Bạo loạn và biểu tình xảy ra ở Kenya, cảnh sát bắn chết 5 người

Trong cảnh hỗn loạn ở Thủ đô Nairobi, những người biểu tình đã áp đảo cảnh sát và cố gắng tiến vào khu nhà quốc hội, sau đó bạo lực đã xảy ra. Các cuộc biểu tình và đụng độ cũng diễn ra ở một số thành phố và thị trấn khác trên khắp Kenya, trong đó nhiều người kêu gọi ông Ruto từ chức và phản đối việc tăng thuế.

Trong bài phát biểu toàn quốc trên truyền hình, Tổng thống Ruto cho biết cuộc tranh luận về thuế đã bị “những kẻ nguy hiểm tấn công”, đồng thời cam kết sẽ có phản ứng nhanh chóng đối với “các sự kiện phản quốc” hôm thứ Ba.

Cảnh sát ở Nairobi đã nổ súng sau khi hơi cay và vòi rồng không thể giải tán đám đông. Truyền thông địa phương cho biết cuối cùng họ đã xua đuổi được những người biểu tình ra khỏi Tòa nhà Quốc hội Kenya và các nhà lập pháp đã được sơ tán qua một đường hầm.

Cuối ngày thứ Ba, Bộ trưởng Quốc phòng Kenya, Aden Duale cho biết quân đội đã được triển khai để giúp cảnh sát đối phó với “tình trạng khẩn cấp về an ninh” dẫn đến “sự phá hủy và xâm phạm cơ sở hạ tầng quan trọng”.

Hiệp hội Y tế Kenya cho biết ít nhất 5 người đã bị bắn chết khi đang điều trị cho những người bị thương và 31 người bị thương, trong đó 13 người bị bắn bằng đạn thật và 4 người bị bắn bằng đạn cao su.

Tổng thống Ruto đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử gần hai năm trước với cương lĩnh ủng hộ người lao động nghèo ở Kenya, nhưng lại bị mắc kẹt giữa các yêu cầu của những bên cho vay như Quỹ Tiền tệ Quốc tế, vốn đang thúc giục nước này cắt giảm thâm hụt để có thêm tài trợ.

Người dân Kenya đang phải vật lộn để đối phó với một số cú sốc kinh tế do tác động kéo dài của đại dịch COVID-19, chiến tranh ở Ukraine, hai năm hạn hán liên tiếp và đồng tiền mất giá.

Dự luật tài chính nhằm mục đích tăng thêm 2,7 tỷ USD tiền thuế như một phần trong nỗ lực giảm nhẹ gánh nặng nợ nần của Kenya, trong đó riêng khoản trả lãi đã tiêu tốn 37% ngân sách hàng năm.

Các đại sứ và cao ủy từ các quốc gia bao gồm Vương quốc Anh, Mỹ và Đức ở Kenya cho biết trong một tuyên bố chung rằng họ quan ngại sâu sắc trước tình trạng bạo lực và kêu gọi tất cả các bên kiềm chế.

Một cuộc phỏng vấn của CNN cho thấy nhà hoạt động người Kenya, Auma Obama, em gái cùng cha khác mẹ của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, nằm trong số những người biểu tình bị xịt hơi cay trong các cuộc biểu tình.

Quốc hội Kenya đã thông qua dự luật tài chính này. Bước tiếp theo là gửi dự luật lên Tổng thống Ruto để ký. Tuy nhiên, Chính phủ Kenya đã có một số nhượng bộ, hứa sẽ loại bỏ các loại thuế mới được đề xuất đối với bánh mì, dầu ăn, quyền sở hữu ô tô và các giao dịch tài chính. Nhưng điều đó vẫn chưa đủ đối với người biểu tình.

Bộ Tài chính Kenya cho biết những nhượng bộ này sẽ tiêu tốn khoảng 200 tỷ shilling Kenya (1,56 tỷ USD) trong ngân sách 2024-25 và buộc Chính phủ Kenya phải cắt giảm chi tiêu hoặc tăng thuế ở những nơi khác.

Huy Hoàng (theo Reuters, CNN, AFP)