Trang chủDi sảnBài 2: “Giả lập” những không gian di sản là cần thiết

Bài 2: “Giả lập” những không gian di sản là cần thiết


VHO – “Làm mới” các không gian di sản, để không duy trì một cung cách, thái độ “bất khả xâm phạm” tới di sản là điều nên tính toán, cân nhắc. Bởi lẽ nếu chỉ chăm chăm giữ nguyên hiện trạng di sản, nỗ lực bảo vệ “khô cứng” các không gian di sản, chỉ cho du khách tiếp cận đến xem và giữ khoảng cách, liệu có bao nhiêu du khách sẽ thật sự “hiểu” di sản?

Nhất là với giới trẻ, vốn dĩ đã bị những hạn chế tâm lý nhất định của lứa tuổi, của môi trường tương tác thế hệ, di sản sẽ càng là một khu vực “cấm địa” không nên va chạm vào. Điều ấy sẽ càng khiến các thế hệ trẻ “tránh né” di sản và thực sự các bài học, thông tin về di sản với thế hệ trẻ, chỉ còn là những lời tung hô tán tụng nào đó xa lạ, thậm chí khó hiểu.

“Hơn nữa, nếu tại những thời điểm lễ hội, dịp điển lễ thờ cúng nào đó, mà tại các di sản chỉ có những đoàn nghệ thuật múa ca, biểu diễn những tiết mục “sân khấu hóa”, thì người xem lại càng không hiểu rõ hơn các giá trị văn hóa, lịch sử từ di sản; thậm chí những hoạt động ồn ào đó có thể còn làm ảnh hưởng đến không gian thờ cúng, chốn thiêng liêng của người xưa là điều cấm kỵ”, họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ nguyên Trưởng phòng Nghiệp vụ – Trung tâm quản lý di tích và danh thắng Quảng Nam nhấn mạnh như vậy.

Bài 2: “Giả lập” những không gian di sản là cần thiết - ảnh 1
Du khách dùng đắm chìm trong không gian di sản

Để thay đổi được điều đó, theo ông Lê Trí Công, một nhà nghiên cứu văn hóa Chăm Pa tại Đà Nẵng, cần có những quy tắc, bộ ứng xử thân cận hơn với các di sản, di chỉ, hiện vật bảo tàng theo góc cạnh “càng đời sống hóa càng tôn vinh” cho di sản “sống lại”. Có thể hiểu cách ứng xử này khi nhìn vào các hoạt động, nghi lễ đang diễn ra ở các điểm đến, đình chùa… mang tính chất dân gian hiện nay.

Tại các khu vực chùa chiền có giá trị văn hóa, lịch sử di sản, người dân cho đến nay, vẫn có những phương cách tiếp cận, tổ chức nghi lễ nghiêm trang, hợp lý. Đơn cử tại Huế, Hội An, không ít hoạt động nghi lễ dân gian, tín ngưỡng dân gian, tục lệ thờ cúng, tâm linh, tôn giáo… vẫn đang được người dân duy trì ổn định và trang trọng.

Những lễ hội Điện Hòn Chén, những không gian văn hóa Tết Nguyên tiêu, Tết Trung Thu… vẫn đang được đông đảo người dân háo hức đón chờ vào đúng các dịp tiết lễ, cho thấy vấn đề bảo toàn di sản từ thực chứng đời sống là nên có.

“Những di sản trong đời sống, gắn bó với đời sống tâm linh, được người dân tiếp tục nuôi dưỡng, tất yếu phải để người dân duy trì và qua đó, vấn đề du khách tiếp cận, xâm nhập là cần thiết, nên ủng hộ”, ông Lê Trí Công đánh giá.

Góc nhìn này của ông Công, điểm đúng vào một số yêu cầu về bảo tồn di sản lâu nay, các điểm đến, di sản văn hóa “bị” khóa cứng ở cửa vào ra, “bị lập hàng rào” cách biệt với người tham quan, trong khi điều kiện có thể cho phép tương tác, tìm hiểu đơn giản, sẽ giúp du khách và người dân thấu hiểu hơn về văn hóa di sản tại chính điểm đến di sản.

Vấn đề mà họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ cùng một số nhà nghiên cứu văn hóa di sản khác quan tâm, muốn đặt ra, là các bộ quy tắc, ứng xử với di sản một cách “đời sống hóa” nên được xây dựng, thiết chế thế nào?.

