Trang chủDi sảnBài 2: “Giả lập” những không gian di sản là cần thiết

Bài 2: “Giả lập” những không gian di sản là cần thiết


VHO – “Làm mới” các không gian di sản, để không duy trì một cung cách, thái độ “bất khả xâm phạm” tới di sản là điều nên tính toán, cân nhắc. Bởi lẽ nếu chỉ chăm chăm giữ nguyên hiện trạng di sản, nỗ lực bảo vệ “khô cứng” các không gian di sản, chỉ cho du khách tiếp cận đến xem và giữ khoảng cách, liệu có bao nhiêu du khách sẽ thật sự “hiểu” di sản?

Nhất là với giới trẻ, vốn dĩ đã bị những hạn chế tâm lý nhất định của lứa tuổi, của môi trường tương tác thế hệ, di sản sẽ càng là một khu vực “cấm địa” không nên va chạm vào. Điều ấy sẽ càng khiến các thế hệ trẻ “tránh né” di sản và thực sự các bài học, thông tin về di sản với thế hệ trẻ, chỉ còn là những lời tung hô tán tụng nào đó xa lạ, thậm chí khó hiểu.

“Hơn nữa, nếu tại những thời điểm lễ hội, dịp điển lễ thờ cúng nào đó, mà tại các di sản chỉ có những đoàn nghệ thuật múa ca, biểu diễn những tiết mục “sân khấu hóa”, thì người xem lại càng không hiểu rõ hơn các giá trị văn hóa, lịch sử từ di sản; thậm chí những hoạt động ồn ào đó có thể còn làm ảnh hưởng đến không gian thờ cúng, chốn thiêng liêng của người xưa là điều cấm kỵ”, họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ nguyên Trưởng phòng Nghiệp vụ – Trung tâm quản lý di tích và danh thắng Quảng Nam nhấn mạnh như vậy.

Bài 2: “Giả lập” những không gian di sản là cần thiết - ảnh 1
Du khách dùng đắm chìm trong không gian di sản

Để thay đổi được điều đó, theo ông Lê Trí Công, một nhà nghiên cứu văn hóa Chăm Pa tại Đà Nẵng, cần có những quy tắc, bộ ứng xử thân cận hơn với các di sản, di chỉ, hiện vật bảo tàng theo góc cạnh “càng đời sống hóa càng tôn vinh” cho di sản “sống lại”. Có thể hiểu cách ứng xử này khi nhìn vào các hoạt động, nghi lễ đang diễn ra ở các điểm đến, đình chùa… mang tính chất dân gian hiện nay.

Tại các khu vực chùa chiền có giá trị văn hóa, lịch sử di sản, người dân cho đến nay, vẫn có những phương cách tiếp cận, tổ chức nghi lễ nghiêm trang, hợp lý. Đơn cử tại Huế, Hội An, không ít hoạt động nghi lễ dân gian, tín ngưỡng dân gian, tục lệ thờ cúng, tâm linh, tôn giáo… vẫn đang được người dân duy trì ổn định và trang trọng.

Những lễ hội Điện Hòn Chén, những không gian văn hóa Tết Nguyên tiêu, Tết Trung Thu… vẫn đang được đông đảo người dân háo hức đón chờ vào đúng các dịp tiết lễ, cho thấy vấn đề bảo toàn di sản từ thực chứng đời sống là nên có.

“Những di sản trong đời sống, gắn bó với đời sống tâm linh, được người dân tiếp tục nuôi dưỡng, tất yếu phải để người dân duy trì và qua đó, vấn đề du khách tiếp cận, xâm nhập là cần thiết, nên ủng hộ”, ông Lê Trí Công đánh giá.

Góc nhìn này của ông Công, điểm đúng vào một số yêu cầu về bảo tồn di sản lâu nay, các điểm đến, di sản văn hóa “bị” khóa cứng ở cửa vào ra, “bị lập hàng rào” cách biệt với người tham quan, trong khi điều kiện có thể cho phép tương tác, tìm hiểu đơn giản, sẽ giúp du khách và người dân thấu hiểu hơn về văn hóa di sản tại chính điểm đến di sản.

