Các đơn vị trực thuộc Bộ GD-ĐT công bố hơn 16.800 bài báo khoa học năm 2024

Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học là nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2025

Ngày 14.3, tại Trường ĐH Cần Thơ, Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị triển khai hoạt động khoa học và công nghệ năm 2025.

Tại hội nghị, TS Vũ Thanh Bình, Phó cục trưởng Cục Khoa học công nghệ thông tin (Bộ GD- ĐT), cho biết Bộ GD-ĐT đang quản lý trực tiếp 43 đơn vị; trong đó có 3 đại học vùng (với 21 trường đại học và đơn vị trực thuộc), 34 trường đại học, học viện, 3 trường cao đẳng sư phạm và 3 viện nghiên cứu. Tính đến tháng 12.2024, đội ngũ nghiên cứu trực thuộc bộ có 256 giáo sư, 2.143 phó giáo sư, 8.563 tiến sĩ, 14.314 thạc sĩ.

Trong điều kiện tài trợ của nhà nước có xu hướng giảm, công bố khoa học của các trường đại học vẫn đạt được nhiều kết quả nổi bật. Năm 2024, công bố khoa học quốc tế có 7.640 bài, 9.249 bài báo khoa học trong nước. Nhiều công trình, sản phẩm nghiên cứu được chuyển giao công nghệ, ứng dụng hiệu quả trong thực tiễn. Trong khi đó, tỷ lệ sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học chiếm 30 – 35% trong tổng số sinh viên các trường đại học, tập trung chủ yếu là sinh viên năm thứ 3 trở đi.

Tuy nhiên, hoạt động khoa học và công nghệ vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu, nhất là đối với các cơ sở giáo dục lớn. Vì vậy, Bộ GD-ĐT lấy việc nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025.

Theo đó, Bộ sẽ đẩy mạnh công bố quốc tế trên các tạp chí khoa học uy tín trong hệ thống Web of Science/Scopus, nhằm góp phần tăng cường sự hiện diện của khoa học Việt Nam trên bình diện quốc tế. Cùng với đó là đổi mới phương thức xây dựng kế hoạch khoa học công nghệ theo hướng lấy kết quả đầu ra làm thước đo kết quả nghiên cứu và làm căn cứ xét đầu vào, đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng vào thực tiễn đời sống, sản xuất kinh doanh…

Hai nhiệm vụ kép của giáo dục đại học

PGS-TS Nguyễn Văn Phúc, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, cho biết hội nghị năm nay được tổ chức trong một bối cảnh hết sức đặc biệt, khi Đảng, Nhà nước vừa ban hành những chủ trương, nghị quyết, chính sách, quy định mới đột phá về lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Trong đó, có nhiều văn bản, nội dung, chiến lược quan trọng liên quan đến ngành GD-ĐT.

Hiện nay, những ngành quan trọng và những ngành mới đang thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao đáng kể. Muốn có nguồn nhân lực chất lượng cao buộc khoa học công nghệ phải phát triển. Vì vậy, ngành GD-ĐT đang có 2 nhiệm vụ kép rất quan trọng là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và nghiên cứu khoa học. Hai nhiệm vụ này phải phát triển thật nhanh và song hành với nhau.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc, trước đây, Bộ GD-ĐT được giao khoảng 200 tỉ đồng cho việc triển khai, hướng dẫn các đề tài nghiên cứu khoa học. Trong 200 tỉ đồng, Bộ chia khoảng 40-50 tỉ đồng cho 3 viện, phần còn lại khoảng chia cho hơn 30 trường trực thuộc bộ trong cả nước. Hiện, đội ngũ giảng viên trực thuộc bộ hơn 20.000 người, tiến sĩ gần 10.000 người. Trên thực tế, con số kinh phí nói trên là tương đối ít so với nhu cầu nghiên cứu khoa học của ngành.

Tuy nhiên, bối cảnh mới đang mở ra cơ hội lớn cho các cơ sở giáo dục trên cả nước khi cơ chế, chính sách vĩ mô đã có. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT chia sẻ: “Chưa bao giờ có những chính sách quan trọng, thông thoáng như thế và sắp tới là được đầu tư nguồn lực lớn. Các trường phải suy nghĩ ngay, nếu phân cho mình kinh phí nhiều hơn thì nghiên cứu chương trình, đề tài gì cho hiệu quả. Đầu tư phòng thí nghiệm gì cho đúng và trúng để việc nghiên cứu khoa học tạo ra kết quả rõ nét”.

Trên tinh thần đó, những ý kiến, trao đổi tại hội nghị có ý nghĩa là cơ sở để Bộ GD-ĐT ban hành những chính sách nhằm khuyến khích, thúc đẩy, phát triển hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong các cơ sở giáo dục đại học trong thời gian tới. Qua đó góp phần thực hiện thắng lợi chung những nghị quyết của Đảng, Nhà nước đã ban hành.