Qua những tranh luận, các chuyên gia nghiên cứu chỉ rõ hai hướng tương tác nên có tại các di sản văn hóa.

Thứ nhất, công tác bảo vệ, an ninh an toàn cho di sản cần được “số hóa, công nghệ hóa” tốt hơn và hiệu quả hơn. Điều này gần gũi với quan niệm lâu nay về bảo vệ di tích, hiện vật, ở ý nghĩa bảo tồn nguyên vẹn. Thay vì để đông đảo du khách tiếp cận, sờ mó, đụng chạm làm ảnh hưởng hiện vật, các bảo tàng, khu vực trưng bày, điểm đến di sản.

Nên “số hóa” hình ảnh, biến thành những thước phim, clip trình chiếu, mô phỏng 3D để người xem trải nghiệm, tìm hiểu qua các thông tin cung cấp rõ ràng, đầy đủ. Phương thức này, xem ra còn giúp hình ảnh, câu chuyện di sản “được trực tuyến” trong không gian mạng, từ đó giúp quảng bá, chia sẻ tốt hơn hình ảnh di sản.

Ông Lê Trí Công đặt vấn đề: “Ở các vị trí trưng bày cụ thể, hiện vật sẽ có hàng rào bảo vệ và các cụm camera quan sát, theo dõi, vậy tại sao không mã hóa thông tin về hiện vật ấy bằng các mã QR chẳng hạn, để du khách được tiếp cận nhanh gọn và hợp lý hơn.

Cách thu hút người ta tìm hiểu cũng đơn giản, thông qua những cuộc thi, chương trình thưởng quà… nào đó tại điểm đến di sản, vào thời điểm lễ tết, có sự kiện; theo đó người đến với di sản sẽ háo hức hơn”.

Hơn nữa, theo ông Công, việc “số hóa” sẽ giúp chính giới trẻ tương cận di sản khi đi cùng gia đình, người lớn tuổi. “Bọn trẻ sẽ tự hào giúp đỡ bố mẹ đọc thông tin về di sản được số hóa, đó không phải là một cách giúp chúng học tập về di sản sao?”, ông Công lý luận.

Thứ hai, tại các điểm di sản, nên hình thành khu vực “giả lập di sản” để tương tác với du khách và người dân tốt hơn. Ý tưởng này, họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ tỏ ra tâm đắc và theo ông, cũng đã được nhiều điểm đến di sản thế giới nghiên cứu.

Nghĩa là ngay kề khu vực di sản chính, cần xây dựng, thiết kế những không gian trải nghiệm “giả lập”, tạo hứng thú cho du khách và người dân. Vấn đề này, chiếu xét theo các bảo tàng sẽ càng nên được quan tâm.

“Thay vì chỉ quy định bọn trẻ không được chạm vào hiện vật, tại sao chúng ta không có những “khu hiện vật giả”, mô phỏng đúng hiện vật để tổ chức các trò chơi, tổ chức không gian tìm hiểu, khám phá về di sản, lịch sử văn hóa ở di sản. Từ đó, giúp giới trẻ vui chơi, tìm hiểu thông tin về di sản văn hóa, qua những khu giả lập, mô hình hóa như vậy, sẽ làm sinh động di sản hơn”, họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ đặt vấn đề.

Đây chính là câu lý giải của ông về sự việc các học sinh, thiếu niên xâm phạm vào các hiện vật tại Bảo tàng Quân sự: “Chính tâm lý tò mò đã khiến những đứa trẻ vi phạm các quy định, thì tại sao không biến tò mò ấy thành câu chuyện để hấp dẫn bọn trẻ đến vui chơi và học tập tại di sản, bảo tàng?”.



Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/bai-2-gia-lap-nhung-khong-gian-di-san-la-can-thiet-112412.html

Cùng chủ đề

Gen Z kể chuyện di sản bằng ngôn ngữ quảng cáo hiện đại

VHO - Tối 11.6, tại TP.HCM, Gala chung kết cuộc thi sản xuất phim quảng cáo TVCreate 2025 với chủ đề “The Echoes of Legacy – Vang âm di sản” đã diễn ra sôi nổi tại Trường ĐH Hoa Sen (HSU). Hội đồng giám khảo Gala chung kết gồm các chuyên gia uy tín trong ngành sáng tạo và truyền thông như TS Hoàng Anh Tuấn – Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM; Nhà báo Nguyễn Trọng Phước - Giám đốc...

