Nếu chỉ dựa vào phương pháp đánh vần, người học vẫn có khả năng phát âm sai, thay vào đó cần tạo thói quen nghe, cảm nhận âm khi học tiếng Anh.
Học viên luôn hỏi Moon: “Có cách nào để nhìn vào một từ và có thể phát âm chính xác từ đó?”. Ở đây có lẽ các bạn muốn hỏi về quy tắc đánh vần tiếng Anh. Tôi không bài xích phương pháp đánh vần tiếng Anh nhưng xét về phương diện khoa học, phương pháp này không bổ trợ cho khả năng nghe nói của bạn.
Đánh vần tiếng Anh có thể giúp bạn hiểu hơn về cách tách từ thành nhiều âm tiết, cách phát hiện các chữ này có thể đọc thành âm này âm kia, nhưng nó có nhiều hạn chế như:
– Nhớ quy tắc sẽ rất vất vả, và mệt nữa là quy tắc nào cũng có ngoại lệ. Tiếng Anh có rất nhiều từ vay mượn từ các ngôn ngữ khác nhau trên thế giới, như tiếng Latinh, Đức, Pháp… nên về bản chất là không thể đánh vần như tiếng Việt. Ví dụ, các từ: comb, tomb, bomb… có cách phát âm hoàn toàn khác nhau.
– Tập trung áp dụng quy tắc, người học có thể bỏ qua hoặc xem thường tầm quan trọng của việc nghe và cảm nhận âm. Trong khi đó, nếu muốn nói tiếng Anh rõ ràng, bạn cần phải nghe cách phát âm chuẩn của từ đó ra sao. Dựa vào mặt chữ để phát âm thì bạn sẽ bỏ qua yếu tố “nghe để nói” này.
– Đánh vần chỉ nhằm vào từ, không bổ trợ cho các yếu tố khác của phát âm như nhịp điệu, ngữ điệu, giảm, nối âm. Các thành phần khác này rất quan trọng, giúp bạn nói tự nhiên, cũng như nghe tiếng Anh tốt.
Sau đây là ba cách luyện phát âm tiếng Anh hiệu quả và khoa học:
– Tiếp xúc, cọ xát với nhiều từ bằng cách nghe tiếng Anh thường xuyên. Khi nghe, sẽ rất hiệu quả nếu bạn có thể kết hợp các kiến thức phát âm để nghe cảm nhận trọng âm và các âm trong từ. Ví dụ, bạn biết rằng từ “comb” có nguyên âm /oʊ/, “tomb” có nguyên âm /u/, và “bomb” thì có nguyên âm /ɑ/ hoặc /ɔ/. Bạn đã biết cách phát âm các âm này rất chuẩn, không bị “Việt hóa”, và có thể ngay lập tức nhận diện các âm khi nghe người khác phát âm. Như vậy, bạn sẽ vừa tự tin khi nghe, và biết chắc khi mình phát âm thì người nghe sẽ hiểu. Nếu chỉ dựa vào mặt chữ, 90% là bạn sẽ phát âm sai những từ trên.
– Tạo thói quen nghe kiểm tra cách phát âm từ lạ, dài hoặc khó phát âm, thay vì chỉ đọc theo ấn tượng chủ quan của mình. Khi tra từ điển, tốt nhất bạn nên biết mỗi âm IPA đại diện cho âm thanh nào, ví dụ: âm /ɪ/ có cách phát âm khác thế nào với âm /i/? Đồng thời, hãy đảm bảo mình đọc đúng trọng âm với từ đa âm tiết, ví dụ: từ “innocent” có trọng âm rơi vào âm tiết số mấy. Đồng thời, các từ điển online hiện nay đều có nút loa để đọc mẫu, hãy đảm bảo bạn nghe mẫu cách phát âm của từ.
– Mặc dù bạn cần biết về IPA, nhưng cũng không nên chỉ chăm chăm đọc phiên âm. Thay vì đó, tôi luôn dạy học viên nghe và cảm nhận âm để phát âm đúng từ. Ví dụ, khi phát âm từ “sit” và “seat”, làm sao để nghe là cảm nhận được sự khác biệt giữa hai từ đó, và khi phát âm thì người nghe biết là mình nói từ gì. Còn việc học IPA chỉ mang tính chất hỗ trợ. Với cách tiếp cận đúng, bạn sẽ nói đúng và nghe đúng ngay từ đầu. Đây là một mũi tên trúng hai đích.
Moon Nguyen (Moon ESL)
