Ăn uống thế nào để phòng ngừa hội chứng ruột kích thích?

Theo PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn – phó viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa, chủ nhiệm khoa phẫu thuật ống tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, để phòng ngừa hội chứng ruột kích thích (IBS) cần kết hợp nhiều biện pháp.

Chế độ dinh dưỡng

Tránh thực phẩm gây kích thích đường ruột: Một số loại thực phẩm có thể kích hoạt triệu chứng IBS như thực phẩm cay nóng, sô cô la, cà phê và các loại thức uống có gas. Nên hạn chế những loại thực phẩm này để giảm nguy cơ kích thích ruột.

Chế độ ăn ít FODMAP (Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, and Polyols): Là phương pháp được khuyến nghị cho người mắc IBS. Những hợp chất này có trong một số loại trái cây, rau củ và ngũ cốc, gây khó tiêu hóa và dẫn đến triệu chứng khó chịu như đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy.

Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ có tác dụng làm mềm phân và cải thiện chức năng tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu bạn có triệu chứng IBS kèm theo đầy hơi, nên chọn các loại chất xơ hòa tan từ trái cây và rau củ như táo, cà rốt và bông cải xanh thay vì chất xơ không hòa tan.

Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp duy trì hoạt động tiêu hóa trơn tru và ngăn ngừa táo bón, một trong những triệu chứng phổ biến của IBS. Nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày.

Thói quen sinh hoạt lành mạnh để bảo vệ đường ruột

Thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt là điều cần thiết để ngăn ngừa hội chứng ruột kích thích và duy trì sức khỏe tiêu hóa:

Ăn uống đúng giờ và chậm rãi: Việc ăn uống không điều độ có thể làm rối loạn nhịp tiêu hóa của cơ thể. Bạn nên duy trì thời gian ăn uống đều đặn, chia bữa ăn nhỏ và ăn chậm rãi để giúp tiêu hóa tốt hơn và tránh gây căng thẳng cho đường ruột.

Hạn chế căng thẳng: Căng thẳng là một trong những yếu tố kích hoạt mạnh các triệu chứng của IBS. 

Thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng như yoga, thiền và kỹ thuật hít thở sâu sẽ giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Tránh hút thuốc và uống rượu: Thuốc lá và rượu có thể làm tăng sự kích thích và viêm nhiễm trong đường ruột, làm trầm trọng thêm các triệu chứng IBS. Ngừng hút thuốc và hạn chế rượu sẽ cải thiện sức khỏe tiêu hóa.

Luyện tập thể chất

Luyện tập thể chất không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn có tác động tích cực đến hệ tiêu hóa, từ đó giảm nguy cơ mắc IBS.

Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga có thể cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm căng thẳng và thúc đẩy tuần hoàn máu. Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày sẽ giúp giảm triệu chứng của IBS.

Bài tập giảm căng thẳng: Yoga và các bài tập thở giúp làm dịu hệ thần kinh và hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt là với những người có triệu chứng IBS do căng thẳng gây ra.

Xử lý khi phát hiện các yếu tố nguy cơ

Khi phát hiện các yếu tố nguy cơ như căng thẳng, nhạy cảm thực phẩm hoặc nhiễm trùng tiêu hóa, bạn cần có biện pháp điều chỉnh và điều trị kịp thời để ngăn ngừa IBS.

Nhạy cảm thực phẩm: Nếu bạn có triệu chứng IBS sau khi ăn một số loại thực phẩm nhất định, nên xác định và loại bỏ chúng khỏi chế độ ăn uống. Thực phẩm như lactose (có trong sữa) hoặc gluten (có trong bột mì) là những tác nhân phổ biến gây kích thích đường ruột.

Căng thẳng: Căng thẳng mãn tính có thể làm tăng cường độ của các triệu chứng IBS. Sử dụng các phương pháp quản lý căng thẳng như thiền, yoga và tham gia các hoạt động giải trí giúp giảm bớt áp lực lên hệ tiêu hóa và ngăn ngừa các triệu chứng IBS.

Nhiễm trùng tiêu hóa: Nhiễm trùng tiêu hóa có thể là nguyên nhân dẫn đến IBS. Điều trị kịp thời các bệnh nhiễm trùng đường ruột và duy trì vệ sinh cá nhân tốt là cách quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng của IBS.

Khám sức khỏe định kỳ và theo dõi triệu chứng IBS

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm và kiểm soát các triệu chứng của IBS, từ đó giảm nguy cơ bệnh phát triển nặng hơn

Khám tiêu hóa định kỳ: Những người có triệu chứng khó chịu tiêu hóa nên khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để đánh giá tình trạng và điều chỉnh chế độ điều trị. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn gặp các triệu chứng nghiêm trọng như giảm cân không rõ nguyên nhân, xuất hiện máu trong phân, hoặc đau bụng kéo dài.

Ghi chép triệu chứng: Ghi lại các triệu chứng và thói quen ăn uống hằng ngày có thể giúp bạn và bác sĩ xác định các yếu tố kích hoạt và điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc điều trị phù hợp.

Bác sĩ Tuấn nhấn mạnh việc phòng ngừa hội chứng ruột kích thích yêu cầu sự kết hợp giữa chế độ ăn uống lành mạnh, luyện tập thể chất và quản lý căng thẳng. Việc điều chỉnh lối sống và khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bảo vệ sức khỏe đường ruột và giảm nguy cơ mắc IBS.