Ông Lê Trọng Tuân (ngụ quận 12, TP HCM) cho biết cách đây vài năm gia đình mua được 100 m2 đất thổ cư, mong muốn xây ngôi nhà để an cư lạc nghiệp. Tuy vậy, việc xin giấy phép xây dựng gặp không ít khó khăn.
Khổ sở vì bản vẽ
Phải nhờ tới “dịch vụ”, ông Tuân mới có giấy phép. Ngôi nhà 1 trệt, 1 lầu sau đó hoàn thành nhưng so với thiết kế thì có thêm một cửa chính ở mặt tiền. Chính vì điều này mà gia chủ lận đận trong thủ tục hoàn công.
Tiếp tục nhờ “dịch vụ” để hợp thức hóa ngôi nhà nhưng bị thông báo phải trả thù lao hàng chục triệu đồng, ông Tuân đành thôi. “Đã 2 năm nay tôi không nghĩ tới chuyện hợp thức hóa ngôi nhà nữa. Đụng tới nhà cửa, đất đai chỉ 1 lỗi nhỏ thì rất tốn công sức để giải quyết” – ông Tuân than.
Ngoài trường hợp bị “hành” khi làm thủ tục hoàn công do bản vẽ hiện trạng nhà đất chưa khớp, người dân cũng khốn đốn khi xây nhà nhỏ hơn diện tích trong giấy phép. Một trong những trường hợp như vậy là ông Phan Thanh Vũ (ở quận Tân Bình).
Năm 2018, ông Vũ được cấp giấy phép xây dựng ngôi nhà 3 tầng với 1 tầng lửng và tầng sân thượng trên khu đất 55 m2. Diện tích xây dựng (tầng 1) 50 m2, tổng diện tích sàn xây dựng là 206,7 m2. Tháng 9-2019, khi làm hồ sơ hoàn công thì diện tích xây dựng chỉ thể hiện 49,64 m2, nhỏ hơn giấp phép xây dựng gần 0,3 m2. Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai quận Tân Bình thông báo tạm thời chưa giải quyết vì chờ hướng dẫn về việc xác nhận các nội dung đối với xử lý nhà ở xây nhỏ hơn giấy phép.
Sau đó, ông Vũ mang hồ sơ qua nhiều cơ quan chức năng khác nhưng không có kết quả. Người đàn ông kể chỉ vì xây tường lùi vào một khoảng nhỏ để mở rộng lối đi cho hàng xóm mà thành nguyên nhân khiến nhiều năm ông chưa thể hợp thức hóa ngôi nhà, ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của gia đình.
Người dân không cần thuê lập bản vẽ
Những bất cập khi người dân làm thủ tục xin cấp phép xây dựng cũng như hoàn công nhà ở riêng lẻ đã được Sở Xây dựng nhận diện, đề xuất giải pháp tháo gỡ.
Công trình xây dựng nhà ở riêng lẻ tại phường Thạnh Mỹ Lợi, TP Thủ Đức
Ông Tống Đức Tiến, Trưởng Phòng Cấp phép xây dựng – Sở Xây dựng TP HCM, cho hay Sở Xây dựng đã đề xuất quy định cơ quan cấp phép xây dựng là đơn vị thể hiện sơ đồ, người dân không cần lập bản vẽ.
Sơ đồ thể hiện những chỉ tiêu xây dựng (chỉ giới đường đỏ xây dựng, mật độ xây dựng, chiều cao công trình, số tầng…) chứ không đi sâu vào nội dung bên trong. Cơ quan chức năng chỉ quản lý khung bên ngoài theo các chỉ tiêu đã được cấp phép và thể hiện rõ trên sơ đồ. Sau đó, người dân sử dụng sơ đồ này để nộp hồ sơ hoàn công, xin cấp sổ hồng.
Người dân đến làm thủ tục hành chính tại bộ phận một cửa tiếp nhận và trả hồ sơ hành chính của UBND TP Thủ Đức
Liên quan tới giải quyết những bất cập, vừa qua, ông Hoàng Tùng, Chủ tịch UBND TP Thủ Đức đã ký công văn gửi các đơn vị liên quan về mẫu bản vẽ thiết kế khi tự lập thiết kế xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ trên địa bàn để công bố, công khai. Theo đó, đối tượng áp dụng là nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân có tổng diện tích sàn xây dựng nhỏ hơn 250 m2 hoặc dưới 3 tầng, phù hợp với quy hoạch, quy chế quản lý kiến trúc trên địa bàn thành phố. Cá nhân chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng thiết kế, tác động của công trình đến môi trường, an toàn của công trình lân cận theo quy định.
Mong sớm lan tỏa
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Hoàng Tùng cho hay trước đây bản vẽ cấp phép xây dựng thể hiện chi tiết và người dân phải thực hiện chính xác, trường hợp thay đổi vị trí hạng mục bên trong thì phải xin điều chỉnh giấy phép, rất phiền toái.
Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM Lê Trần Kiên cho biết sử dụng 1 bản vẽ kết hợp cấp phép xây dựng và thủ tục cấp giấy chủ quyền được xem là thủ tục “đột phá trong cải cách hành chính”.
