Hơn 80 nhà khoa học bàn về chỉnh sửa gene trên cây trồng

Hội nghị quốc tế về chỉnh sửa gene trên cây trồng lớn nhất tại Việt Nam, quy tụ hàng trăm học giả, chuyên gia, nhà nghiên cứu hàng đầu thế giới lĩnh vực lai tạo giống cây trồng, ứng dụng công nghệ sinh học, tổ chức tại Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục Liên ngành (ICISE), Quy Nhơn, Bình Định.

GS David Jackson, Viện nghiên cứu Cold Spring Harbor Laboratory (Mỹ), trưởng Ban tổ chức cho biết, hội nghị cập nhật những tiến bộ khoa học mới nhất trong lĩnh vực chỉnh sửa gene trên cây trồng, gồm phát triển công nghệ đột phá, các giải pháp bền vững nâng cao năng suất, đảm bảo an ninh lương thực và môi trường bền vững.

TS Đỗ Tiến Phát, Trưởng phòng Công nghệ tế bào thực vật, Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho biết các báo cáo tuyển chọn chia sẻ về tiềm năng nghiên cứu chỉnh sửa bộ gene trên thực vật cùng giá trị công nghệ mang lại trong thực tế ngành nông nghiệp. Sự góp mặt của các diễn giả quốc tế là cơ hội kết nối tới các nhà khoa học trong nước về ứng dụng giải pháp cây trồng.

Hội nghị gồm 4 phiên với khoảng 20 bài báo cáo của các diễn giả từ 12 quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, Australia, Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc, Ấn Độ, Philippines và Việt Nam. Tại phiên chính, các nhà khoa học thảo luận về bản chất và cơ chế chính sửa gene trên thực vật. Trong số này có các nghiên cứu tiến bộ mới nhất trên cây trồng quan trọng như lúa gạo, đậu tương, cà chua, mía đường.

GS Masaki Endo, Viện Khoa học Nông nghiệp, Nhật Bản, nhấn mạnh những tính trạng nổi bật mà công nghệ chỉnh sửa gene có thể tạo ra cho cây trồng, qua đó cải thiện chất lượng và nâng cao khả năng chống chịu với điều kiện thời tiết bất thuận. Trong khi TS Ellie Taagen, nhà khoa học dữ liệu nhóm chỉnh sửa bộ gene cây trồng tại Bayer Crop Science (Mỹ) chia sẻ kinh nghiệm thúc đẩy nhân giống cây trồng quy mô lớn.

Ngày 12/4, các nhà nghiên cứu thảo luận về những đột phá mới nhất trong lĩnh vực chỉnh sửa bộ gene và ứng dụng của công nghệ này trong nông nghiệp, đặc biệt trong giải quyết các thách thức về biến đổi khí hậu. Trong đó có báo cáo về phát hiện gene đậu tương qua chỉnh sửa của GS Minviluz Garcia Stacey (Đại học Missouri, Mỹ) hay tiến bộ trong chỉnh sửa gene để cải thiện giống mía từ TS Ramaswamy Manimekalai Viện Giống mía, Ấn Độ. Các nhà khoa học Việt cũng chia sẻ kết quả nghiên cứu bước đầu thành công trong tạo ra lúa gạo có khả năng chịu hạn và kích thích tăng trưởng.

Trong các công nghệ đột phá làm thay đổi năng suất cây trồng, ứng dụng chỉnh sửa bộ gene CRISPR được nhiều nhà khoa học chia sẻ. Đây là công cụ giúp lai tạo giống cây trồng tạo ra những tính trạng cải tiến chính xác, hiệu quả và nhanh chóng. Ứng dụng kỹ thuật CRISPR-Cas9 để chỉnh sửa bộ gene giúp tạo ra các giống cây trồng có hàm lượng dinh dưỡng, năng suất cao, có khả năng chống chịu khí hậu.

Hội nghị còn cập nhật về quy định pháp lý và cách thức tiếp cận trong việc quản lý cây trồng chỉnh sửa gene trên thế giới. GS Phạm Văn Toản, PGĐ Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, cho hay Việt Nam đã hoàn tất định hướng và cơ sở pháp lý cho ứng dụng cây trồng công nghệ sinh học. Tuy nhiên đến nay vẫn có chưa có hướng dẫn pháp lý cụ thể cho việc đánh giá và quản lý cây trồng chỉnh sửa gene.

Hiện nhiều quốc gia trên thế giới hoàn thiện hướng dẫn pháp lý đối với cây trồng chỉnh sửa gene, trong đó các quốc gia châu Mỹ, Australia là những nước đi đầu. Châu Á đi sau nhưng có tốc độ nghiên cứu và ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gene tăng trưởng vượt bậc. Bằng chứng là số lượng các nghiên cứu của châu Á, đặc biệt Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới. Hiện nhiều nước châu Á đã hoàn thiện khung pháp lý cho các loại cây trồng này. Các quốc gia này đưa ra những khái niệm và phân loại cụ thể đối với các loại cây trồng chỉnh sửa gene. Theo đó, nếu cây trồng chỉnh sửa gene cuối không chứa DNA ngoại lai thì sẽ được xem xét đánh giá và quản lý như cây trồng truyền thống. Hiện Ủy ban châu Âu đang đề xuất thay đổi chính sách quản lý với cây trồng chỉnh sửa gene theo xu hướng chung.

Như Quỳnh