Vấn đề mà họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ cùng một số nhà nghiên cứu văn hóa di sản khác quan tâm, muốn đặt ra, là các bộ quy tắc, ứng xử với di sản một cách “đời sống hóa” nên được xây dựng, thiết chế thế nào?.

Qua những tranh luận, các chuyên gia nghiên cứu chỉ rõ hai hướng tương tác nên có tại các di sản văn hóa.

Thứ nhất, công tác bảo vệ, an ninh an toàn cho di sản cần được “số hóa, công nghệ hóa” tốt hơn và hiệu quả hơn. Điều này gần gũi với quan niệm lâu nay về bảo vệ di tích, hiện vật, ở ý nghĩa bảo tồn nguyên vẹn. Thay vì để đông đảo du khách tiếp cận, sờ mó, đụng chạm làm ảnh hưởng hiện vật, các bảo tàng, khu vực trưng bày, điểm đến di sản.

Nên “số hóa” hình ảnh, biến thành những thước phim, clip trình chiếu, mô phỏng 3D để người xem trải nghiệm, tìm hiểu qua các thông tin cung cấp rõ ràng, đầy đủ. Phương thức này, xem ra còn giúp hình ảnh, câu chuyện di sản “được trực tuyến” trong không gian mạng, từ đó giúp quảng bá, chia sẻ tốt hơn hình ảnh di sản.

Ông Lê Trí Công đặt vấn đề: “Ở các vị trí trưng bày cụ thể, hiện vật sẽ có hàng rào bảo vệ và các cụm camera quan sát, theo dõi, vậy tại sao không mã hóa thông tin về hiện vật ấy bằng các mã QR chẳng hạn, để du khách được tiếp cận nhanh gọn và hợp lý hơn.

Cách thu hút người ta tìm hiểu cũng đơn giản, thông qua những cuộc thi, chương trình thưởng quà… nào đó tại điểm đến di sản, vào thời điểm lễ tết, có sự kiện; theo đó người đến với di sản sẽ háo hức hơn”.

Hơn nữa, theo ông Công, việc “số hóa” sẽ giúp chính giới trẻ tương cận di sản khi đi cùng gia đình, người lớn tuổi. “Bọn trẻ sẽ tự hào giúp đỡ bố mẹ đọc thông tin về di sản được số hóa, đó không phải là một cách giúp chúng học tập về di sản sao?”, ông Công lý luận.

Thứ hai, tại các điểm di sản, nên hình thành khu vực “giả lập di sản” để tương tác với du khách và người dân tốt hơn. Ý tưởng này, họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ tỏ ra tâm đắc và theo ông, cũng đã được nhiều điểm đến di sản thế giới nghiên cứu.

Nghĩa là ngay kề khu vực di sản chính, cần xây dựng, thiết kế những không gian trải nghiệm “giả lập”, tạo hứng thú cho du khách và người dân. Vấn đề này, chiếu xét theo các bảo tàng sẽ càng nên được quan tâm.

“Thay vì chỉ quy định bọn trẻ không được chạm vào hiện vật, tại sao chúng ta không có những “khu hiện vật giả”, mô phỏng đúng hiện vật để tổ chức các trò chơi, tổ chức không gian tìm hiểu, khám phá về di sản, lịch sử văn hóa ở di sản. Từ đó, giúp giới trẻ vui chơi, tìm hiểu thông tin về di sản văn hóa, qua những khu giả lập, mô hình hóa như vậy, sẽ làm sinh động di sản hơn”, họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ đặt vấn đề.

Đây chính là câu lý giải của ông về sự việc các học sinh, thiếu niên xâm phạm vào các hiện vật tại Bảo tàng Quân sự: “Chính tâm lý tò mò đã khiến những đứa trẻ vi phạm các quy định, thì tại sao không biến tò mò ấy thành câu chuyện để hấp dẫn bọn trẻ đến vui chơi và học tập tại di sản, bảo tàng?”.



Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/bai-2-gia-lap-nhung-khong-gian-di-san-la-can-thiet-112412.html

Cùng chủ đề

Thanh Hóa siết chặt bảo vệ bảo vật quốc gia và cổ vật quý

VHO - Trước nguy cơ mất an toàn đối với các di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia tại các bảo tàng, di tích, danh lam thắng cảnh, Sở VHTTDL tỉnh Thanh Hóa vừa phát đi văn bản yêu cầu các địa phương, đơn vị chức năng triển khai đồng bộ nhiều giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ tuyệt đối an ninh di sản văn hóa. Theo đó, nhằm đảm bảo an ninh, an toàn cho...

Đón nhận Quyết định công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cho mỳ Quảng

VHO - Trong khuôn khổ lễ khai mạc Những ngày văn hóa, thể thao, du lịch Quảng Nam năm 2025, chiều ngày 6.6, tỉnh Quảng Nam đã công bố và tổ chức nghi thức trao Quyết định đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tri thức dân gian mỳ Quảng tỉnh Quảng Nam và các quyết định công nhận các bảo vật quốc gia. Hiện vật trống đồng Đông Sơn và thạp đồng...

Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương tiếp ứng cử viên Tổng Giám đốc UNESCO Firmin Edouard Matoko

VHO - Chiều 5.6 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam Hoàng Đạo Cương đã có buổi tiếp, làm việc với ông Firmin Edouard Matoko, nguyên Trợ lý Tổng Giám đốc UNESCO về ưu tiên châu Phi và quan hệ đối ngoại, ứng cử viên Tổng Giám đốc UNESCO. Chào mừng ông Firmin Edouard Matoko đến thăm, làm việc tại trụ sở Bộ VHTTDL, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương...

Lễ hội Bà Chiêm Sơn được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

VHO - Ngày 3.6, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã ký quyết định số 1663/QĐ-BVHTTDL công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, chính thức đưa Lễ hội Bà Chiêm Sơn, xã Duy Trinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam vào danh mục này. Đồng thời giao trách nhiệm cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam...

Bảo vệ di sản bằng tâm huyết và xã hội hóa

VHO - Dưới cái nắng chói chang gần 40 độ giữa vùng Lam Sơn lịch sử, đoàn công tác của Sở VHTTDL Thanh Hóa vẫn miệt mài rà soát từng khu lăng mộ, từng văn bia, từng bảo vật quốc gia tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh. Giữa khung cảnh linh thiêng và oi nồng, những nỗ lực gìn giữ hồn cốt dân tộc đang được thực hiện không chỉ bằng trách nhiệm mà...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Xây dựng kế hoạch phục chế Ngai vua triều Nguyễn trước ngày 20.6

VHO - UBND thành phố Huế vừa có văn bản yêu cầu Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế xây dựng kế hoạch phục chế bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn theo kiến nghị của Hội đồng đánh giá và đề xuất phương án phục chế. Như báo Văn Hóa đã thông tin, ngày 24.5, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm (42 tuổi) khi đi tham quan Đại Nội Huế đã lẻn vào khu vực...

Bảo vệ tuyệt đối an toàn cho bảo vật

VHO - Những ngày cuối tuần qua, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã tiến hành lắp đặt thí điểm hệ thống báo động khi có người xâm nhập khu vực bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn ở Điện Thái Hòa và xem đây là một trong những phương án bảo vệ tuyệt đối an toàn cho bảo vật.  Theo giới thiệu, nếu có người tiếp cận gần khu vực ngai vua thì hệ...

Tôn vinh di sản các nhà khoa học trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước

VHO - Hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9, chiều 7.6, Trung tâm - Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam tổ chức tọa đàm khoa học tại Hà Nội, nhằm ghi nhận đóng góp của giới trí thức trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Thành lập năm 2007, Trung tâm - Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam là bảo tàng...