Thanh Hóa siết chặt bảo vệ bảo vật quốc gia và cổ vật quý

VHO - Trước nguy cơ mất an toàn đối với các di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia tại các bảo tàng, di tích, danh lam thắng cảnh, Sở VHTTDL tỉnh Thanh Hóa vừa phát đi văn bản yêu cầu các địa phương, đơn vị chức năng triển khai đồng bộ nhiều giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ tuyệt đối an ninh di sản văn hóa. Theo đó, nhằm đảm bảo an ninh, an toàn cho...

Đón nhận Quyết định công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cho mỳ Quảng

VHO - Trong khuôn khổ lễ khai mạc Những ngày văn hóa, thể thao, du lịch Quảng Nam năm 2025, chiều ngày 6.6, tỉnh Quảng Nam đã công bố và tổ chức nghi thức trao Quyết định đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tri thức dân gian mỳ Quảng tỉnh Quảng Nam và các quyết định công nhận các bảo vật quốc gia. Hiện vật trống đồng Đông Sơn và thạp đồng...

Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương tiếp ứng cử viên Tổng Giám đốc UNESCO Firmin Edouard Matoko

VHO - Chiều 5.6 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam Hoàng Đạo Cương đã có buổi tiếp, làm việc với ông Firmin Edouard Matoko, nguyên Trợ lý Tổng Giám đốc UNESCO về ưu tiên châu Phi và quan hệ đối ngoại, ứng cử viên Tổng Giám đốc UNESCO. Chào mừng ông Firmin Edouard Matoko đến thăm, làm việc tại trụ sở Bộ VHTTDL, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương...

Lễ hội Bà Chiêm Sơn được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

VHO - Ngày 3.6, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã ký quyết định số 1663/QĐ-BVHTTDL công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, chính thức đưa Lễ hội Bà Chiêm Sơn, xã Duy Trinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam vào danh mục này. Đồng thời giao trách nhiệm cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Khai mạc trưng bày chuyên đề về văn hóa Chăm và bảo vật quốc gia

VHO - Hơn 300 hiện vật, hình ảnh văn hóa Chăm Ninh Thuận- Quảng Nam cùng với các phiên bản, hiện vật gốc của các bảo vật quốc gia có nguồn gốc từ Quảng Nam được trưng bày đã thu hút rất đông công chúng, du khách đến chiêm ngưỡng, tìm hiểu.  Sáng nay, 17.6, tại Bảo tàng Quảng Nam (TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam) đã chính thức khai mạc không gian trưng bày chuyên đề “Văn hóa...

“Bị bỏ rơi thế này, ai còn dám báo nữa”

VHO - Gần ba tháng kể từ khi phát hiện hai thuyền cổ trong quá trình cải tạo ao, ông Nguyễn Văn Chiến (50 tuổi, khu phố Công Hà, phường Hà Mãn, thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh) vẫn ngồi trông khu đất như một “người canh giữ di tích bất đắc dĩ”.  Không có văn bản giao nhiệm vụ, không chế độ hỗ trợ, cũng không cơ quan nào thường xuyên kiểm tra. Từ hành động tự nguyện,...

Bất ngờ với cấu trúc đắp dựng thành Dền

Phục hồi giá trị từ một di tích bị lãng quên Phát hiện tại thành Dền nối tiếp chuỗi bằng chứng khảo cổ về kỹ thuật đắp thành thời Đinh - Tiền Lê, vốn đã được khẳng định qua các đợt khai quật tại thành Đông (1969), thành phía Đông Bắc (2024) và một phần thành phía Nam. Tất cả đều cho thấy kỹ thuật tương đồng: Sử dụng móng hữu cơ kết hợp đất bùn, bo móng...

Phát hiện khu vực cư trú ở di sản thế giới Mỹ Sơn

VHO - Tại khu đền tháp Mỹ Sơn (huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) đang triển khai song song hai dự án khai quật khảo cổ, bảo tồn nhóm tháp L và nhóm E, F, với mục tiêu quan trọng là bảo tồn các yếu tố gốc của di sản, tiếp tục nhận diện giá trị còn tiềm ẩn của di sản thế giới Mỹ Sơn, từng bước góp phần hồi sinh toàn bộ diện mạo của khu đền...

