Nám da là sự tăng sản xuất melanin – chất chịu trách nhiệm cho màu sắc của da, dẫn đến sự thay đổi màu da. Các vùng da bị nám thường có màu sắc khác với da xung quanh, từ màu nâu nhạt đến màu đen. Cơ chế hình thành nám da chưa được thống nhất rõ ràng, cơ bản là tăng melanin, lão hóa da và giãn mạch.
Nhiều yếu tố được cho là góp phần vào việc phát triển nám da như:
1. Tác động từ ánh sáng mặt trời: Ánh sáng mặt trời chứa các tia UV có thể kích thích sản xuất melanin, gây nên tình trạng nám da.
2. Thay đổi hormone: Hormone estrogen là một yếu tố quan trọng trong việc điều tiết sản xuất melanin. Việc thay đổi nồng độ estrogen trong cơ thể, như khi mang thai hoặc sử dụng các loại thuốc ngừa thai, cũng có thể làm tăng sản xuất melanin, dẫn đến nám.
3. Các yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có ai đó bị nám da, khả năng ta bị nám da cũng cao hơn. Bởi lẽ, các gen liên quan đến sản xuất melanin cũng có thể ảnh hưởng cơ chế hình thành nám.
4. Tuổi tác: Theo năm tháng, da dần bị lão hóa sẽ mất khả năng tự sản xuất collagen và elastin – các thành phần cấu tạo quan trọng để giữ cho da khỏe mạnh và đàn hồi. Khi collagen và elastin giảm đi, da dễ bị tổn thương và sản xuất quá nhiều melanin dẫn đến nám.
5. Các nguyên nhân khác: Tiếp xúc nhiều với ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính, khói bụi từ môi trường, stress hay chế độ ăn uống, ngủ nghỉ không điều độ làm các tế bào melanocyte dần biến đổi, giải phóng nhiều hắc tố melanin gây ra nám.
Việc phòng ngừa nám da bao gồm sử dụng kem chống nắng, sản phẩm dưỡng trắng da, chống ôxy hóa, chế độ ăn uống lành mạnh, uống đủ nước, giảm tác động từ ánh sáng mặt trời và tạo thói quen làm sạch da đúng cách.
Phục hồi da nám sẽ tùy thuộc vào tình trạng da của mỗi người. Nhiều người chỉ cần chế độ chăm sóc da đúng cách và một số sản phẩm làm trắng da, trong khi những trường hợp nặng hơn thì có thể cần đến việc điều trị bằng các phương pháp y khoa. Thời gian để phục hồi cũng tùy vào độ nặng của nám, dao động từ 3 tháng đến 1 năm.
Trong quy trình chăm sóc da, ngoài làm sạch kỹ, sử dụng sản phẩm chống nắng có chỉ số SPF cao, dưỡng ẩm đủ, bạn nên dùng các sản phẩm chứa hoạt chất làm giảm sản xuất melanin và làm trắng da để giảm thiểu nám. Một số sản phẩm bôi chứa các hoạt chất như công thức Kligman, Hydroquinone, Retinoids, Azelaic acid, Arbutin, Kojic Acid, Glycolic acid, Lactic acid, Tranexamic acid, vitamin C, Niacinamide đã được nghiên cứu làm giảm đáng kể nám da. Cần tìm hiểu liều lượng và tần suất sử dụng trước.
Về thuốc uống, ngoài vitamin C, Glutathione hỗ trợ làm trắng da còn có Tranexamic acid có tác dụng trị nám. Tuy nhiên, cần phải theo dõi và đánh giá qua các xét nghiệm trước và trong quá trình điều trị. Nên kết hợp thêm việc tái tạo da (peel da) định kỳ bằng các hoạt chất như AHA, Retinoids với nồng độ cao để giúp loại bỏ những sắc tố dư thừa ở bề mặt da, góp phần tăng hiệu quả điều trị.
Ngoài ra, khi đến các viện thẩm mỹ, bạn sẽ được tiếp cận với các phương pháp như tiêm vi điểm, phi kim hoạt chất trị nám, ánh sáng xung cường độ cao (IPL), laser xung ngắn – vốn đã được chứng minh là những phương pháp điều trị nám da hiệu quả.