Sẽ đề cử di sản văn khắc núi Non Nước lên UNESCO

VHO - Núi Non Nước có thể coi là một bảo tàng thi ca, và nó không những đa dạng về tác giả sáng tác mà còn đa dạng về tư tưởng, biểu hiện cho Tam giáo trên tất cả các thể loại văn cổ. Đây là một bảo tàng rất độc đáo nên có giá trị vô cùng lớn lao, xứng đáng đề nghị UNESCO xem xét, công nhận. Đáp ứng tiêu chí ghi danh Chia sẻ kinh...

Di sản đô thị cổ Hội An đang đối diện với nhiều nguy cơ, thách thức

VHO - UBND tỉnh Quảng Nam vừa có văn bản gửi Bộ VHTTDL xem xét, thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An đến năm 2030, định hướng đến năm 2035 (Đề án).  Dự toán tổng kinh phí thực hiện Đề án là 2.150 tỉ đồng. Đề án hướng đến đối tượng bao gồm các bộ phận...

Bài đọc nhiều

Vinh danh tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh

VHO - Bộ VHTTDL vừa ban hành quyết định đưa “Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh” tại huyện Nam Trà My, (Quảng Nam) vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Qua đó, khẳng định giá trị đặc biệt của “quốc bảo” sâm Ngọc Linh, đồng thời tôn vinh kho tàng tri thức bản địa quý giá của đồng bào vùng cao, nơi gìn giữ và trao truyền kinh nghiệm chăm sóc, khai...

Cống hiến to lớn của các bậc tiền nhân sẽ thôi thúc lòng yêu nước của thế hệ trẻ

VHO -Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa vừa phối hợp Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Khánh Hòa tổ chức thành công Hội thảo khoa học hoạt động của các đồng chí Hà Huy Tập, Ngô Đức Diễn trên quê hương Khánh Hòa đầu thế kỷ XX. Hội thảo không chỉ là nơi các nhà khoa học trao đổi, mà còn là dịp để toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu rõ hơn...

Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới khảo sát tại di sản Huế

VHO - Ngày 22.5, ông Lazare Eloundou, Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới của UNESCO đã đến thăm và khảo sát công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa thế giới tại Huế. Theo lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, đơn vị đang triển khai nghiên cứu lập hồ sơ đăng kí dự án “Phục hồi tổng thể Cung An Định” gửi đề nghị Bộ...

Vì sao công cụ hỗ trợ cho bảo vệ di tích đã hết hạn nhưng chưa thể mua sắm?

VHO - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế giải thích việc công cụ hỗ trợ cho lực lượng bảo vệ di tích đã hết hạn và bị thu hồi, chưa được mua sắm trước khi xảy ra sự cố ở điện Thái Hòa. “Công an thành phố đã ban hành kế hoạch tập huấn vào đầu tháng 6 tới. Chúng tôi sẽ cử 25 đến 30 người tham gia tập huấn, sau khi hoàn...

Nghiên cứu, tìm hiểu kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể

VHO - Mới đây, tại Trụ sở Phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO ở Paris, Đại sứ, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO Nguyễn Thị Vân Anh đã có buổi làm việc với Đoàn công tác của Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Sở VHTTDL tỉnh Bắc Ninh về hồ sơ đề cử “Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ” là Di sản văn hóa phi...

Cùng chuyên mục

Xây dựng kế hoạch phục chế Ngai vua triều Nguyễn trước ngày 20.6

VHO - UBND thành phố Huế vừa có văn bản yêu cầu Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế xây dựng kế hoạch phục chế bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn theo kiến nghị của Hội đồng đánh giá và đề xuất phương án phục chế. Như báo Văn Hóa đã thông tin, ngày 24.5, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm (42 tuổi) khi đi tham quan Đại Nội Huế đã lẻn vào khu vực...

