Bệ đỡ cho doanh nhân Việt dấn thân

Có chính sách cụ thể, chiến lược rõ ràng, tạo sự bình đẳng, công bằng đối với khu vực kinh tế tư nhân.

Những thông điệp quan trọng của Tổng Bí thư Tô Lâm về kinh tế tư nhân trong cuộc họp ngày 7-3 đã có ý nghĩa hết sức to lớn trong bối cảnh hiện nay, kỳ vọng sẽ tạo ra những bệ đỡ vững chắc, chắp cánh cho doanh nghiệp Việt Nam.

Thực tế sau gần 40 năm đổi mới, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc về mọi mặt. Chúng ta đã có hơn 940.000 doanh nghiệp đang hoạt động, hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể.

Nhìn ra các nước, vai trò doanh nghiệp tư nhân đều rất quan trọng, đảm nhiệm nhiều chức năng lớn.

Như tại Mỹ, Space X đã phóng tên lửa lên vũ trụ rất thành công. Đây hoàn toàn là một doanh nghiệp tư nhân, thành công đột phá trong một lĩnh vực đặc biệt phức tạp là công nghệ vũ trụ – lãnh địa tưởng chừng như không thể có chỗ cho tư nhân.

Hay những phát minh, sáng kiến công nghệ làm thay đổi cả thế giới cũng từ khu vực tư nhân đi ra.

Ở Việt Nam, theo thống kê, khu vực kinh tế tư nhân đang đóng góp khoảng 45% GDP, 40% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, đang sử dụng 83% tổng số lao động, đóng góp 30% tổng thu ngân sách nhà nước, chiếm 25% kim ngạch xuất khẩu và 35% kim ngạch nhập khẩu.

Đất nước cũng đã có những tỉ phú Việt đầu tiên và nhiều thương hiệu Việt được thế giới công nhận như VinGroup, FPT, Trường Hải, Hòa Phát…

Dù vậy, có rất nhiều điều còn trăn trở về sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân. Nghị quyết 10 của Hội nghị Trung ương 5 ngày 3-6-2017 về kinh tế tư nhân đặt ra mục tiêu đến năm 2020 có ít nhất 1 triệu doanh nghiệp, nhưng đến nay vẫn chưa đạt được.

Có đến 5 triệu hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, nhưng chỉ có khoảng gần 2 triệu hộ có đăng ký kinh doanh. Hàng triệu hộ kinh doanh không có nhiều động lực để chuyển lên doanh nghiệp vì những lo ngại về thủ tục phiền hà, rủi ro pháp lý và trình độ quản trị chưa theo kịp.

Việt Nam cũng có quá ít doanh nghiệp tư nhân trong nước có quy mô vừa và quy mô lớn, đặc biệt trong ngành công nghiệp chế tác, sản xuất. Các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam chủ yếu có quy mô nhỏ và phi chính thức. Điều này đã cản trở việc tăng năng suất, đổi mới sáng tạo.

Cùng với đó, trình độ quản trị của doanh nghiệp Việt Nam chưa đáp ứng được yêu cầu, khi phần lớn đi lên từ quy mô hộ gia đình nên tổ chức kinh doanh và hoạt động quản trị chưa bài bản.

Tính liên kết cũng còn rất yếu kém, xuất phát từ tư duy kinh doanh manh mún. Các tổ chức trung gian như hiệp hội doanh nghiệp chưa thực sự phát huy vai trò kết nối, trong khi môi trường pháp lý và chính sách chưa thực sự khuyến khích liên kết.

Các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam cũng kết nối chưa thành công với các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam và chuỗi sản xuất toàn cầu. Có một thực tế cần nhìn nhận, các doanh nghiệp tư nhân sản xuất nội địa chưa phát triển mạnh mẽ và thiếu cơ chế hỗ trợ hiệu quả.

Việt Nam hiện xếp hạng 105/137 về số lượng nhà cung ứng nội địa và 116/137 về chất lượng nhà cung ứng nội địa, kém hơn so với các nước trong khu vực như: Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Philippines…

So với khu vực FDI, doanh nghiệp trong nước chưa làm chủ tương đối được các chuỗi sản xuất độc lập, phần nào ảnh hưởng đến việc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ.

Dù đã có nhiều thể chế, chính sách quan tâm nhiều hơn tới doanh nghiệp tư nhân, nhưng từ năm 2020 trở lại đây, doanh nghiệp tư nhân trong nước gánh chịu những tác động hết sức tiêu cực, tăng trưởng chững lại và số lượng doanh nghiệp rời thị trường ngày càng cao hơn.

Vì vậy, với những định hướng mới từ người đứng đầu Đảng, cộng đồng doanh nghiệp tư nhân kỳ vọng giai đoạn tới cần phải tiếp tục tháo bỏ các rào cản, cải cách mạnh mẽ thể chế để khơi thông nguồn lực tư nhân.

Có những cơ chế đặt hàng, trao quyền, khuyến khích cho tư nhân tham gia, đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng, mua công nghệ hoặc các dịch vụ công…

Để phát triển kinh tế tư nhân bền vững, cần có luật riêng về hiệp hội doanh nghiệp, hội kinh doanh nhằm khuyến khích doanh nghiệp liên kết.

Gắn với đó là chương trình nâng cao năng lực hoạt động nhằm bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp, xây dựng văn hóa kinh doanh theo hướng tương trợ đoàn kết, liêm chính, dấn thân, cống hiến cho đất nước, dân tộc.