạm Huỳnh Hương – Cựu Sinh viên Trường ĐH Hoa Sen, Thủ khoa ngành Quản trị Nhân sự năm 2023, hiện là Quản lý vận hành dự án khởi nghiệp về FnB thương hiệu Your Vibes Coffee & Space chia sẻ: “Là một người trẻ mới ra trường, dù được đào tạo bài bản về chuyên môn, tuy nhiên giai đoạn đầu khi gia nhập môi trường doanh nghiệp khởi nghiệp trẻ, tôi cũng có những rào cản khi giao tiếp với đồng nghiệp lẫn cấp trên quản lý. Đôi khi những thắc mắc nhỏ với những nội dung bình thường nhưng tôi vẫn cảm thấy ngại ngùng để có chia sẻ với đồng nghiệp của mình”.

Trong khi đó, Đặng Kỳ Anh – sinh viên năm 3 Ngành Ngôn ngữ Anh – Trường ĐH Hoa Sen dẫn chứng từ quan sát của mình về thái độ và phương pháp làm việc của người trẻ khi đi làm các công việc part-time, Kỳ Anh nhận thấy sự thiếu tự tin, chủ động giao tiếp với cấp trên, thiếu cách nhìn tổng thể, lập luận và trình bày vấn đề thiếu logic và ngại đề xuất sáng kiến là rào cản của người trẻ ngày nay.

Theo bà Tôn Nữ Thị Ninh, giáo dục đại học ở Việt Nam nhìn chung còn nhiều hạn chế như thiếu cơ sở, trung tâm đủ quy mô và hiệu quả để đáp ứng đúng mức và kịp thời nhu cầu về nhân lực kỹ thuật và công nghệ (đặc biệt là liên quan đến bán dẫn và AI). Cách thức dạy và học chưa đáp ứng đúng mức và hiệu quả yêu cầu của giai đoạn mới như chưa phát huy khả năng phân tích và tổng hợp khả năng so sánh và đánh giá tư duy phản biện, chưa cập nhật kiến thức hiểu biết theo xu thế hiện hành, hạn chế về vận dụng AI, trình độ ngoại ngữ của phần lớn đội ngũ lao động chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường, kiến thức hiểu biết về thế giới còn hạn chế.

Bà Tôn Nữ Thị Ninh nêu quan điểm về lao động trẻ Việt Nam

Bên cạnh đó, tinh thần thái độ và phương pháp làm việc của người Việt nhìn chung vẫn còn thiếu tự tin và chủ động trong quan hệ với cấp trên; Thiếu cái nhìn tổng thể, hệ thống; Lập luận và trình bày vấn đề thiếu logic, chặt chẽ; Ít khi đề xuất sáng kiến, chủ trương.

Dù có nhiều hạn chế nhưng bà Ninh vẫn nhận định, chúng ta vẫn có nhiều lợi thế hơn so với các nước như chính sách đối ngoại linh hoạt; Chủ trương chính sách của Nhà nước Việt Nam thu hút FDI và thúc đẩy xuất khẩu (độ mở của nền kinh tế) cởi mở; Cục diện sản xuất và xuất nhập khẩu liên quan đến châu Á nói chung, Trung Quốc và Đông Nam Á nói riêng; Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại song phương và đa phương; Quy mô thị trường lao động, mức độ đào tạo và chi phí nhân công; Lao động Việt Nam chăm chỉ, cầu tiến, cởi mở, có kỉ luật, tiếp thu nhanh.

Trong khi đó, TS. Phan Thị Việt Nam – Phó Hiệu trưởng trường Đại học Hoa Sen cho hay, để hiện thực hóa các mục tiêu của Việt Nam, cụ thể là thoát khỏi nước có mức thu nhập trung bình thấp vào năm 2025, đạt thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao đến năm 2045, tốc độ tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người khoảng 7%/năm đến năm 2030, thì sự đột phá về nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những yếu tố then chốt.

“Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, thị trường lao động nước ta vẫn chưa theo kịp với tốc độ và yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội, tính thích ứng, chủ động, linh hoạt còn thấp, nhất là trước những biến động như đại dịch COVID-19”, bà Nam nói và dẫn chứng, theo báo cáo của Tổng cục Thống kê năm 2022, tỷ lệ lao động Việt Nam có kỹ năng chuyên môn chưa đến 30% và chỉ 10% người lao động Việt Nam đáp ứng được yêu cầu trong bối cảnh nền kinh tế số.

Mặc dù chỉ số vốn nhân lực của Việt Nam có sự cải thiện trong các năm vừa qua nhưng kỹ năng của lao động Việt Nam được đánh giá còn nhiều hạn chế, xếp thứ 47 trên 60 thị trường lao động toàn cầu. Nguồn nhân lực Việt Nam được nhận định là “vừa thừa-vừa thiếu”, thừa về số lượng nhân công giá rẻ, nhưng lại thiếu lực lượng tay nghề chuyên môn cao. Trình độ ngoại ngữ của lao động Việt Nam chưa cao nên gặp nhiều khó khăn trong quá trình hội nhập quốc tế.

Nguyễn Dũng