Cà phê Việt trước quy định phòng chống phá rừng của EU

Sáng 11-3, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức hội nghị giao thương ngành cà phê – một trong các sự kiện của Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lần 9 – trong đó các chuyên gia, doanh nghiệp tập trung phân tích về thách thức, giải pháp trước quy định phòng chống phá rừng của EU.

Thách thức lớn cho cà phê Việt

Theo ông Thái Như Hiệp – phó chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA), một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là EUDR sẽ có hiệu lực từ năm 2026.

EUDR yêu cầu cà phê xuất khẩu vào EU phải chứng minh không liên quan đến nạn phá rừng sau ngày 31-12-2020.

Doanh nghiệp buộc phải đầu tư hệ thống truy xuất nguồn gốc, giám sát sản xuất và giảm phát thải carbon.

Ông Thái Anh Tuấn – tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Cà phê 2-9 (Simexco Đắk Lắk) – nhận định việc đáp ứng EUDR sẽ khiến chi phí sản xuất tăng lên, trong khi doanh nghiệp phải lo thêm các tiêu chuẩn khác từ Nhật Bản, Hàn Quốc về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và phát thải carbon.

Xây dựng dữ liệu đáp ứng EUDR

Phân tích thêm về điều này, bà Vanusia Nogueira – giám đốc điều hành Tổ chức Cà phê quốc tế (ICO), tiêu thụ cà phê toàn cầu dự báo sẽ tăng từ 0,9-3,4%/năm, tương đương 8-30 triệu bao cà phê (60kg/bao).

Tuy nhiên ngành cà phê toàn cầu vẫn đối mặt với nhiều khó khăn như giá cả biến động mạnh, quỹ đất sản xuất hạn chế, tác động của biến đổi khí hậu và đặc biệt là các quy định pháp lý khắt khe như EUDR.

Trước yêu cầu cấp thiết từ EUDR, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai thí điểm hệ thống dữ liệu vùng trồng tại 4 huyện gồm: Krông Năng, Cư M’gar, Ea H’leo (Đắk Lắk) và Di Linh (Lâm Đồng).

Đến tháng 12-2024, 100% diện tích cà phê tại các địa phương này đã được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu vùng trồng và rừng.

Ông Nguyễn Quốc Mạnh – phó cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật – cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang hoàn thiện tài liệu hướng dẫn sử dụng hệ thống dữ liệu để doanh nghiệp và nông dân đáp ứng EUDR. “Đây là cơ sở giúp ngành cà phê duy trì xuất khẩu sang EU, và tạo nền tảng minh bạch cho phát triển bền vững”, ông Mạnh nói.

Trong khi đó, ông Trịnh Đức Minh – chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột – cho rằng cần đẩy mạnh tái canh vườn cà phê, áp dụng mô hình canh tác bền vững và hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc đáp ứng EUDR.

“Song song đó phát triển cà phê đặc sản, hữu cơ và các sản phẩm chế biến sâu như cà phê hòa tan cao cấp, viên nén và cold brew (cà phê lạnh) là hướng đi giúp gia tăng giá trị xuất khẩu và giảm phụ thuộc vào thị trường EU”, ông Minh chia sẻ.