Ba điểm nhấn đáng chú ý

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. trình bày SONA 2024 tại Tòa nhà Quốc hội, thành phố Quezon ngày 22/7. (Nguồn: Reuters)

Ngày 22/7, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. trình bày Thông điệp quốc gia (SONA) thường niên tại Batasang Pambansa (Tòa nhà Quốc hội) ở thành phố Quezon. Đây là lần thứ ba ông đọc SONA, hai lần trước vào ngày 25/7/2022 và ngày 24/7/2023. Có gì đặc biệt trong phần trình bày năm nay?

Nỗ lực phục hồi

Trước hết, về độ dài, SONA năm nay (1 giờ 22 phút) không có sự chênh lệch nhiều so với hai lần trước (1 giờ 11 phút và 1 giờ 14 phút). Cả ba phần trình bày của ông Ferdinand Marcos Jr. đều ngắn hơn nhiều so với người tiền nhiệm, thường kéo dài hơn hai tiếng, song vẫn đề cập toàn diện các vấn đề được người dân quan tâm nhất.

Câu chuyện về phát triển kinh tế – xã hội là một trong số đó. Theo ông Marcos Jr., tỷ lệ nghèo đói tại Philippines tiếp tục giảm, từ mức 18% (2021) xuống 15,5% (2024), cao hơn cả mức trước khi đại dịch Covid-19 nổ ra ở quốc gia Đông Nam Á. Ngoài ra, Manila đang triển khai nhiều nỗ lực tháo gỡ khó khăn cho người dân. Đơn cử, để giải quyết tình trạng thiếu gạo và lương thực kéo dài, chính phủ đã phân bổ 100 triệu kg hạt giống và phân bón cho nông dân, cấp cá giống và tàu cho ngư dân, hạ giá và tăng nguồn cung lương thực, đẩy mạnh sản xuất vaccine chống dịch tả lợn châu Phi.

Về phát triển cơ sở hạ tầng, Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. nhấn mạnh mọi thứ được “duy trì liên tục, có tính chiến lược và dài hạn”. Hiện hơn 12.000 km đường và 1.200 cây cầu được xây dựng và nâng cấp khắp cả nước. Manila đẩy mạnh cải tạo hệ thống cấp thoát nước phục vụ nông nghiệp. Nước này mở rộng, hiện đại hóa hạ tầng dịch vụ Internet để tăng cường tốc độ và vùng phủ sóng. Hơn 10 triệu người, bao gồm cư dân ở vùng sâu, đã có thể sử dụng Chương trình Mạng không dây miễn phí; con số này tiếp tục tăng thời gian tới. Dự án đường dây truyền tải điện Mariveles-Hermosa-San Jose cùng dự án then chốt Cebu-Negros-Panay đi vào hoạt động góp phần khắc phục tình trạng thiếu điện tại quốc gia này.

Mềm mỏng, quyết liệt

Tuy nhiên, một trong những điểm đáng chú ý nhất SONA năm nay là việc ông Ferdinand Marcos Jr. tuyên bố cấm lập tức các hoạt động cờ bạc trực tuyến (POGO) tại nước này, chủ yếu do người Trung Quốc điều hành. Ước tính, có hơn 400 cơ sở như vậy khắp Philippines, tuyển dụng hàng chục nghìn công dân Trung Quốc và Đông Nam Á. Chính quyền nước này lo ngại nguồn lao động bị tuyển dụng bất hợp pháp và phải làm việc trong tình trạng tồi tệ. Ngoài ra, một số thượng nghị sĩ Philippines nhận định ngành công nghiệp cờ bạc trực tuyến phát triển mạnh mẽ đã góp phần làm trầm trọng hơn tình trạng tham nhũng tại các cơ quan quản lý.

Tổng thống Marcos Jr. nêu rõ: “Ngụy trang thành các thực thể hợp pháp, hoạt động của chúng (các công ty cờ bạc trực tuyến) dính dáng tới các lĩnh vực bất hợp pháp khác xa so với trò chơi như lừa đảo tài chính, rửa tiền, mại dâm, buôn người, bắt cóc, tra tấn dã man, thậm chí giết người… Việc vi phạm nghiêm trọng, thiếu tôn trọng hệ thống luật pháp của chúng ta phải chấm dứt”. Nhà lãnh đạo ra lệnh cho doanh nghiệp cờ bạc phải chấm dứt hoạt động của các tụ điểm cờ bạc vào cuối năm nay. Ông cũng yêu cầu cơ quan quản lý lao động tìm việc làm thay thế cho người lao động Philippines bị mất việc sau khi các tụ điểm trên đóng cửa.

Tổng thống Marcos Jr. nêu bật thành tích trong nỗ lực chống ma túy, bắt giữ 97.000 người liên quan đến buôn bán ma túy và thu giữ số lượng ma túy trị giá 750 triệu USD. Đồng thời, nhà lãnh đạo Philippines khẳng định sẽ tiếp tục “cuộc chiến không đổ máu”, thay vì theo đuổi lập trường cứng rắn như người tiền nhiệm.

Tổng thống Marcos Jr. nêu bật thành tích chống ma túy trong Thông điệp quốc gia năm 2024. (Nguồn: ABS-CBN News)

“Phương tiện duy nhất”

Điểm nhấn cuối cùng trong phát biểu của ông Ferdinand Marcos Jr. là vấn đề Biển Đông. Một mặt, ông khẳng định Philippines sẽ nỗ lực tăng cường khả năng phòng thủ thông qua xây dựng liên minh an ninh với các quốc gia thân thiện để chống lại các mối đe dọa. Tổng thống nêu rõ: “Chúng ta sẽ tiếp tục củng cố thế trận phòng thủ, thông qua củng cố năng lực tự chủ và hợp tác với đối tác cùng chí hướng”.

Mặt khác, nhà lãnh đạo này đề cao vai trò của ngoại giao trong giải quyết các tranh chấp hiện nay, bao gồm mối quan hệ phức tạp giữa Manila và Bắc Kinh. Ông nhấn mạnh: “Các kênh và cơ chế ngoại giao phù hợp theo trật tự quốc tế dựa trên luật lệ vẫn là phương tiện duy nhất được chấp nhận trong giải quyết tranh chấp… Hòa bình và xây dựng cộng đồng sẽ luôn là thông điệp xuyên suốt của chúng tôi, nhất là khi đất nước làm Chủ tịch và chủ nhà Hội nghị ASEAN năm 2026”.

Đánh giá về SONA 2024, Bộ trưởng Giáo dục Philippines Sonny Angara, người từng tham dự 21 buổi phát biểu SONA, cho rằng đây là “một trong những phần trình bày tốt nhất” ông từng nghe. Học giả Cielo Magno, cựu Thứ trưởng Bộ Tài chính Philippines nhận định rằng dù chỉ dừng ở mức nêu ra một số định hướng, phát biểu lần này của ông Ferdinand Marcos Jr., vẫn là một “làn gió mới”, với nhiều điểm đáng chú ý khi nỗ lực đảo ngược một số chính sách trước đó của người tiền nhiệm.

Tuy nhiên, việc triển khai các định hướng này một cách “liên tục, có tính chiến lược và dài hạn” sẽ là nhiệm vụ không đơn giản với Tổng thống Ferdinand Marcos Jr.