Đi chợ tết là hành trình du xuân đầu tiên của bọn trẻ
Người lớn giao nhiệm vụ cho chúng tôi trước tết cần lo việc mua hoa, cây cảnh trang trí nhà cửa, mua các nguyên liệu đủ cho hai nồi bánh chưng ăn tết. Bố mẹ tôi quan niệm tết bây giờ không thiếu gì cả. Ra chợ hoặc gọi điện thoại một cuộc thì đầy đủ bánh chưng, giò chả, bánh kẹo, hoa tết… sẽ được giao khắp nhà, chẳng cần đi đâu mua. Nhưng như thế còn gì là tết. Và như thế thì bọn trẻ con lớn lên chẳng có kỷ niệm gì về tết cả, chúng sẽ đâu còn muốn về “nhà”?
Mà đúng thế thật, hành trình du xuân trước tết đầu tiên với những đứa trẻ trong gia đình chúng tôi, đó là theo ông bà, bố mẹ ra chợ tết.
Mang mùa xuân trên vai
Chợ ngày tết đông đúc rộn ràng từ sáng sớm tới tối khuya. Những chợ hoa, chợ đồ trang trí nhà cửa, chợ bán đồ khô… thì mở có khi xuyên đêm, phục vụ những khách hàng bận rộn dịp cuối năm, tranh thủ tối muộn đi dạo phố và mua sắm.
Chúng tôi thích ghé những phố bán hoa đào, hoa mai, quất cảnh hơn cả. Miền Bắc những ngày giáp tết năm nay không quá lạnh, cái lạnh chỉ đủ khiến người ta thấy hanh hao, đủ khiến hoa đào, hoa mận tươi tắn hơn và những chậu quất cảnh căng mọng chào mời người mua. Bọn trẻ nhỏ đã đòi mặc áo dài để đi chợ mua hoa. Không khí tết đã đậm đà trong làn nhang trầm thoang thoảng bay, đậm đà trong màu phớt hồng của đào phai, bích đào khắp nẻo.
Dọc đường đi, bọn trẻ hỏi nhau sự tích hoa đào, hay vì sao cứ đến ngày tết người ta lại đi mua hoa đào, quất… để trưng trong nhà, rồi vì sao có bao nhiêu tên gọi hoa đào, nào là bích đào, đào Nhật Tân, đào thất thốn… Người lớn được dịp mang các sự tích ra kể, hay có khi vội vàng tra Google để kịp trả lời những câu hỏi hóc búa không kém gì phải trả lời khách hàng lúc đi làm ngày thường. Phải chăng nhờ vậy, mà trước tết, lúc nào cũng rộn ràng, cũng là những ngày vui nhất, trong lòng trẻ con và kể cả người đã từng là trẻ con?
Vừa rửa lá dong, trẻ nhỏ háo hức được nghe kể bao chuyện về tết
Sau chuyến du xuân tìm về được những cành đào ưng ý, những đứa trẻ trong nhà bắt đầu mang lá dong ra rửa, mang gạo nếp, đậu xanh ra vo sạch, chuẩn bị cho người lớn gói bánh chưng. Lúc này chủ đề hỏi đáp khiến người lớn túi bụi tìm câu trả lời lại xoay quanh tên gọi các loại bánh ngày tết; hay lý giải vì sao phải ngâm gạo, vì sao phải lấy lá dong, lá chuối gói bánh mà không phải lá gì khác; tại sao không luộc bánh chưng bằng bếp gas, bếp từ cho nhanh mà phải chẻ củi, luộc bánh chưng trên bếp củi đỏ rực vừa to vừa nóng?
Bố tôi, sau khi xong xuôi việc chỉ đạo, phân công việc cho từng người, ông thường pha ấm trà, ngồi rung đùi ngắm các con cháu bận rộn, huyên náo khắp nhà có khi chỉ vì tranh nhau rửa lá, hay tranh nhau đòi người lớn gói thêm cho mình chiếc bánh chưng nhỏ để xách đi khắp sân khoe. Hạnh phúc với người già có khi đơn giản là thế.
Nồi bánh chưng chuẩn bị được luộc, những chiếc bánh nhỏ dành cho trẻ con
Trước tết là lúc thấy rõ ràng nhất sự kết nối của các thành viên trong một đại gia đình, ngày thường vốn cách xa mỗi người mỗi ngả.
Trước tết là khi cảm nhận được sợi dây tình thân trong mái ấm của mình, ngày thường có thể sợi dây ấy lỏng lẻo, ngăn cách, nhưng những ngày cận tết, ta thấy nó hiện hữu trong những thanh âm huyên náo của những đứa trẻ, trong mùi đồ ăn sực nức ngày đông, trong màu đỏ rực của đồ trang trí trong nhà ngoài ngõ.
Những đứa cháu nhỏ của tôi, một cách tự nhiên đã được gói tất cả những điều giản đơn ấy trong tâm khảm mình. Để mai này dù lớn lên, chúng không thể nào thôi háo hức khi nhắc tới hai từ “trước tết”…
