Các hiệp hội kiến nghị lộ trình tăng thuế với rượu bia, nước giải khát có đường

Nhiều hiệp hội gồm Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), Hiệp hội Tư vấn thuế (VTCA), Hiệp hội Bia – rượu – nước giải khát (VBA) vừa có văn bản gửi tới Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế và các cơ quan liên quan kiến nghị, góp ý về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi. 

Lo giảm sức mua vì tăng thuế

Theo VCCI, việc điều chỉnh chính sách thuế, gồm thuế tiêu thụ đặc biệt cần được xem xét một cách thận trọng, toàn diện. Đặt trong bối cảnh số doanh nghiệp rút khỏi thị trường kỷ lục với 197.000 doanh nghiệp, kinh tế toàn cầu vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn rủi ro, để tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ kích cầu tiêu dùng, mở rộng thị trường. 

VAFIE cho rằng bối cảnh không thuận lợi hiện nay có thể ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng 8%. Đặc biệt là những thay đổi trong chính sách thương mại của một số thị trường xuất khẩu lớn có thể dẫn đến những chuyển dịch đầu tư ra khỏi những thị trường có rủi ro cao về thuế. Vì vậy các nhà đầu tư nước ngoài mong muốn có chính sách hỗ trợ cho sản xuất, kinh doanh, khuyến khích tiêu dùng và xuất khẩu. 

Tuy nhiên dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện đang điều chỉnh tăng cao thuế suất mặt hàng rượu, bia lên 100%, trong 5 năm liên tục và bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Do đó, VCCI lo ngại nếu điều chỉnh thuế suất một cách đột ngột có thể làm giảm sức mua, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp và sự phát triển chung của nền kinh tế. 

VTCA cho rằng phương án đang được lựa chọn làm tăng thuế nhanh và liên tục, gây khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thương mại và dịch vụ ăn uống. Theo đó cần nghiên cứu kỹ mức độ tăng, tỉ lệ thuế suất, cũng như lộ trình tăng hợp lý để đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, công ăn việc làm của người lao động… nhằm ổn định thị trường. 

Thực tế từ VBA trong đơn kiến nghị gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho biết thêm ngành đồ uống không chỉ đáp ứng yêu cầu tiêu dùng trong nước mà còn phục vụ xuất khẩu. Hiện có hàng trăm nhà máy sản xuất, kinh doanh đặt tại 51 tỉnh, thành phố, tạo hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp, đóng góp ngân sách 60.000 tỉ đồng (trong đó thuế tiêu thụ đặc biệt là hơn 40.000 tỉ đồng). 

Ủng hộ tăng thuế song cần kéo giãn lộ trình 

Với quan điểm ủng hộ, đồng hành và nhất quán việc cần thiết sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, song VBA mong muốn điều chỉnh thời điểm có hiệu lực của luật này là từ năm 2028; xem xét giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng, hai năm tăng 1 lần, mỗi lần không quá 5% đến năm 2030; chưa xem xét bổ sung mặt hàng nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế. 

VAFIA cũng cho rằng doanh nghiệp rượu, bia cũng đang gặp nhiều khó khăn do sản lượng tiêu thụ bia rượu sụt giảm, nên cần xem xét việc giữ nguyên thuế suất hiện tại đến hết năm 2026 để doanh nghiệp có thời gian phục hồi và bắt đầu lộ trình tăng thuế hai năm một lần với mức tăng 5% mỗi năm, hướng tới tỉ lệ tăng tối đa là 80%. Cùng đó, không đưa nước giải khát có đường vào diện chịu thuế hoặc xem xét lộ trình phù hợp để giảm thiểu tác động. 

VCCI cũng đồng tình rằng lộ trình tăng thuế trên trong điều kiện hiện nay sẽ phù hợp với sức chịu đựng của doanh ngiệp. Bởi nếu tăng thuế quá nhanh sẽ khiến doanh nghiệp khó có đủ thời gian điều chỉnh chiến lược kinh doanh, đầu tư công nghệ, dẫn tới thu hẹp quy mô sản xuất, ảnh hưởng việc làm người lao động. 

Chưa kể tăng thuế mạnh sẽ gây ra tình trạng buôn lậu, thương mại bất hợp pháp, gây thất thu ngân sách và ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

Thu thuế với bia rượu, thuốc lá lao dốc

Kinh tế khó khăn, người dân thắt chặt chi tiêu và sự vào cuộc mạnh mẽ của cơ quan chức năng trong việc kiểm tra nồng độ cồn khiến số thu thuế bia rượu, thuốc lá lao dốc theo.