Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) vừa có báo cáo gửi Chính phủ về việc triển khai xây dựng nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 của Quốc hội về cơ chế, chính sách thí điểm tạo động lực phát triển TP HCM.
Nội dung đáng chú ý được Bộ KH-ĐT nêu ra tại báo cáo là đề xuất trước đó của TP HCM về việc đánh thuế nhà, đất thứ 2 tại thành phố. Tuy nhiên, đề xuất này đã không còn được đưa vào dự thảo Nghị quyết mới nhất.
Theo Bộ KH-ĐT, đến cuối tháng 2-2023, đã có 16 bộ, ngành gửi văn bản góp ý về dự thảo Nghị quyết, bày tỏ quan điểm thống nhất cao về sự cần thiết phải xây dựng dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54.
Bộ KH-ĐT đang phối hợp cùng TP HCM hoàn thiện dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 về cơ chế, chính sách thí điểm tạo động lực phát triển TP HCM. Ảnh: Hoàng Triều
Đối với một số cơ chế, chính sách đặc thù lần đầu được đề xuất để thực hiện tại TP HCM, quá trình góp ý cho dự thảo còn có các ý kiến khác nhau giữa các bộ ngành. Do đó, cần xin ý kiến chỉ đạo của Thường trực Chính phủ.
Đối với đề xuất đánh thuế cao đối với người sở hữu nhà thứ 2, trở lên, báo cáo của Bộ KH-ĐT nêu rõ đây là cơ chế tạo nguồn thu ngân sách cho TP và kết quả thí điểm là cơ sở xem xét áp dụng trên phạm vi rộng hơn.
Tuy nhiên, quá trình lấy ý kiến, tham vấn các đơn vị liên quan cho thấy còn một số vấn đề bất cập. Trong đó, chính sách này có thể không đảm bảo tính công bằng trong nhiều trường hợp, như người chỉ có một nhà ở, đất ở diện tích lớn hoặc giá trị lớn thì không bị đánh thuế, trong khi người có hai nhà ở, đất ở trở lên có diện tích hoặc giá trị nhỏ lại bị đánh thuế.
Đề xuất cũng chưa phù hợp với điều kiện thực tế vì các giao dịch mua bán bất động sản chủ yếu thực hiện trên hệ thống văn bản giấy tờ và việc áp dụng công nghệ thông tin vẫn còn hạn chế nên nhiều tổ chức, cá nhân sẽ tìm cách lách thuế bằng cách cho người khác đứng tên.
Các ý kiến góp ý cũng cho rằng cơ chế này còn tác động đến thị trường bất động sản, làm giảm cả cung và cầu thị trường bất động sản trên địa bàn thành phố. Cũng theo Bộ KH-ĐT, hiện có rất ít quốc gia trên thế giới đánh thuế cao đối với việc sở hữu nhà đất thứ hai trở lên. Do đó, cơ quan này đề nghị cân nhắc chưa đưa vào dự thảo Nghị quyết.
Ngày 27-2 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc họp trực tuyến của Thường trực Chính phủ với lãnh đạo TP HCM về nội dung Đề án xây dựng Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù.
Tại cuộc họp này, Thủ tướng giao Phó thủ tướng Lê Minh Khái tiếp tục trực tiếp chỉ đạo, các cơ quan tiếp thu các ý kiến của Thường trực Chính phủ và các góp ý tại cuộc họp để tiếp tục hoàn thiện dự thảo nghị quyết, các bộ trưởng trực tiếp phối hợp, giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh, triển khai các công việc tiếp theo theo đúng quy định, bảo đảm tiến độ và chất lượng, báo cáo Chính phủ xem xét để trình Quốc hội theo trình tự, thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV vào tháng 5.
Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu xây dựng dự thảo nghị quyết bảo đảm tuân thủ quy định của Hiến pháp; bám sát, cụ thể hóa các quan điểm, định hướng tại Nghị quyết số 24, Nghị quyết số 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 81 của Quốc hội.
Thủ tướng đề nghị các cơ quan liên quan và TP HCM tiếp tục rà soát lại nội dung dự thảo để xây dựng các cơ chế, chính sách cho thành phố theo hướng đặc thù, thông thoáng, vượt trội nhưng có trọng tâm, trọng điểm, mang tính đột phá, tác động lớn, phù hợp với bối cảnh thực tiễn phát triển của địa phương và phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực của Nhà nước.
Xác định rõ thẩm quyền của từng cấp, từng ngành, từng cơ quan; bảo đảm tính khả thi, hiệu quả khi thực hiện trên thực tế, tạo điều kiện tốt nhất có thể để thành phố phát triển nhanh và bền vững hơn nữa.
Tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết 76 yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 54, đồng thời giao Chính phủ nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM, trình Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 trong thời gian sớm nhất.
Thủ tướng đã giao Phó thủ tướng Lê Minh Khái trực tiếp chỉ đạo; Bộ KH-ĐT chủ trì, phối hợp với TP HCM và các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố.
Quá trình xây dựng dự thảo nghị quyết, ban soạn thảo, tổ biên tập đã tổ chức 15 cuộc họp, hội thảo với các bộ, ngành và TP HCM, các chuyên gia, nhà khoa học.
Dự thảo nghị quyết với mục đích xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm tạo cơ sở pháp lý hữu hiệu để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt về phát triển kinh tế – xã hội của thành phố, góp phần xây dựng và phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Dự thảo nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển TP HCM thuộc thẩm quyền của Quốc hội, khác với các quy định của luật hiện hành hoặc chưa có quy định cụ thể, trong các lĩnh vực: quản lý đầu tư; tài chính – ngân sách; quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của TP HCM và TP Thủ Đức.
Các cơ chế, chính sách này gồm 4 nhóm: các cơ chế, chính sách đã được quy định tại Nghị quyết 54; các cơ chế, chính sách có nội dung tương tự đã được quy định tại các nghị quyết đặc thù dành cho các địa phương khác; các cơ chế, chính sách có trong một số dự thảo luật dự kiến trình Quốc hội thời gian tới; các cơ chế, chính sách mới chưa được thí điểm tại các địa phương và quy định tại các luật hiện hành.
