Đảng Tự do theo đường lối cực hữu của Geert Wilders bất ngờ giành nhiều ghế nhất trong bầu cử quốc hội, hướng tới thành lập chính phủ liên minh.
Đảng Tự do (PVV) của ông Geert Wilders đã vượt qua mọi dự đoán để giành 37 trong tổng 150 ghế quốc hội, vượt xa con số 25 ghế của liên minh đảng Lao động – đảng Xanh và 24 ghế của đảng Nhân dân vì Tự do và Dân chủ (VVD) của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Mark Rutte.
Chiến thắng của PVV và Wilders đã khiến dư luận Hà Lan cũng như châu Âu bị sốc. “Kỷ nguyên Rutte đã kết thúc bằng cuộc nổi dậy của chủ nghĩa dân túy cánh hữu”, nhật báo Hà Lan NRC viết.
Wilders, 60 tuổi, giờ đây có nhiệm vụ thành lập chính phủ liên minh để nắm quyền. Đây được coi là công việc đầy thách thức, do các đảng đối thủ đều từng tuyên bố không muốn tham gia chính phủ liên minh do PVV dẫn đầu.
Giới quan sát cho rằng khả năng cao nhất là PVV liên minh với VVD và đảng NSC của nhà lập pháp ôn hòa Pieter Omtzigt để giành 81 ghế, chiếm đa số tại quốc hội. Tuy nhiên, họ tin quá trình đàm phán có thể kéo dài nhiều tháng.
Là người hâm mộ Thủ tướng Hungary Viktor Orban, ông Wilders tuyên bố sẽ ngừng mọi hoạt động nhập cư, cắt giảm các khoản đóng góp tài chính của Hà Lan cho Liên minh châu Âu (EU) và ngăn chặn kết nạp bất kỳ thành viên mới nào vào khối, gồm cả Ukraine.
Ông Wilders cũng nhiều lần nói rằng Hà Lan nên ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine vì nước này cần vũ khí để tự vệ.
Chính trị gia cực hữu kiêm lãnh đạo đảng PVV Geert Wilders (giữa) nâng ly chúc mừng tại quốc hội Hà Lan sau cuộc bầu cử ở The Hague ngày 23/11. Ảnh: Reuters
Hồi tháng 7, Thủ tướng Mark Rutte tuyên bố không lãnh đạo đảng VVD và không ra tranh cử, sau khi chính phủ nước này sụp đổ vì bất đồng liên quan chính sách nhập cư.
Liên minh 4 đảng cầm quyền của ông Rutte khi đó không đạt được thỏa thuận về chính sách nhập cư và đại diện nội các nộp đơn xin từ chức lên Vua Willem-Alexander. Ông Rutte, 56 tuổi, là thủ tướng tại nhiệm lâu nhất trong lịch sử Hà Lan. Ông bắt đầu lãnh đạo chính phủ từ tháng 10/2010 và đang trong nhiệm kỳ thứ tư khi tuyên bố rời chính trường.
Chiến thắng của ông Wilders là phát súng cảnh báo tới các đảng chính thống trên khắp châu Âu trước thềm cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6 năm sau, nơi các vấn đề tương tự như trong cuộc bầu cử Hà Lan, gồm nhập cư, chi phí sinh hoạt và biến đổi khí hậu, là trọng tâm tranh luận.
Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire thừa nhận cuộc bầu cử ở Hà Lan cho thấy “những lo ngại đang nổi lên ở châu Âu” về vấn đề nhập cư, kinh tế.
Chiến thắng của ông Wilders đến hai tháng sau khi Robert Fico, người theo chủ nghĩa dân túy chống EU ở Slovakia, trở lại nắm quyền. Ông Fico cam kết ngừng viện trợ cho Ukraine và cắt giảm nhập cư.
Thanh Tâm (Theo Reuters)
