Các đám cháy dưới lòng đất không phải là điều hiếm gặp. Trên thực tế, đó là một hiện tượng xảy ra trên toàn cầu, từ Mỹ, đến Đức hay Trung Quốc.
Những đám cháy trong lòng đất phổ biến nhất là cháy vỉa than, nơi có lượng than lớn dưới lòng đất. Nguồn nhiên liệu cực lớn kết hợp với nguồn oxy vô tận và chi phí khổng lồ để dập tắt khiến những đám chảy kiểu này kéo dài nhiều năm, nhiều thập kỷ và thậm chí nhiều thế kỷ.
Các đám cháy cũng có thể xảy ra ở các mỏ khí đốt tự nhiên lớn. Do tính chất độc hại của khí đốt tự nhiên đối với con người, không có gì lạ khi người ta cố tình đốt các mỏ khí đốt tự nhiên nhằm mục đích cho cháy cạn nguồn nhiên liệu.
Tuy nhiên, không giống như than đá, gần như không thể xác định được lượng khí tự nhiên thực sự kẹt bên dưới bề mặt Trái Đất. Vì vậy, việc đốt cho cạn nguồn khí tự nhiên luôn là một canh bạc. Đây cũng là những gì xảy ra với đám cháy kéo dài hàng chục năm ở miệng hố Darvaza tại Turkmenistan.
Cánh cổng Địa ngục là miệng hố Darvaza, nằm ở sa mạc Karakum của Turkmenistan.
Nguồn gốc của “Cánh cổng địa ngục”
Miệng hố Darvaza, nằm ở sa mạc Karakum của Turkmenistan, có chiều ngang 70m, sâu 20m. Những ngọn lửa bùng lên từ mọi ngóc ngách trên các tảng đá xung quanh miệng hố khi khí tự nhiên lọt qua.
Nơi đây còn được gọi là “Cánh cổng Địa ngục” vì ngọn lửa bất tận đã cháy hơn 50 năm chưa tắt.
Những hình ảnh về những ngọn lửa bùng cháy bên trong miệng hố, cùng với những câu chuyện không xác thực về nguồn gốc của của nó đã khiến “Cánh cổng Địa ngục” trở thành một điểm thu hút khách du lịch đến Turkmenistan.
Không ai biết miệng hố Darvaza được hình thành như thế nào vì không có tài liệu nào được ghi lại và cũng không có lời kể của bất kỳ nhân chứng nào về sự hình thành của nó. Tuy nhiên, có hai giả thuyết chính về sự hình thành của miệng hố.
Lời giải thích phổ biến nhất là Darvaza là nơi xảy ra vụ sập giàn khoan của Liên Xô vào những năm 1970. Khi các công nhân đang đào mỏ, họ nhận ra đã chạm phải một hang động dưới lòng đất. Họ bỏ chạy khỏi hiện trường khi mặt đất bắt đầu lún xuống bên dưới, nuốt chửng các thiết bị.
Sau đó, để ngăn chặn luồng khí độc lan ra khu vực xung quanh, các kỹ sư đã đốt cháy miệng hố. Nhưng họ không nghĩ rằng nó sẽ cháy lâu đến vậy.
Trong khi đó, các nhà địa chất tin rằng miệng hố Darvaza được phát hiện vào những năm 1960 nhưng đến những năm 1980 nó mới bị đốt cháy để ngăn chặn khí đốt tự nhiên rò rỉ ra cộng đồng cư dân xung quanh.
Những nỗ lực dập tắt ngọn lửa
Năm 2010, Tổng thống Turkmenistan Gurbanguly Berdymukhamedov đã yêu cầu các nhà khoa học tìm cách dập tắt ngọn lửa ủa Cánh cổng Địa ngục.
Tuy nhiên, việc dập tắt được ngọn lửa bất tận từ nguồn khí đốt tự nhiên trong lòng đất gần như bất khả thi. Cho dù lấp kín toàn bộ miệng hố, chỉ cần một kẽ hở nhỏ là khí đốt có thể thoát ra và bốc cháy trở lại.
Miệng hố Darvaza là một điểm thu hút khách du lịch, những người tò mò muốn tận mắt chứng kiến Cánh cổng Địa ngục.
Năm 2022, Tổng thống Berdymukhamedov tái khẳng định mong muốn dập tắt miệng hố Darvaza, viện dẫn dẫn tác động đối với môi trường cũng như sức khỏe của cư dân địa phương.
Ngọn lửa bất tận liên tục giải phóng khí mê-tan vào khí quyển và ảnh hưởng đến người dân thị trấn Darvaza (hay Derweze) ở gần đó.
Bên cạnh đó, Tổng thống Berdymukhamedov cũng cho rằng miệng hố này cũng đang lãng phí tài nguyên thiên nhiên của Turkmenistan. Nếu dập tắt được ngọn lửa, Turmenistan có thể khai thác khí đốt tự nhiên làm nhiên liệu và cải thiện nền kinh tế đất nước. Turkmenistan là nước có trữ lượng khí đốt tự nhiên lớn thứ tư trên thế giới.
Năm 2013, nhà thám hiểm George Kourounis trở thành người đầu tiên trèo xuống miệng hố Darvaza. Kourounis chỉ có 17 phút để leo xuống độ sâu hơn 30m, lấy chỉ số khí và mẫu đất trước khi được cẩu ra ngoài.
Nhà thám hiểm cho biết, khi ông đào đất để thu thập mẫu vật, những ngọn lửa mới lập tức xuất hiện. Ngay cả vết nứt mới và rất nhỏ trên miệng hố cũng tức tạo ra một lối thoát cho khí đốt thoát khỏi lòng đất và làm bùng lên ngọn lửa.
Sau nửa thế kỷ, ngọn lửa vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Có vẻ như miệng hố Darvaza sẽ còn tiếp tục cháy trong thời gian tới. Nếu cứ để mặc đám cháy đó, không ai biết nó sẽ cháy trong bao lâu hoặc còn bao nhiêu khí còn bị mắc kẹt dưới lòng đất.
Các chuyên gia đều cho rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm đóng Cánh cổng Địa ngục đều rất rắc rối, nguy hiểm, tốn kém và được cho là không có kết quả. Sau cùng, có lẽ lựa chọn tốt nhất là không làm gì cả. Vì vậy, miệng hố Darvaza sẽ vẫn là một điểm thu hút khách du lịch, những người tò mò muốn tận mắt chứng kiến Cánh cổng Địa ngục.