Giữ lại thanh âm xứ sở

VHO - Giữa nhịp sống sôi động và dòng chảy hiện đại hóa mạnh mẽ, việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa nghệ thuật dân gian luôn là một bài toán không dễ có lời giải. Tại Đà Nẵng, thành phố trẻ năng động đang vươn mình trên bản đồ du lịch quốc tế, những giá trị truyền thống vừa là ký ức của quá khứ, vừa là nền tảng giàu bản...

Bài đọc nhiều

Bất ngờ với cấu trúc đắp dựng thành Dền

Phục hồi giá trị từ một di tích bị lãng quên Phát hiện tại thành Dền nối tiếp chuỗi bằng chứng khảo cổ về kỹ thuật đắp thành thời Đinh - Tiền Lê, vốn đã được khẳng định qua các đợt khai quật tại thành Đông (1969), thành phía Đông Bắc (2024) và một phần thành phía Nam. Tất cả đều cho thấy kỹ thuật tương đồng: Sử dụng móng hữu cơ kết hợp đất bùn, bo móng...

Giữ lại thanh âm xứ sở

VHO - Giữa nhịp sống sôi động và dòng chảy hiện đại hóa mạnh mẽ, việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa nghệ thuật dân gian luôn là một bài toán không dễ có lời giải. Tại Đà Nẵng, thành phố trẻ năng động đang vươn mình trên bản đồ du lịch quốc tế, những giá trị truyền thống vừa là ký ức của quá khứ, vừa là nền tảng giàu bản...

Tăng cường công tác bảo vệ, phát huy giá trị các bảo vật quốc gia

VHO - Công tác bảo quản các hiện vật, bảo vật quốc gia tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng được kết hợp giữa áp dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến, cùng các biện pháp phòng tránh nghiêm ngặt, hiệu quả, qua đó giữ gìn được các hiện vật quý để quảng bá tới đông đảo du khách quốc tế.  Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng là địa chỉ thu hút lượng lớn khách du lịch...

Khai quật khảo cổ tại Lạc Câu sẽ mở ra nhiều kỳ vọng

VHO - Từ ngày 9-31.5, Ban Quản lý Di tích và Bảo tàng Quảng Nam sẽ tiến hành thăm dò, khai quật khảo cổ tại địa điểm Lạc Câu, thôn Lạc Câu, xã Bình Dương, huyện Thăng Bình (Quảng Nam). Trước đó, ngày 6.5, Bộ VHTTDL đã có quyết định số 1264/QĐ- BVHTTDL cho phép Ban Quản lý Di tích và Bảo tàng Quảng Nam thăm dò, khai quật khảo cổ tại địa điểm Lạc Câu. Việc thăm dò,...

Phát hiện khu vực cư trú ở di sản thế giới Mỹ Sơn

VHO - Tại khu đền tháp Mỹ Sơn (huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) đang triển khai song song hai dự án khai quật khảo cổ, bảo tồn nhóm tháp L và nhóm E, F, với mục tiêu quan trọng là bảo tồn các yếu tố gốc của di sản, tiếp tục nhận diện giá trị còn tiềm ẩn của di sản thế giới Mỹ Sơn, từng bước góp phần hồi sinh toàn bộ diện mạo của khu đền...

Cùng chuyên mục

Khai mạc trưng bày chuyên đề về văn hóa Chăm và bảo vật quốc gia

VHO - Hơn 300 hiện vật, hình ảnh văn hóa Chăm Ninh Thuận- Quảng Nam cùng với các phiên bản, hiện vật gốc của các bảo vật quốc gia có nguồn gốc từ Quảng Nam được trưng bày đã thu hút rất đông công chúng, du khách đến chiêm ngưỡng, tìm hiểu.  Sáng nay, 17.6, tại Bảo tàng Quảng Nam (TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam) đã chính thức khai mạc không gian trưng bày chuyên đề “Văn hóa...

