Hàng thủ lỏng lẻo
Nhìn trên khía cạnh tích cực, thất bại ở Asian Cup 2023 mang lại cho đội tuyển Việt Nam nhiều trải nghiệm đáng giá. Sân chơi lớn nhất châu Á giúp HLV Philippe Troussier nhìn ra vấn đề tổng thể của “cỗ máy” mà ông đang vận hành bằng triết lý, công thức mới, mà một trong số đó là sự chắc chắn trong khâu phòng ngự.
Với 8 bàn thua, Việt Nam là đội thủng lưới nhiều nhất tại vòng bảng Asian Cup 2023 (cùng với Malaysia). Hàng thủ liên tục lọt lưới là lý do tại sao dù ghi 4 bàn (bằng với số bàn thắng ở vòng bảng Asian Cup 2019 và 2007), nhưng các học trò của ông Troussier lại trắng tay ở cả 3 trận.
Khi hàng công “nổ súng”, hàng thủ lại thủng lưới số bàn nhiều hơn. Khi hàng công im tiếng, hàng thủ cũng không thể sạch lưới. Dưới thời chiến lược gia người Pháp, tuyến phòng ngự không còn là điểm mạnh của đội tuyển Việt Nam.
Đội tuyển Việt Nam mắc nhiều sai lầm
9 trận gần nhất, toàn đội phải nhận 21 bàn thua (trung bình 2,3 lần thủng lưới mỗi trận), chỉ 1 trận giữ sạch lưới. Các bàn thua cũng đến từ nhiều kịch bản khác nhau như bóng bổng, tình huống cố định, phối hợp trung lộ, đánh biên. Trong chuỗi trận thủng lưới liên tục của đội tuyển Việt Nam, sai lầm cá nhân và hệ thống thay nhau xuất hiện, dù ông Troussier đã sử dụng nhiều bộ khung phòng ngự khác nhau.
Trước hết về cá nhân, chấn thương lấy đi của đội tuyển Việt Nam trung vệ kỳ cựu Quế Ngọc Hải. Dù trung vệ Bùi Hoàng Việt Anh đã thay thế khá tốt vai trò của đàn anh tại Asian Cup 2023, nhưng hai miếng ghép còn lại của hàng thủ gồm Nguyễn Thanh Bình và Phan Tuấn Tài đều chơi kém ấn tượng.
Thanh Bình mắc lỗi trực tiếp khiến đội nhà thua Indonesia, còn Tuấn Tài cũng tranh chấp kém, không duy trì thể lực trong cả trận. Hậu vệ sinh năm 2001 được HLV Troussier cố định ở vị trí trung vệ lệch trái từ khi huấn luyện đội tuyển Việt Nam.
Nhưng đến lúc này, Tuấn Tài vẫn chưa cho thấy giá trị. Khi khả năng triển khai bóng (lý do khiến Tuấn Tài được tin dùng) còn chưa được thể hiện, anh đã cho thấy mặt non nớt, yếu kém trong phòng ngự.
Vấn đề nằm ở chỗ, HLV Troussier có đang thiếu trung vệ đến mức, phải sử dụng những miếng ghép như vậy?
Phan Tuấn Tài có phù hợp với vị trí trung vệ lệch trái?
Vậy nên, vấn đề liên quan đến cá nhân, thực ra là lựa chọn của ông Troussier. HLV người Pháp muốn xây dựng một hàng phòng ngự giỏi triển khai tấn công từ sân nhà, có kỹ năng chơi chân tốt để đan lát, bật nhả trước áp lực của đối thủ.
Song, 3 trận toàn thua ở Asian Cup cho thấy trước khi bàn đến năng lực chuyền bóng, các trung vệ phải bảo vệ được khung thành. Phòng ngự kém, đá theo triết lý nào cũng vô nghĩa.
Đội tuyển Thái Lan chỉ ghi 2 bàn ở vòng bảng (bằng một nửa Việt Nam), nhưng vẫn đứng nhì và đi tiếp. Mấu chốt nằm ở chỗ, Thái Lan sạch lưới cả 3 trận. Vậy nên, mỗi bàn thắng đều phát huy tối đa giá trị. Indonesia thủng lưới 6 bàn trước Iraq và Nhật Bản, nhưng chỉ cần sạch lưới trận cần thắng là đủ.
Rất trớ trêu là trong khi các đội tuyển ngày càng thực dụng hơn (12 trong số 24 đội dự giải thủng lưới không quá 3 bàn ở vòng bảng), thì tập thể vốn chắc chắn và rắn rỏi ngày nào như đội tuyển Việt Nam lại đi ngược xu thế, trở thành nên dễ thủng lưới hơn bao giờ hết.
Gia cố
Từ khóa trong thành công của HLV Troussier với đội tuyển Nhật Bản ở Asian Cup cách đây 24 năm, đó là “chặt chẽ”. Chiến lược gia người Pháp luôn đề cao lối chơi tập thể. Một tập thể tốt với triết lý chơi đúng đắn sẽ tạo ra con đường đến thành công. Bóng đá thời nào cũng vậy.
HLV Troussier cần định hình lại bộ khung
Tuy nhiên trong 1 năm huấn luyện đội tuyển Việt Nam, HLV Troussier mới thể hiện được phần triết lý. Còn về con người, ông chưa định hình được bộ khung rõ ràng. Sự xáo trộn có thể chấp nhận được ở hàng công, nhưng ở hàng thủ thì khác.
Ở trận tái đấu Indonesia vào tháng 3, HLV Troussier sẽ có Đỗ Duy Mạnh trở lại. Quế Ngọc Hải vẫn đang hồi phục, bỏ ngỏ cơ hội thi đấu, tương tự là Đoàn Văn Hậu. Đây là dàn sao từng giúp đội tuyển Việt Nam giữ sạch lưới tới 5 trong 8 trận ở vòng loại 2 World Cup 2022, đồng thời sạch lưới cả 4 trận gặp Indonesia gần nhất trước Asian Cup 2023.
Khi lứa cầu thủ hiện tại phải khoác tấm áo quá rộng, đó là triết lý chơi hiện đại nhưng xa vời với năng lực cầu thủ Việt Nam, có lẽ HLV Troussier cần trở lại với những gì căn bản nhất. Để ít nhất là phục vụ mục tiêu trước mắt: vượt qua vòng loại 2 World Cup 2026.
Đội tuyển Việt Nam cần phòng ngự tốt hơn. Nếu vậy, HLV Troussier phải thay đổi, nếu không, có thể chính ông sẽ là người bị thay đổi.
