Bát nháo thị trường giảm cân

Những lời hứa hẹn giảm cân “thần kỳ” nghe có vẻ lý tưởng nhưng sau đó là vô số những rủi ro về sức khỏe. Không ít người muốn giảm cân nhanh chóng đã sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc để rồi “tiền mất tật mang”.

Quảng cáo đánh trúng tâm lý ‘giảm cân cấp tốc’

Trên các trang mạng xã hội, các trang web quảng cáo các cách giảm cân xuất hiện dày đặc với những cam kết hấp dẫn “giảm cân cấp tốc”, “giảm 10kg trong 7 ngày mà không cần ăn kiêng hay tập luyện”…

Trong những hội nhóm giảm cân cấp tốc, không khó để bắt gặp những bài viết quảng cáo các loại thuốc giảm cân, trà thảo mộc, cà phê, kem tan mỡ… với công dụng “thần kỳ”.

Thậm chí, nhiều sản phẩm còn mạo danh bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng hoặc sử dụng hình ảnh người nổi tiếng để tăng độ tin cậy hay giả mạo giấy chứng nhận của Bộ Y tế để lừa người tiêu dùng.

Chiêu trò mà những người này thường sử dụng là dùng hình ảnh “before – after” để tạo hiệu ứng “ảo”. Nhiều trang bán hàng sử dụng ảnh người giảm cân thành công để chứng minh hiệu quả.

Hay đăng tải câu chuyện đầy cảm xúc về người từng thất bại trong việc giảm cân nhưng “đã thành công nhờ sản phẩm này”.

Các bài viết chủ yếu đánh vào tâm lý muốn giảm cân nhanh của người thừa cân, béo phì, cùng với đó là những chiêu khuyến mãi “tuyển mẫu giảm cân”; “5 khách hàng đầu tiên nhận ưu đãi 50%”…

Tài khoản TikTok B. quảng cáo loại “kẹo dứa giảm cân” có tác dụng giảm cân “thần tốc” trong thời gian ngắn. 

Theo bài viết quảng cáo, chỉ cần nhai một bịch kẹo với đủ màu sắc, mùi vị mà không cần ăn kiêng, tập luyện là có thể giảm được 16kg.

Để thuyết phục người mua hàng, quảng cáo này đưa ra hình ảnh trước và sau của một người phụ nữ giảm từ 62kg sau khi sinh em bé xuống còn 46kg nhờ nhai kẹo dứa. Giá một túi kẹo được rao bán từ 200-300.000 đồng/túi.

“Mới thử ăn có 7 viên mà bay mất tiêu 3kg mỡ. Chỉ cần dùng loại sản phẩm này ngoài giảm cân còn không gây mệt mỏi, không cần kiêng ăn và không đi ngoài”, tài khoản này quảng cáo.

Suy gan, thận phải nhập viện vì giảm cân

Không ít bệnh nhân phải nhập viện vì suy gan thận do uống thuốc giảm cân. Bệnh viện Bạch Mai trước đó cũng đã tiếp nhận một bệnh nhân ở Quảng Ninh phải cắt thực quản – dạ dày do uống thuốc giảm cân.

Bệnh nhân này được một người bạn giới thiệu cho loại thuốc giảm cân rất hiệu quả. Tuy nhiên khi dùng đến gói thứ 4, bệnh nhân có cảm giác khó thở, lạnh toát, háo nước; hạ thân nhiệt đột ngột và nhập viện cấp cứu trong tình trạng hôn mê, kết quả chụp cắt lớp cho thấy não bị tổn thương.

Theo kết quả giám định của Viện Pháp y, trong loại sản phẩm giảm cân mà bệnh nhân sử dụng có chứa Sibutramine, một chất độc đã bị Bộ Y tế cấm sử dụng trong tân dược và thực phẩm chức năng, vì những tác dụng gây nguy hiểm tới sức khỏe người dùng.

Sibutramine từng được sử dụng rộng rãi để điều trị béo phì nhưng đã bị cấm tại Mỹ, châu Âu và Việt Nam do nguy cơ gây hại vượt xa lợi ích. Các nghiên cứu lớn đã chỉ ra rằng thuốc này làm tăng nguy cơ đột quỵ và các biến chứng tim mạch nghiêm trọng.

Tại Việt Nam, từ năm 2010, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ngừng cấp phép nhập khẩu nguyên liệu Sibutramine, đình chỉ lưu hành và thu hồi toàn bộ các sản phẩm chứa chất này.

Trường hợp khác, thấy mình có triệu chứng mất ngủ kéo dài chị L.N. đến Trung tâm giảm cân Bệnh viện Tâm Anh để thăm khám.

Theo lời kể của chị N. qua tham gia các hội nhóm giảm cân trên mạng, thấy nhiều người ca ngợi kẹo dứa giảm cân cấp tốc với cam kết giảm 2-3kg trong 7 ngày không gây mệt mỏi, mất nước, chị đã quyết định mua một gói về dùng thử với giá hơn 200.000 đồng.

“Người bán nói với tôi cứ ăn uống bình thường, loại kẹo này sẽ giúp mình giảm cảm giác thèm ăn, giảm cân từ từ và không gây mệt. Tôi ăn hết một gói nhưng kết quả cân nặng không giảm, còn tăng lên 3kg. Không những thế, tôi còn bị mất ngủ”, chị N. nói.

