“Em treo bẹo Cái Răng Ba Láng /Ta thương hồ Vàm Xáng Cần Thơ”, dạo một vòng chợ nổi Cái Răng bằng thuyền máy, nhớ tới những câu thơ của tác giả Huỳnh Kim (thành phố Cần Thơ), cho tôi nhiều cảm giác thú vị. Nhưng điều khiến tôi nhãn mãn nhất là được ngắm nhìn, được thưởng thức đủ thứ trái cây, hương vị và màu sắc của miệt vườn sông nước miền Tây.Đi hết con đường dốc đứng ngoằn nghèo dài 13km, từng chóp nhà dần hiện ra. Ngôi làng Pờ Yầu (xã Lơ Pang, huyện Mang Yang, Gia Lai) nằm ẩn sâu trong những cánh rừng già, chon von trên dãy núi cao chót vót. Làng gọi theo tên con suối Pờ Yầu trong khu rừng nguyên sinh như một nàng thơ với vẻ đẹp lãng mạn và hùng vĩ.Sáng 5/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay quốc tế Trường Thủy (thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc), bắt đầu chuyến công tác tham dự Hội nghị Thượng đỉnh GMS, Hội nghị Cấp cao ACMECS, Hội nghị Cấp cao CLMV và làm việc tại Trung Quốc từ ngày 05 đến ngày 08/11/2024.Chiều ngày 4/11, Ban Dân tộc tỉnh Cà Mau tổ chức tổng kết công tác giảng dạy và học chữ Khmer, chữ Hoa hè năm 2024. Tham dự buổi tổng kết, có đại diện lãnh đạo Ban Dân tộc và Sở giáo dục và Đào tạo tỉnh, cùng các thầy giáo, học sinh có nhiều cố gắng trong dạy và học tiếng dân tộc vào dịp hè 2024.Sáng 5/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay quốc tế Trường Thủy (thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc), bắt đầu chuyến công tác tham dự Hội nghị Thượng đỉnh GMS, Hội nghị Cấp cao ACMECS, Hội nghị Cấp cao CLMV và làm việc tại Trung Quốc từ ngày 05 đến ngày 08/11/2024.Ông Nguyễn Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận cho biết, qua 3 năm triển khai đưa Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) vào cuộc sống, địa phương tổ chức đào tạo nghề, tạo việc làm mới cho người lao động có thu nhập ổn định, nâng cao đời sống gia đình, tích cực góp phần xây dựng nông thôn mới.“Em treo bẹo Cái Răng Ba Láng /Ta thương hồ Vàm Xáng Cần Thơ”, dạo một vòng chợ nổi Cái Răng bằng thuyền máy, nhớ tới những câu thơ của tác giả Huỳnh Kim (thành phố Cần Thơ), cho tôi nhiều cảm giác thú vị. Nhưng điều khiến tôi nhãn mãn nhất là được ngắm nhìn, được thưởng thức đủ thứ trái cây, hương vị và màu sắc của miệt vườn sông nước miền Tây.Vừa qua, Ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức Hội nghị Tập huấn nâng cao nhận thức, năng lực về chuyển đổi số (CĐS) cho cán bộ vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2024.Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 4/11, có những thông tin đáng chú ý sau: Việc phát huy, bảo tồn văn hóa của các dân tộc luôn được bình đẳng . “Lá phổi xanh” . Tài sản vô cùng quý giá Đông Nam Bộ. Gieo con chữ, dệt ước mơ trên đỉnh Phung Chang. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.Khu vực miền núi tỉnh Khánh Hòa có nhiều tiềm năng, lợi thế về sinh thái, văn hóa truyền thống để phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch cộng động. Các địa phương miền núi của Khánh Hòa cũng đã quan tâm đến lĩnh vực này, nhưng thực tế việc phát triển du lịch vẫn còn nhiều khó khăn, tiềm năng còn bỏ ngỏ.Những năm qua, tỉnh Gia Lai luôn chú trọng cung cấp thông tin cho Người có uy tín trong vùng đồng bào DTTS. Từ đó, Người có uy tín đã phát huy tốt vai trò tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, góp sức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh. Để hiểu rõ hơn về công tác bồi dưỡng, cung cấp thông tin cho Người có uy tín, Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trao đổi với ông Trường Trung Tuyến, Phó Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Gia Lai.Trong thời gian qua, bằng nhiều nguồn lực, tỉnh Ninh Thuận đã chú trọng quan tâm nâng cao đời sống kinh tế – văn hóa – xã hội vùng đồng bào DTTS. Đặc biệt, với Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030; giai đoạn I: từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719) đồng bào Raglay trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đã và đang có nhiều điều kiện thuận lợi để vươn lên.Dẫn thông tin từ Tổ chức Y tế thế giới, TS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết, sử dụng thuốc lá gây ra 85.500 ca tử vong mỗi năm. Hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong. Tổng cộng là 104.300 ca tử vong/năm, vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá, cao gấp 10 lần so với tử vong do tai nạn giao thông gây ra.Phát biểu tại Lễ công bố sản phẩm đạt Thương hiệu Quốc gia lần thứ 9 năm 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh cần tập trung tháo gỡ điểm nghẽn thể chế một cách tích cực nhất, hiệu quả nhất, kiên quyết, kiên trì, dứt khoát xóa bỏ cơ chế “xin – cho”, sách nhiễu, làm cản trở sự phát triển của doanh nghiệp, đồng thời kêu gọi doanh nhân, doanh nghiệp chung sức cùng đất nước bước vào Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
Đặc sắc chợ nổi
Chợ nổi Cái Răng (TP. Cần Thơ) có từ bao giờ chẳng ai nhớ, nhưng khi đường bộ chưa đóng vai trò giao thông quan trọng, thì đò giang sông nước luôn là nhịp cầu nối liền các miền ngược xuôi, nối liền nguồn và biển. Ban đầu, những chiếc tàu, ghe, xuồng chỉ làm nhiệm vụ chở hàng hóa đi khắp các con sông, con rạch để mua bán, trao đổi. Dần dần, người ta mới nghĩ ra cách họp chợ ngay trên dòng sông.