Còn hiện nay, mẫu bản vẽ rất đơn giản, gồm mặt bằng tổng thể, mặt bằng các tầng, lộ giới, khoảng lùi sau, mặt bằng mái… Phần “ruột” ngôi nhà như vị trí cầu thang, nhà bếp, phòng ngủ thì người dân tự quyết định mà không yêu cầu thể hiện trong bản vẽ xin cấp phép xây dựng.
Chủ tịch UBND TP Thủ Đức nhấn mạnh với cách làm mới thì người dân có quyền thay đổi vị trí các hạng mục bên trong nhưng phải bảo đảm tổng diện tích sàn xây dựng đúng giấy phép xây dựng. Cơ quan chức năng chỉ quản lý phần “khung” theo các chỉ tiêu quy hoạch – kiến trúc như tổng diện tích sàn, khoảng lùi sau và trước công trình, chiều cao công trình, độ vươn ban công… Theo đó, người dân chỉ cần tham khảo mẫu và tự vẽ theo mẫu để xin cấp phép xây dựng, không cần phải thuê tư vấn thiết kế bản vẽ.
“Đây là nội dung cải cách hành chính nổi bật trong cấp phép xây dựng tại TP Thủ Đức. Việc này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, đồng thời bảo đảm quản lý nhà nước về trật tự xây dựng. Khi nào xây dựng công trình thì người dân triển khai chi tiết. Tuy nhiên, cần người dân lưu ý đối với nhà trong các dự án đã có quy hoạch chi tiết 1/500 thì phải xây dựng theo đúng quy hoạch chi tiết dự án” – ông Hoàng Tùng nói.
Ông Hoàng Tùng cho hay với cách làm mới, cơ quan chức năng chỉ quản lý phần “khung” theo các chỉ tiêu quy hoạch
Vấn đề quan trọng khác là thủ tục hoàn công để hợp thức hóa ngôi nhà, cấp giấy chủ quyền, ông Hoàng Tùng cho biết TP Thủ Đức sẽ sớm có hướng dẫn kèm theo để thuận tiện cho người dân ở khâu cuối cùng này.
Cách làm trên nhận được nhiều sự tán thành. Ông Lê Minh Ngọc (ngụ TP Thủ Đức) cho hay rất vui mừng và ủng hộ TP Thủ Đức đã có bước tiến về cải cách hành chính trong lĩnh vực xây dựng. Việc đơn giản hóa bản vẽ cấp phép xây dựng và sắp tới khâu hoàn công sẽ mang lại thuận lợi và tiết kiệm cho người dân.
“Tôi cũng mong muốn các địa phương khác của TP HCM sớm triển khai nội dung như vậy để người dân thành phố hưởng lợi từ cải cách hành chính mang tính đồng bộ, hiệu quả trên toàn địa bàn” – ông Ngọc nói.
5 lần đi rồi về
Trong một cuộc giám sát về công tác cải cách hành chính trong lĩnh vực đất đai và xây dựng, Phó Trưởng Ban Pháp chế HĐND TP HCM Lê Minh Đức cho hay tại TP Thủ Đức trước đây có trường hợp người dân phản ánh bị trả hồ sơ tới 5 lần do bản vẽ hoàn công không đúng.
Sau đó, người dân được “chỉ điểm” tới công ty khác để thuê lập bản vẽ hoàn công mới hợp thức hóa ngôi nhà… Qua việc này, ông cho rằng không thể không đặt câu hỏi về chuyện gây khó, tiêu cực.
Đơn giản thủ tục, tránh tiêu cực
Tại hội nghị sơ kết về kết quả thực hiện Chỉ thị 23/2019 của Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố mới đây, Giám đốc Sở Xây dựng Trần Hoàng Quân cho hay đã kiến nghị UBND thành phố về việc đơn giản thủ tục cấp phép xây dựng đối với công trình quy mô dưới 250 m2.
Theo ông Trần Hoàng Quân, việc cấp phép xây dựng không cần bản vẽ như trước đây mà chỉ cần dạng sơ đồ, trong đó thể hiện theo khuôn viên được cấp chủ quyền, chiều cao mỗi tầng… “Không cần ghi chi tiết vị trí phòng ăn, phòng ngủ để tránh trường hợp thanh tra, kiểm tra lại nói sao trong bản vẽ phòng ngủ, nhà vệ sinh ở đây mà giờ dời xuống dưới… dễ dẫn đến tiêu cực, nhũng nhiễu trong thanh tra, kiểm tra” – ông Quân nói.
Ông Phan Thanh Thiện, Đội trưởng Đội Thanh tra địa bàn quận Bình Tân, cho hay đối với các trường hợp xây dựng nhà nhỏ hơn giấy phép xây dựng trên địa bàn quận, thực hiện hướng dẫn của Sở Xây dựng, đơn vị đã phối hợp với các cơ quan liên quan tại địa phương để giải quyết vướng mắc và cấp sổ hồng cho người dân. Hiện, trên địa bàn quận Bình Tân vấn đề này đã ổn.
