Biển Đông nổi sóng ngầm căng thẳng

Hôm qua (26.2), tờ The Japan Times thông tin về một vụ việc nguy hiểm giữa Trung Quốc và Philippines vừa xảy ra trên bầu trời Biển Đông vào ngày 18.2.

Căng thẳng nối tiếp

Cụ thể về vụ việc trên, phóng viên của tờ The Japan Times có mặt trên máy bay tuần tra của Cục Quản lý thủy sản và tài nguyên biển (BFAR) của Philippines đang bay ở khu vực Biển Đông. Tuy nhiên, một máy bay trực thăng chiến đấu đa nhiệm Z-9 của hải quân Trung Quốc đã tiếp cận máy bay tuần tra của BFAR ở khoảng cách chỉ 3 m. Đây là khoảng cách rất nguy hiểm cho cả hai máy bay. Chiếc Z-9 cất cánh từ một tàu chiến Trung Quốc đang hoạt động gần đó. Sau đó, chiếc Z-9 lại tiếp cận máy bay của BFAR ở tầm gần chỉ 10 m.

Mới đây, Úc cũng đã lên tiếng cáo buộc máy bay Trung Quốc gây nguy hiểm cho máy bay tuần tra của Úc ở Biển Đông. Vụ việc này xảy ra ngày 11.2, Canberra thông tin một chiến đấu cơ J-16 của Trung Quốc đã thả pháo sáng nhằm vào máy bay săn ngầm P-8 Poseidon của Úc đang hoạt động ở Biển Đông. Đáp lại, Bắc Kinh đã chỉ trích máy bay Úc vi phạm “không phận” của Trung Quốc ở Biển Đông.

Các vụ việc trên diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đông vẫn đang âm ỉ gần đây, đặc biệt giữa Trung Quốc và Philippines. Cùng ngày 26.2, tờ Nhân dân nhật báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc có bài viết kêu gọi Philippines rút các hệ thống phóng tên lửa tầm trung Typhon của Mỹ ra khỏi khu vực lân cận Biển Đông. Bài viết đổ lỗi cho Philippines và Mỹ đang làm căng thẳng tình hình vùng biển này.

Các hệ thống Typhon được Mỹ triển khai đến Philippines từ năm ngoái. Là hệ thống phóng tên lửa chiến lược tầm trung, Typhon có thể phóng cả tên lửa hành trình thông minh Tomahawk và tên lửa phòng không SM-6. Trong đó, tên lửa SM-6 không chỉ có thể đánh chặn chiến đấu cơ, máy bay không người lái mà cả các tên lửa đối hải. Cho nên, các hệ thống Typhon được đánh giá có thể góp phần khắc chế chiến lược phong tỏa, chống tiếp cận (A2/AD) mà Trung Quốc đang hình thành ở Thái Bình Dương.

Thời gian qua, Manila và Washington liên tục củng cố hợp tác quốc phòng. Mới nhất, ngày 4.2, Philippines điều động 3 chiến đấu cơ FA-50 để tập trận cùng 2 máy bay ném bom hạng nặng B-1 Lancer của Mỹ ở khu vực bãi cạn Scarborough thuộc Biển Đông.

Giữa sức ép quân sự từ Trung Quốc, Philippines không chỉ củng cố hợp tác với Mỹ, mà còn đẩy mạnh hợp tác an ninh quốc phòng với Nhật Bản, Úc. Ngày 24.2, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani đã đến Manila và có cuộc hội đàm với người đồng cấp Philippines Gilbert Teodoro. Qua cuộc gặp, hai bên cam kết tăng cường hợp tác quốc phòng của họ thông qua các cuộc tập trận huấn luyện, các hoạt động hậu cần, chuyển giao thiết bị và chia sẻ thông tin tình báo. Phát biểu trong cuộc họp báo sau hội đàm, Bộ trưởng Teodoro nhấn mạnh Nhật Bản và Philippines “chia sẻ mục tiêu chung là chống lại bất kỳ nỗ lực đơn phương nào nhằm định hình lại trật tự toàn cầu”.

Bắc Kinh tăng cường sức ép

Trong khi đó, Bắc Kinh không chỉ có những hành động gây sức ép ở Biển Đông mà còn mở rộng sang các vùng biển lân cận. Hôm qua (26.2), Đài ABC đưa tin Bộ Quốc phòng Úc đã phản ứng gay gắt cuộc tập trận bắn đạn thật mà hải quân Trung Quốc tiến hành vào ngày 21.2 tại vùng biển Tasman (nằm giữa Úc và New Zealand).

Cuộc tập trận diễn ra ở vùng biển quốc tế, nhưng Canberra chỉ trích Bắc Kinh gần như không thông báo trước về cuộc tập trận, nên đã gây nguy hiểm cho các tuyến bay ở khu vực này. Hôm đó, 49 chuyến bay qua vùng biển này đã phải đột ngột thay đổi đường bay.

Phân tích về cuộc tập trận này, chuyên gia Joe Keary (Viện Nghiên cứu chính sách chiến lược Úc) cho rằng đây là động thái Bắc Kinh gây sức ép với Canberra liên quan vấn đề Biển Đông. Vị chuyên gia chỉ ra rằng Bắc Kinh đã không ngần ngại gây căng thẳng ngay cả khi quan chức quốc phòng hai bên bắt đầu nối lại các cuộc đàm phán cấp cao.

Kết nối lại các hành động gần đây của quân đội Trung Quốc, chuyên gia Keary nhận định: “Trung Quốc sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc diễn tập quân sự nguy hiểm chống lại Úc và các nước khác ở Biển Đông; Trung Quốc sẽ vẫn “nói một đường làm một nẻo”, và có khả năng sẽ điều thêm nhiều tàu chiến hiện đại đến gần Úc với mật độ thường xuyên hơn và duy trì hoạt động lâu hơn trước giờ”.