Gần đây, trên một cộng đồng tư vấn về pháp luật xuất hiện tình huống được trao đổi khá sôi nổi liên quan đến việc một gia đình tặng đất cho con nhưng sau đó lại thay đổi ý định.
Cụ thể, cặp vợ chồng sinh sống tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có một cậu con trai. Anh này lập gia đình năm 2019. Năm 2020, bố mẹ quyết định lập hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất tại TPHCM. Ông bà này đã mang hợp đồng đi công chứng. Nhưng không may, trong thời gian đang làm thủ tục thì anh con trai qua đời. Một thời gian ngắn sau, vợ anh này lấy chồng khác. Hai người không muốn tặng căn nhà này cho con dâu nữa.
Trong trường hợp này hoặc các tình huống khác khi bố mẹ thay đổi ý định về việc cho con nhà, liệu có được hủy hợp đồng tặng cho không và thủ tục như thế nào?
Theo tư vấn của luật sư Đoàn Trung Hiếu, thuộc Đoàn luật sư TP Hà Nội, do tình huống này không nêu rõ hoàn cảnh cho tặng nên để làm rõ vấn đề, có thể xét 2 trường hợp như sau:
Trường hợp 1: Hợp đồng chỉ cho tặng riêng con trai
Theo quy định tại Khoản 3 Điều 422 Bộ luật dân sự 2015 thì hợp đồng sẽ chấm dứt khi “Cá nhân giao kết hợp đồng chết, pháp nhân giao kết hợp đồng chấm dứt tồn tại mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân đó thực hiện;”
Như vậy, nếu thuộc trường hợp này thì hợp đồng cho tặng kia hoàn toàn bị vô hiệu và sẽ chấm dứt.
Trường hợp 2: Hợp đồng được cho tặng cả con trai và con dâu
Căn cứ Khoản 1 Điều 5 Luật công chứng quy định Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên ký và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng. Theo đó, hợp đồng tặng cho của gia đình bác với vợ chồng con trai đã được công chứng và có hiệu lực nên buộc gia đình bác phải thực hiện theo đúng những gì đã cam kết trong hợp đồng tặng cho.
Trong trường hợp này, đây là hợp đồng tặng cho không có điều kiện. Như vậy, nếu muốn hủy bỏ hợp đồng tặng cho đã ký thì cần có sự thỏa thuận của cả hai bên. Bên tặng cho không thể tự mình đến yêu cầu công chứng việc hủy hợp đồng đó nếu không có sự đồng ý của bên nhận. Vợ chồng bác nêu trên không thể tự ý hủy bỏ hợp đồng tặng cho đó.
Tuy nhiên, việc hủy hợp đồng tặng cho chỉ được thực hiện khi đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Điều 51 Luật Công chứng 2014 quy định về công chứng việc sửa đổi, hủy bỏ hợp đồng, giao dịch.
Vì vậy, việc hủy bỏ hợp đồng, giao dịch đã được công chứng chỉ được thực hiện khi có sự thỏa thuận, cam kết bằng văn bản của tất cả những người đã tham gia hợp đồng, giao dịch đó.
Như vậy, trong trường hợp của gia đình trên, chỉ khi con dâu có mong muốn không tiếp tục thực hiện nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được tặng cho hoặc từ chối nhận việc tặng cho đất thì mới được hủy bỏ hợp đồng công chứng. Và nếu việc hủy bỏ hợp đồng tặng cho thì phải được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng việc tặng cho trước đó.
