PCI 2023: Cần cải cách thực chất hơn môi trường đầu tư, kinh doanh

Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI)

Nhiều cái tên mới xuất hiện trong Top 10 PCI

Ngày 9/5, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức lễ công bố báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) năm 2023. Quảng Ninh là địa phương đứng đầu bảng xếp hạng PCI 2023 trong khi Thủ đô Hà Nội đứng thứ 28.

Báo cáo PCI-PGI 2023 được xây dựng từ thông tin phản hồi của 10.676 doanh nghiệp, trong đó có 9.127 doanh nghiệp tư nhân trong nước và 1.549 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) đang hoạt động tại Việt Nam.

Trong bảng xếp hạng PCI năm nay, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục đứng đầu với 71,25 điểm, là năm thứ 7 liên tiếp đứng ở vị trí số 1.

Á quân PCI năm nay thuộc về tỉnh Long An. Với bước tiến lớn về điểm số (2,49 điểm) và tăng tới 8 bậc so với năm 2022, tỉnh Long An giành vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng với 70,94 điểm. Các doanh nghiệp đánh giá cao địa phương này về nỗ lực cắt giảm chi phí không chính thức cho doanh nghiệp với chỉ số thành phần “Chi phí không chính thức” đạt 7,74 điểm, đứng thứ 2/62 địa phương.

Các vị trí tiếp theo trong Top 5 của bảng xếp hạng PCI 2023 lần lượt là Hải Phòng (70,34 điểm) và các tỉnh Bắc Giang (69,75 điểm), Đồng Tháp (69,66 điểm)…

Ngoài ra, phải kể đến một số cái tên mới cũng xuất hiện trong Top 10 bảng xếp hạng PCI năm nay gồm: Bến Tre (69,2 điểm), Hậu Giang (69,17 điểm), và Phú Thọ (69,1 điểm).

Nhóm 30 tỉnh, thành phố có chất lượng điều hành kinh tế tốt nhất trong PCI 2023 ghi tên một số gương mặt mới so với năm 2022, đó là Hải Dương, Bình Thuận, Ninh Bình, Tây Ninh, Đắk Nông, Cà Mau, Tiền Giang và Thanh Hóa.

Một điểm đáng chú ý khác, trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương, chỉ có duy nhất Hải Phòng góp mặt trong Top 10 (thứ 3). Trong khi đó, Cần Thơ xếp thứ 14, Đà Nẵng ở vị trí thứ 16, TP. Hồ Chí Minh tiếp tục giữ vị trí thứ 27, Hà Nội xếp thứ 28.

Tính theo vùng có tỷ lệ các tỉnh thuộc Top 30 của PCI 2023, Đồng bằng sông Hồng đứng đầu (63,6% số tỉnh), tiếp theo là Đồng bằng sông Cửu Long (61,5%), Đông Nam Bộ (50%), Duyên hải miền Trung (42,9%) và Tây Nguyên (20%).

Với Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) 2023, vị trí cao nhất thuộc về tỉnh Quảng Ninh, tiếp theo là Đà Nẵng, Đồng Nai, Hưng Yên và TP. Hồ Chí Minh.

Cần cải cách thực chất hơn môi trường đầu tư kinh doanh

Tại Lễ Công bố báo cáo PCI và PGI, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI cho biết, các báo cáo là ấn phẩm thường niên do VCCI thực hiện nhằm thúc đẩy tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho doanh nghiệp và thân thiện với môi trường tại Việt Nam. Theo đó, các báo cáo ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực của chính quyền các tỉnh, thành phố trong nỗ lực tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp.

Khảo sát PCI-PGI năm 2023 cho thấy có sự cải thiện rõ rệt trong việc triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, cắt giảm chi phí không chính thức và cải cách thủ tục hành chính. Đáng chú ý, việc ứng dụng công nghệ thông tin và các giải pháp số hóa đang mang lại hiệu quả thiết thực khi gần 77% doanh nghiệp cho biết đã tiết giảm được thời gian và chi phí từ thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến thay vì theo hình thức truyền thống.

Tuy nhiên, báo cáo PCI-PGI 2023 cũng cho thấy môi trường kinh doanh của Việt Nam còn một số điểm cần quan tâm.

“Từ phản ánh của doanh nghiệp, có thể thấy trở ngại trong tiếp cận đất đai có dấu hiệu gia tăng, môi trường kinh doanh chưa thực sự bình đẳng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tính năng động, tiên phong của cán bộ chính quyền địa phương có dấu hiệu chững lại”, ông Công cho hay.

Theo ông Phạm Tấn Công, các doanh nghiệp cũng đang gặp phải nhiều khó khăn trong hoạt động. Những khó khăn chủ yếu bao gồm tìm kiếm khách hàng, biến động thị trường, biến động chính sách/pháp luật, tác động tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu…

Cùng với đó, báo cáo PCI cũng cho biết mức độ lạc quan của doanh nghiệp tư nhân ở mức thấp so với những năm trước. Cụ thể, chỉ 27% doanh nghiệp tư nhân cho biết sẽ mở rộng sản xuất kinh doanh trong hai năm tiếp theo, giảm đáng kể từ con số 35% của năm 2022. Con số 27% này cũng thấp hơn cả mức đáy trước đây (2012 – 2013), khi nền kinh tế Việt Nam phải đối mặt với tác động kép của khủng hoảng tài chính toàn cầu và những bất ổn kinh tế vĩ mô trong nước.

Dữ liệu khảo sát còn cho thấy tỷ lệ doanh nghiệp dự kiến giảm quy mô kinh doanh hoặc đóng cửa doanh nghiệp trong khảo sát 2023 lên tới 16,2%. Con số này cao hơn đáng kể so với mức 10,7% được ghi nhận trong khảo sát năm 2022 và gần bằng mức cao kỷ lục 16,6% của khảo sát 2021, khi Việt Nam còn nằm trong tâm dịch Covid-19.

“Để trợ lực cho các doanh nghiệp phục hồi và phát triển trong thời gian tới, chính quyền các địa phương cần triển khai thực chất hơn nữa các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp. Tình hình kinh tế khó khăn rất cần sự hỗ trợ, tinh thần năng động, tiên phong của chính quyền các tỉnh, thành phố. Trong bối cảnh nhiều bất định và biến động của tình hình thế giới, hơn lúc nào hết, các doanh nghiệp cần sự ổn định, nhất quán và tin cậy trong xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật”, Chủ tịch VCCI lưu ý.

Phát biểu tại sự kiện, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc E. Knapper cho biết, Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam thông qua Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đang phát huy nền tảng quan hệ đối tác gần 20 năm qua với VCCI để giúp Việt Nam nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh trên thị trường thế giới thông qua chuyển đổi sang một nền kinh tế xanh.

Bằng cách thúc đẩy những cải cách thể chế và đầu tư thân thiện với môi trường, Chỉ số Xanh cấp tỉnh sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững cũng như mục tiêu tham vọng của Việt Nam là đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Phân tích của báo cáo PCI và PGI 2023 cho thấy, điểm số PGI cao tương ứng với chất lượng môi trường và khả năng ứng phó, chống chịu thiên tai, biến đổi khí hậu tốt hơn tại các địa phương. Tuy nhiên, chính quyền các tỉnh, thành phố đang gặp nhiều khó khăn trong tìm kiếm, triển khai các sáng kiến, giải pháp về môi trường, thiếu nguồn lực và năng lực chuyên môn, khả năng phối hợp trong xử lý các vấn đề vùng/liên vùng, hoặc doanh nghiệp chưa có đủ nhận thức và động lực thay đổi.