Mặc dù cách xa nhau gần nửa vòng trái đất nhưng người dân Việt Nam và Brazil có nhiều đặc tính tương đồng như sự chân tình, lòng mến khách, thắm tình hữu nghị và cởi mở. Mối liên hệ gần gũi giữa hai nước đã bắt đầu từ rất lâu trước khi hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao.
Ngay trong thập kỷ 60 và 70 của thế kỷ XX, khi nhân dân Việt Nam đang tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước, nhân dân Brazil đã có nhiều hoạt động bày tỏ đoàn kết và ủng hộ nhân dân Việt Nam.
Ngày 8/5/1989, hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra thời kỳ hợp tác lâu dài và ổn định cho quan hệ song phương. Mối quan hệ giữa hai nước đã được nâng lên thành đối tác toàn diện nhân chuyến thăm chính thức Brazil của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh (tháng 5/2007).
Trong quan hệ song phương, Việt Nam luôn coi trọng vị thế quốc tế ngày càng gia tăng của Brazil và mong muốn tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước. Brazil chủ trương đẩy mạnh chính sách đa dạng hóa quan hệ, trong đó coi Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Trên cơ sở đó, quan hệ chính trị giữa Việt Nam và Brazil ngày càng chặt chẽ và tin cậy thể hiện qua kết quả các chuyến thăm, tiếp xúc thường xuyên giữa lãnh đạo cấp cao và các cấp bộ, ngành hai nước, trong đó có chuyến thăm chính thức Brazil của Chủ tịch nước Lê Đức Anh (tháng 10/1995); Chủ tịch nước Trần Đức Lương (tháng 11/2004); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An (tháng 3/2006); Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh (tháng 5/2007); Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ (tháng 7/2018); và các chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Lula da Silva (tháng 7/2008), Bộ trưởng Ngoại giao Antonio de Aguiar Patriota (tháng 7/2012); Bộ trưởng Ngoại giao Aloysio Nunes Ferreira (tháng 9/2017 và tháng 5/2018).
Hai nước đã ký nhiều hiệp định và thỏa thuận hợp tác như Hiệp định về hợp tác văn hoá; Thoả thuận về hợp tác giữa hai phòng thương mại; Thoả thuận về miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao; Hiệp định về hợp tác y tế; Hiệp định hợp tác khoa học và công nghệ; Hiệp định về hợp tác vận tải đường biển, hàng không dân dụng…
Việt Nam và Brazil cũng duy trì hợp tác chặt chẽ tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên Hợp Quốc và Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Ngoài ra, hai bên cũng phối hợp thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN và Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR). Việt Nam ủng hộ Brazil trở thành Giám đốc điều hành Tổ chức Cà phê thế giới (ICO) nhiệm kỳ 2011-2016 và thành viên Ủy ban Luật quốc tế (ILC) nhiệm kỳ 2012-2016; Brazil đã sớm ủng hộ Việt Nam ứng cử làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021…
Về kinh tế, Brazil hiện là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh. Trong những năm qua, quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Brazil tăng nhanh, từ 1,53 tỷ USD năm 2011 lên 6,78 tỷ USD năm 2022. Trong 8 tháng đầu năm 2023, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 4,46 tỷ USD. Việt Nam xuất khẩu sang Brazil chủ yếu là thủy sản, cao su, dệt may, giày dép, sắt thép; và nhập khẩu từ Brazil các mặt hàng đậu tương, lúa mì, ngô, thức ăn gia súc và nguyên liệu, bông các loại…
Về đầu tư, Brazil hiện có 6 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký 3,83 triệu USD, chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, bán buôn và bán lẻ, hoạt động chuyên môn khoa học công nghệ.
Ngoài hợp tác kinh tế-thương mại, hai nước còn mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực khoa học công nghệ, y tế, văn hóa, du lịch, thể thao… Trong bài viết đăng tải gần đây trên trang mạng reporteasia.com, chuyên gia Ricky Lau cho biết giao lưu văn hóa, giáo dục không ngừng được thúc đẩy giữa hai nước, với nhiều hình thức đa dạng từ biểu diễn nghệ thuật, điện ảnh đến triển lãm ẩm thực, thu hút đông đảo khán giả. Brazil cử giáo viên dạy tiếng Bồ Đào Nha sang Việt Nam và người dân Việt Nam thể hiện sự ngưỡng mộ bóng đá Brazil, ăn mừng chiến thắng của quốc gia Nam Mỹ.
Về du lịch, cả Brazil và Việt Nam đều có cảnh quan đẹp, nền văn hóa truyền thống độc đáo, là những điểm đến hấp dẫn. Những năm gần đây, lượng du khách Brazil tới Việt Nam và du khách Việt Nam tới Brazil đang có xu hướng tăng.
Tác giả Ricky Lau nhận định: “Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1989, trong 34 năm qua, quan hệ giữa Việt Nam và Brazil không ngừng phát triển tích cực, xây dựng lòng tin chính trị và hiểu biết lẫn nhau. Sự tin tưởng chính trị, những kết quả hữu hình của mối quan hệ hợp tác trong hơn 3 thập kỷ và tiềm năng của cả hai nước là nền tảng cho quan hệ đối tác toàn diện ngày càng được củng cố và phát triển trong tương lai không xa”./.
Thu Vân
