Ông Putin và ông Tập Cận Bình cam kết một kỷ nguyên hợp tác mới

Ông Tập Cận Bình đã tiếp đón ông Putin tại Đại lễ đường Nhân dân tại Bắc Kinh.

Trung Quốc và Nga đã tuyên bố đề ra một thỏa thuận hợp tác “không giới hạn” vào tháng 2/2022 sau khi ông Putin viếng thăm Bắc Kinh chỉ vài ngày trước khi Nga triển khai chiến dịch đặc biệt tại Ukraine.

Ông Tập Cận Bình, 70 tuổi và ông Putin, 71 tuổi đã ký kết tuyên bố chung trong ngày thứ Năm về một “kỷ nguyên mới” tuyên bố đối đầu với Mỹ về hàng loạt các vấn đề an ninh cũng như tầm nhìn chung về các vấn đề ngoại giao như Ukraine, Triều Tiên và hợp tác phát triển các phương diện công nghệ nguyên tử hòa bình mới và tài chính.

Trước ông Putin, ông Tập Cận Bình đã phát biểu: “Quan hệ Nga-Trung ngày hôm nay là thành quả từ những nỗ lực không ngừng và hai nước cần phải coi trọng, phát triển quan hệ này”.

“Trung Quốc sẵn sàng… hợp tác nhằm góp phần vào quá trình phát triển và củng cố cả hai nước, và cùng hợp tác để đảm bảo công bằng, công lý trên toàn thế giới”.

Nga, một quốc gia đang tham chiến với Ukraine – quốc gia được sự hậu thuẫn của NATO – và Trung Quốc, một quốc gia có sức mạnh quân sự và kinh tế ngày càng lớn đang chịu áp lực lớn từ cố gắng đối phó từ phía Mỹ, đã tìm được tiếng nói chung trên nền địa chính trị quốc tế.

Ông Tập Cận Bình khẳng định hai nước có cơ hội đề ra những thay đổi lớn nhất mà thế giới từng chứng kiến trong thế kỷ qua.

Chính phủ hai nước này đã nhận định các nước phương Tây đang suy đồi và suy thoái, và Trung Quốc đã thách thức ưu thế của Mỹ trên nhiều phương diện khác nhau, bao gồm điện toán lượng tử, sinh học tổng hợp cũng như tình báo và sức mạnh quân sự cứng.

Tuy nhiên hai nước cũng đã gặp phải những thử thách riêng, bao gồm tốc độ phát triển nền kinh tế chậm lại đối với Trung Quốc và NATO mở rộng đối với Nga.

Washington đã coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất và Nga là mối đe dọa với quốc gia lớn nhất.

Ông Tập Cận Bình và ông Putin đối mặt với phương Tây

Ông Putin đã tổ chức cuộc viếng thăm chỉ vài tuần sau khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken viếng thăm Trung Quốc nhằm lên tiếng lo ngại về việc Trung Quốc hậu thuẫn quân đội Nga.

Với quyết định chọn Trung Quốc là địa điểm viếng thăm đầu tiên sau khi nhậm chức nhiệm kỳ sáu năm tới, ông Putin đã gửi thông điệp rõ về ưu tiên của và quan hệ vững mạnh với ông Tập Cận Bình của mình.

Tuyên bố chung này được đánh giá là một tuyên bố cải thiện quan hệ chiến lược giữa hai nước, và đề ra các kế hoạch đẩy mạnh quan hệ quân sự, mô tả về cách những hợp tác quốc phòng giữa hai nước đã cải thiện nền an ninh khu vực và quốc tế.

Tuyên bố này cũng đã đưa ra chỉ trích nhằm vào Mỹ.

“Mỹ vẫn đang giữ quan điểm thời Chiến tranh Lạnh và đang hành động dưới quan điểm đối đầu giữa các khối, đặt nền an ninh của ‘những nhóm nhỏ’ lên trên nền an ninh và sự ổn định khu vực, tạo nên rủi ro về an ninh cho toàn bộ các nước trong khu vực. Mỹ cần phải từ bỏ quan điểm này”.

Tuyên bố cũng lên án những quyết định tịch thu tài sản nước ngoài, nhằm vào việc các nước phương Tây quyết định điều hướng lợi nhuận từ những tài sản của Nga bị đóng băng về mình, nhằm ủng hộ Ukraine.

Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel trong một cuộc họp báo đã khẳng định Trung Quốc “không thể được lợi cả đôi đường” khi ủng hộ Moscow.

“Họ không thể vừa muốn có quan hệ tốt, sâu rộng và ngày càng phát triển với các nước châu Âu và các quốc gia khác trong khi đồng thời ủng hộ mối đe dọa lớn nhất của nền an ninh châu Âu”.

Ông Patel nhận định việc Bắc Kinh hỗ trợ hồi sinh ngành công nghiệp quốc phòng của Nga là một quyết định “vô cùng đáng lo ngại”.

Vấn đề Ukraine

Sau khi các nước phương Tây áp đặt những lệnh trừng phạt nghiêm trọng nhất trong lịch sự hiện đại nhằm vào Nga sau khi chiến tranh nổ ra tại Ukraine, ông Putin đã quyết định đẩy mạnh quan hệ giữa Nga và Trung Quốc.

Bắc Kinh hiện là đồng minh mạnh mẽ nhất của Nga và là quốc gia nhập khẩu dầu thô số một của Nga.

Quan hệ bền chặt này đã khiến một số thành phần cấp cao của Nga lo ngại rằng Nga đang phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, sau khi Liên Xô và Trung Quốc đã gần rơi vào chiến tranh trong năm 1969 vì những tranh chấp về biên giới.

Ông Tập Cận Bình cho biết, cả hai nước đều nhất trí rằng một giải pháp chính trị sẽ là một lựa chọn “đúng hướng” cho cuộc khủng hoảng tại Ukraine và tuyên bố chung giữa hai nước khẳng định cả hai bên đều phản đối xung đột kéo dài.

Ông Putin đã thực hiện chuyến thăm hai ngày tại Trung Quốc vào ngày thứ Năm, gửi lời cảm ơn tới Trung Quốc vì những nỗ lực gỡ rối cuộc khủng hoảng tại Ukraine, và cho biết sẽ thông báo thêm về tình hình tại Ukraine tới ông Tập Cận Bình.

Ông đã mô tả cuộc thảo luận với ông Tập Cận Bình là “đầm ấm và đầy tình đồng chí”, đề ra những khu vực mà hai nước đang cải thiện quan hệ, từ hợp tác về năng lượng và nguyên tử tới nguồn cung ứng lương thực và quy trình sản xuất xe hơi của Trung Quốc tại Nga.

Phái đoàn của ông Putin đã thiếu sự có mặt của Alexei Miller, CEO của Gazprom, do ông đang thăm và tham gia thảo luận với các quan chức tại Iran.

Ông Putin và ông Tập Cận Bình sẽ tham gia một buổi gala chào mừng 75 năm ngày Liên Xô công nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 1949.

Hiện chưa có thông tin cho biết về các điểm dừng viếng thăm tiếp theo của Putin tại châu Á.

Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)