Bảo vệ tuyệt đối an toàn cho bảo vật

VHO - Những ngày cuối tuần qua, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã tiến hành lắp đặt thí điểm hệ thống báo động khi có người xâm nhập khu vực bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn ở Điện Thái Hòa và xem đây là một trong những phương án bảo vệ tuyệt đối an toàn cho bảo vật.  Theo giới thiệu, nếu có người tiếp cận gần khu vực ngai vua thì hệ...

Tôn vinh di sản các nhà khoa học trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước

VHO - Hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9, chiều 7.6, Trung tâm - Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam tổ chức tọa đàm khoa học tại Hà Nội, nhằm ghi nhận đóng góp của giới trí thức trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Thành lập năm 2007, Trung tâm - Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam là bảo tàng...

Sẽ đề cử di sản văn khắc núi Non Nước lên UNESCO

VHO - Núi Non Nước có thể coi là một bảo tàng thi ca, và nó không những đa dạng về tác giả sáng tác mà còn đa dạng về tư tưởng, biểu hiện cho Tam giáo trên tất cả các thể loại văn cổ. Đây là một bảo tàng rất độc đáo nên có giá trị vô cùng lớn lao, xứng đáng đề nghị UNESCO xem xét, công nhận. Đáp ứng tiêu chí ghi danh Chia sẻ kinh...

Di sản đô thị cổ Hội An đang đối diện với nhiều nguy cơ, thách thức

VHO - UBND tỉnh Quảng Nam vừa có văn bản gửi Bộ VHTTDL xem xét, thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An đến năm 2030, định hướng đến năm 2035 (Đề án).  Dự toán tổng kinh phí thực hiện Đề án là 2.150 tỉ đồng. Đề án hướng đến đối tượng bao gồm các bộ phận...

Mới nhất

Bảo vệ tuyệt đối an toàn cho bảo vật

VHO - Những ngày cuối tuần qua, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã tiến hành lắp đặt thí điểm hệ thống báo động khi có người xâm nhập khu vực bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn ở Điện Thái Hòa và xem đây là một trong những phương án bảo vệ tuyệt...

Tôn vinh di sản các nhà khoa học trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước

VHO - Hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9, chiều 7.6, Trung tâm - Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam tổ chức tọa đàm khoa học tại Hà Nội, nhằm ghi nhận đóng góp của giới trí thức trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất...

Viglacera: Tiên phong kiến tạo tương lai xanh với Hệ sinh thái vật liệu xây dựng toàn diện – Tổng công ty Viglacera

Trong bối cảnh toàn cầu đang dốc sức cho mục tiêu phát triển bền vững và giảm phát thải, Tổng công ty Viglacera - CTCP tự hào là doanh nghiệp tiên phong định hình chuẩn mực về vật liệu xây dựng xanh tại Việt Nam. Năm 2024, Viglacera đã chính thức công bố Hệ sinh thái vật liệu...

Ký kết hợp đồng cung cấp 2 triệu tấn than cho Nhà máy Nhiệt điện Sông Hậu 1 – Tổng công ty Hàng hải...

Chiều ngày 6/6/2025, tại trụ sở Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovienam) đã diễn ra Lễ ký kết Hợp đồng mua than phục vụ vận hành Nhà máy Nhiệt điện (NMNĐ) Sông Hậu 1 giai đoạn 2025-2026. Đây là dấu mốc quan trọng nhằm đảm bảo nguồn nhiên liệu ổn định, chất...

CẢNH BÁO NGƯỜI TIÊU DÙNG CẨN TRỌNG VỚI WEBSITE GIẢ MẠO – PHÁ GIÁ SẢN PHẨM BẾP TỪ

CẢNH BÁO NGƯỜI TIÊU DÙNG CẨN TRỌNG VỚI WEBSITE GIẢ MẠO – PHÁ GIÁ SẢN PHẨM BẾP TỪ Quý Khách hàng thân mến, SUNHOUSE là thương hiệu đã có hơn 25...

Mới nhất