“Bị bỏ rơi thế này, ai còn dám báo nữa”

VHO - Gần ba tháng kể từ khi phát hiện hai thuyền cổ trong quá trình cải tạo ao, ông Nguyễn Văn Chiến (50 tuổi, khu phố Công Hà, phường Hà Mãn, thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh) vẫn ngồi trông khu đất như một “người canh giữ di tích bất đắc dĩ”.  Không có văn bản giao nhiệm vụ, không chế độ hỗ trợ, cũng không cơ quan nào thường xuyên kiểm tra. Từ hành động tự nguyện,...

Bất ngờ với cấu trúc đắp dựng thành Dền

Phục hồi giá trị từ một di tích bị lãng quên Phát hiện tại thành Dền nối tiếp chuỗi bằng chứng khảo cổ về kỹ thuật đắp thành thời Đinh - Tiền Lê, vốn đã được khẳng định qua các đợt khai quật tại thành Đông (1969), thành phía Đông Bắc (2024) và một phần thành phía Nam. Tất cả đều cho thấy kỹ thuật tương đồng: Sử dụng móng hữu cơ kết hợp đất bùn, bo móng...

Phát hiện khu vực cư trú ở di sản thế giới Mỹ Sơn

VHO - Tại khu đền tháp Mỹ Sơn (huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) đang triển khai song song hai dự án khai quật khảo cổ, bảo tồn nhóm tháp L và nhóm E, F, với mục tiêu quan trọng là bảo tồn các yếu tố gốc của di sản, tiếp tục nhận diện giá trị còn tiềm ẩn của di sản thế giới Mỹ Sơn, từng bước góp phần hồi sinh toàn bộ diện mạo của khu đền...

Giữ lại thanh âm xứ sở

VHO - Giữa nhịp sống sôi động và dòng chảy hiện đại hóa mạnh mẽ, việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa nghệ thuật dân gian luôn là một bài toán không dễ có lời giải. Tại Đà Nẵng, thành phố trẻ năng động đang vươn mình trên bản đồ du lịch quốc tế, những giá trị truyền thống vừa là ký ức của quá khứ, vừa là nền tảng giàu bản...

Mới nhất

Giữ lại thanh âm xứ sở

VHO - Giữa nhịp sống sôi động và dòng chảy hiện đại hóa mạnh mẽ, việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa nghệ thuật dân gian luôn là một bài toán không dễ có lời giải. Tại Đà Nẵng, thành phố trẻ năng động đang vươn mình trên bản đồ du lịch...

TC Group thông báo kết quả bán hàng Hyundai tháng 5/2025 – Tập đoàn Thành Công

Hà Nội ngày 13/06/2025, Tập đoàn Thành Công (TC GROUP) thông báo kết quả bán hàng tháng 5/2025. Theo đó, tổng doanh số xe Hyundai tháng 5 đạt 4.063 xe, đưa tổng luỹ kế 5 tháng bán hàng của năm 2025 đạt 20.007 xe. Hyundai Accent là mẫu xe có số lượng bán hàng tốt nhất...

CHOLIMEX FOOD ĐẾN VỚI NGÀY HỘI TUYỂN DỤNG TÍCH HỢP – JOB FAIR UFM 2025

Ngày hội Tuyển dụng Tích hợp – Job Fair UFM 2025 đã diễn ra vào ngày 14/6/2025 tại Trường đại học Tài chính – Marketing với nhiều cảm xúc và cơ hội quý giá được trao đi.Đã có gần 60 doanh nghiệp tích cực tham gia tuyển dụng, chia sẻ cơ hội việc làm và tạo điều kiện...

Tăng cường công tác bảo vệ, phát huy giá trị các bảo vật quốc gia

VHO - Công tác bảo quản các hiện vật, bảo vật quốc gia tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng được kết hợp giữa áp dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến, cùng các biện pháp phòng tránh nghiêm ngặt, hiệu quả, qua đó giữ gìn được các hiện vật quý để quảng bá tới đông đảo...

Thông báo mời chào giá Gói thầu: Biên tập, xuất bản, in và phát hành cuốn sách “Lịch sử truyền thống Tập đoàn Xăng...

THÔNG BÁO MỜI CHÀO GIÁTập đoàn Xăng dầu Việt Nam trân trọng kính mời các Nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm và đủ điều kiện tham gia chào giá đối với Gói thầu: Biên tập, xuất bản, in và phát hành cuốn sách “Lịch sử truyền thống Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam” với các thông...

Mới nhất