Bạn của chị N. cũng dùng loại kẹo dứa này thì luôn cảm thấy khát nước, dù uống nước nhiều vẫn không đã khát. Cùng với đó là cảm giác mệt mỏi, lờ đờ, mất sức do không muốn ăn cơm.

Không ăn kiêng, không tập luyện có giảm được cân?

TS.BS Lê Bá Ngọc, phó giám đốc Trung tâm Giảm cân Bệnh viện Tâm Anh cho biết béo phì là bệnh lý đòi hỏi phải quản lý và điều trị lâu dài, tương tự bệnh đái tháo đường, tim mạch và các bệnh lý mạn tính khác.

Do đó, thông tin “kẹo ngậm, viên uống, cà phê giảm cân giúp giảm cân thần tốc” đang được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội là sai sự thật.

Những sản phẩm, thực phẩm chức năng nếu không được kiểm định bởi cơ quan y tế có thể gây nhiều mối nguy hiểm đối với sức khỏe.

Thực tế, Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế từng thông tin phát hiện nhiều loại sản phẩm được quảng cáo hỗ trợ giảm cân có chứa chất cấm nguy hiểm, điển hình là Sibutramine và Phenolphthalein.

Sibutramine có tác dụng giảm cảm giác thèm ăn, tạo cảm giác no lâu từ đó hỗ trợ giảm cân. Phenolphthalein gây kích thích niêm mạc ruột, tăng nhu động ruột từ đó thúc đẩy quá trình bài tiết phân gây mất nước giảm cân.

Tuy nhiên, hai loại thuốc này không được Bộ y tế cấp phép lưu hành do nhiều tác dụng phụ không mong muốn như Sibutramine làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch ( đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim), Phenolphthalein có thể gây ung thư.

Hiện Bộ Y tế phê duyệt hai loại thuốc trong điều trị giảm cân cho người béo phì bao gồm Orlistat và Liraglutide 3,0 mg. Tuy nhiên, đây là loại thuốc điều trị cần được kê toa.

Thuốc chỉ phát huy tác dụng nếu được sử dụng hợp lý sau khi cân nhắc các chỉ định và chống chỉ định, người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc nếu không được bác sĩ tư vấn.

Theo bác sĩ Lê Bá Ngọc, không thể giảm cân, giảm béo nếu không thực hiện một lối sống lành mạnh, khoa học.

Việc ỉ lại vào các loại thuốc, thực phẩm giảm cân sẽ không đem lại hiệu quả. Quan trọng hơn nữa nguyên nhân dẫn tới bệnh béo phì thường phức tạp liên quan đến rất nhiều chuyên khoa khác nhau.

“Nhiều yếu tố dẫn tới việc ăn uống không kiểm soát và ít vận động cần được phát hiện như bệnh lo âu trầm cảm, tác động từ môi trường sống và làm việc, một số bệnh lý làm giảm hoạt động thể chất…

Do đó, để chẩn đoán và điều trị béo phì chuẩn y khoa cần có sự phối hợp đa chuyên khoa (nội tiết, dinh dưỡng, y học vận động, tâm lý – tâm thần…). Việc phối hợp một đội ngũ đa chuyên khoa trong một trung tâm điều trị giảm cân mới có thể giúp cho người bệnh giảm cân hiệu quả và bền vững”, bác sĩ Ngọc khẳng định.

Theo PGS Nguyễn Anh Tuấn – chủ nhiệm khoa phẫu thuật ống tiêu hóa Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nguyên tắc của giảm cân là giảm năng lượng dung nạp đầu vào và tăng cường vận động để loại bỏ mỡ thừa trong cơ thể.

Bên cạnh đó, cần tuân thủ chế độ ăn phù hợp, có lộ trình giảm cân khoa học. Đồng thời, để đảm bảo giảm cân an toàn, không ảnh hưởng đến sức khỏe và ổn định cân nặng lâu dài, chỉ nên giảm dưới 1kg/tuần.

“Không có cách giảm cân nào là không cần điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và không vận động”, PGS Tuấn khẳng định.

Về việc sử dụng thuốc giảm cân, PGS Tuấn nêu rõ dựa theo cơ chế tác dụng, thuốc giảm cân được chia thành 4 nhóm: thuốc tác động lên quá trình hấp thu chất béo trong đường tiêu hóa, các đồng vận thụ thể GLP-1, các thuốc phối hợp (nhiều hoạt chất), các thuốc cường giao cảm (Sympathomimetic).

“Mặc dù có tác dụng trong việc giảm cân, tuy nhiên những loại thuốc này cũng có tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, rối loạn hấp thu vitamin tan trong dầu, tổn thương thận, viêm tụy, bệnh túi mật, suy thận, tăng nhịp tim và tăng huyết áp… 

Các loại thuốc giảm cân này phải được bác sĩ chỉ định kèm theo thay đổi lối sống.

Đặc biệt, hiện nay với các loại thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân tràn lan trên mạng, không rõ nguồn gốc xuất xứ rất dễ chứa chất cấm, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Vì vậy, người thừa cân béo phì nên được sự tham vấn của bác sĩ chuyên khoa trong việc sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng giảm cân tránh để ảnh hưởng đến sức khỏe”, PGS Tuấn khuyến cáo.

Ghi nhật ký ăn uống có giúp giảm cân?

Trên mạng đang lan truyền rất nhiều cách ăn hay trào lưu ăn để giảm cân. Tuy nhiên các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng chỉ có một công thức chung đó là cân bằng năng lượng đầu vào và đầu ra, cùng với kết hợp lối sống lành mạnh.