5h sáng, chiếc thuyền du lịch có sức chứa khoảng 10 người bắt đầu đưa chúng tôi rời bến Ninh Kiều để khám phá chợ nổi Cái Răng. Chợ ở đây họp cả ngày, nhưng nhộn nhịp nhất vẫn là khoảng 5-8h sáng.
Tại chợ nổi, mỗi chiếc thuyền vừa là một gian hàng, một ngôi nhà, một gia đình. Có thuyền bán sỉ, thuyền bán lẻ. Những ghe bán hàng thường neo đậu một chỗ để dành khoảng trống ở giữa cho các ghe khác đi lại và khách tham quan mua sắm.
Mỗi thuyền bè ở chợ đều có một cây bẹo, bán gì người ta treo lên đó để khách biết đến mua. Những cây bẹo vui mắt treo lủng lẳng đủ loại rau củ quả đầy sắc màu càng làm khu chợ tươi mới hơn. Nông sản bày bán thì đa dạng, có khi thì chỉ là củ khoai, củ sắn, trái chanh, trái ớt…, cũng có khi là đồ ăn, thức uống, rồi những vật phẩm thiết yếu cho sinh hoạt như đồ tạp hóa, kim chỉ, kể cả xăng dầu.
Chiếc đò của chúng tôi cặp vào cạnh một chiếc ghe chở đầy trái cây, bà Đặng Thị Chang (52 tuổi) – chủ ghe mời chào chúng tôi mua và thưởng thức đủ thứ hoa quả như chôm chôm, khóm, mận… với nụ cười hào sảng. “Đến chợ nổi, khách muốn mua gì chỉ cần giơ tay làm dấu là ngay lập tức xuất hiện những con xuồng mang thức ăn, nước uống đến phục vụ rất nhanh chóng và an toàn”, bà Chang cho hay.
Đi dạo một vòng chợ nổi tôi đã mua một số hoa quả ưa thích với giá tương đối “mềm”: 50.000 đồng 1 cân xoài thơm ngon, 20.000 đồng 1 trái dừa … Tôi còn thưởng thức nhiều món ăn dân dã miền Tây ngon và lạ miệng: bánh canh ngọt, bánh xèo quê, hủ tiếu vườn… Đặc biệt, không quên thưởng thức một cốc cà phê sữa đá ngọt thơm giữa dập dềnh sóng nước.
Ngoài việc được tìm hiểu hoạt động buôn bán trên sông vốn là nét đẹp văn hóa miền Tây, đến chơi chợ nổi còn có thể khám phá thêm nhiều phong tục, lối sống độc đáo của con người nơi đây. Việc đi lại và buôn bán bằng đường thủy đã giúp người dân dễ dàng hoà nhập cộng đồng, tạo nên một không gian sống trên bến dưới thuyền sinh động và đầy sức sống.
Nhiều ghe như vậy hình thành nên một “xã hội” rất đặc trưng, nhưng không hề tồn tại trên giấy tờ, hộ tịch, cũng chẳng có giới hạn hành chính nào cụ thể. Đây cũng là nét đặc sắc tạo nên tính cách phóng khoáng và cởi mở của người dân vùng sông nước miền Tây.
Giữ cho chợ nổi không “chìm”
Ngày nay, du lịch phát triển hơn, khách tham quan đa phần tìm đến chợ nổi là để được đắm mình trong không gian mua bán, tiếng nói cười xôn xao, tiếng hò, tiếng rao trên chiếc thuyền tam bản. Chợ nổi vẫn còn, nhưng thuyền bè không được đông đúc như xưa, vì cái hồn của chợ nổi là thương hồ đã dần thưa vắng.
Bà Nguyễn Thị Bé (67 tuổi) người đã có 42 năm gắn bó với nghề lái đò chở khách vòng quanh chợ nổi. Ngồi trên chiếc ghe chòng chành trên sông, bà Bé kể: “Chợ nổi bây giờ khác xưa nhiều lắm. Ngày đó, cao điểm chợ hoạt động từ tờ mờ sáng đến chiều tối, các tàu ghe chở trái cây, rau củ đậu chật kín cả khúc sông, tàu ghe nào muốn tìm cách len lỏi để di chuyển qua lại cũng khó. Bây giờ giao thương bằng đường bộ thuận tiện nên nhiều thương hồ đã lên bờ buôn bán.”.
Bà Nguyễn Thị Kim Chưởng – người phụ nữ với chiếc ghe nhỏ cung cấp dịch vụ nước giải khát – chia sẻ, sau hơn 30 năm mưu sinh trên chợ nổi, bà nhận thấy rõ sự đổi thay của việc giao thương, mua bán nơi đây. “Nếu như trước kia tàu ghe mua bán nông sản tấp nập, thì nay lại thay thế bằng những tàu chở khách du lịch. Mỗi ngày, chiếc ghe cung cấp cà phê, trà đường, sữa đậu nành… của tôi cũng bán được cho vài chục du khách, dù không nhiều nhưng đủ sống qua ngày”, bà Chưởng cho hay.
Đúng như chia sẻ của những người đã từng gắn bó lâu năm, dọc theo chợ nổi Cái Răng, quan sát thấy ghe tàu của các thương hồ thưa vắng hơn, thay vào đó đa phần là tàu chở khách du lịch, cùng những người lái ghe tàu làm dịch vụ kiếm sống.
Theo thống kê của ngành chức năng quận Cái Răng, từ khi thực hiện đề án đến nay, mỗi năm lượng khách đến tham quan chợ nổi đều tăng trên 10%. Bình quân cao điểm mỗi ngày có trên 200 lượt tàu du lịch đưa đón khách tham quan chợ nổi. Riêng 8 tháng năm 2024, du lịch quận này đón trên 2 triệu lượt khách, trong đó có gần 684.000 lượt khách tham quan chợ nổi Cái Răng. Tổng doanh thu từ du lịch ước đạt 137,5 tỉ đồng.
Năm 2016, chợ nổi Cái Răng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Tạp chí du lịch Rough Guide của Anh cũng từng bình chọn chợ nổi Cái Răng là 1 trong 10 khu chợ ấn tượng nhất thế giới, bởi sự “rực rỡ sắc màu nhiệt đới”.
Những năm qua, vấn đề giữ gìn, bảo tồn chợ nổi Cái Răng luôn được TP. Cần Thơ quan tâm, rõ nhất là việc triển khai thực hiện đề án “Bảo tồn và phát triển chợ nổi Cái Răng” từ năm 2016. Trong đó, nhiều công trình, hạng mục đã được thực hiện.
Tuy nhiên, khi thực hiện đề án, điều cốt lõi là bảo tồn và phát huy văn hóa chợ nổi vẫn chưa được như kỳ vọng. Mặt khác, thương hồ – những người được xem là linh hồn của chợ nổi dường như vẫn chưa thực sự được quan tâm, bởi đời sống của họ vẫn bấp bênh. Điển hình là bà Nguyễn Thị Bé, 42 năm mưu sinh trên chợ nổi, đến nay vẫn chỉ có vỏn vẹn chiếc bè nổi là tài sản duy nhất, thu nhập ngày có ngày không…
Nguyên nhân khác, phải kể đến là do sự phát triển của hệ thống bờ kè xung quanh. Trong thời gian gần 2 năm xây dựng bờ kè sông Cần Thơ, việc giao thương “trên bến dưới thuyền” của các thương hồ gặp nhiều trở ngại, nhiều người cũng vì thế mà quyết chuyển hướng mưu sinh, các ghe tàu cũng sụt giảm đáng kể.
Nhà nghiên cứu văn hóa Nam bộ Nhâm Hùng nhận định: Việc bảo tồn chợ nổi phải đúng với thực tế văn hóa của cư dân thương hồ Tây Nam bộ như cách thức buôn bán, phong cách ăn mặc, giao tiếp. Muốn bảo tồn chợ nổi, trước hết cần phải giữ chân thương hồ. Đồng thời, mở rộng theo định hướng phát triển du lịch, trong đó cần giữ được sắc thái, bản chất gốc tạo nên truyền thống của chợ nổi, đồng thời có sự hội nhập để chợ nổi phát triển một cách bền vững, mới lạ và hấp dẫn…
Nguồn: https://baodantoc.vn/bong-benh-cho-noi-cai-rang-1730689915890.htm
