Các chính sách xanh được nhận diện tới thời điểm hiện tại của Thỏa thuận Xanh EU được dự báo sẽ tác động mạnh lên các nhóm sản phẩm xuất khẩu như nông sản (đặc biệt là cà phê, điều, hạt tiêu, ca cao, thịt …), dệt may, giày dép, sắt thép, xi măng, sản phẩm điện tử… Để tăng trưởng xuất khẩu vào thị trường EU, cần có giải pháp ứng phó, thích ứng.
Chính vì điều đó, Hội thảo: Thỏa thuận Xanh châu Âu (EGD) và tác động xuất khẩu Việt Nam, những điều kiện doanh nghiệp cần biết được tổ chức ngày 16/11 tại Hà Nội với sự hỗ trợ của Viện FNF (CHLB) Đức), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhắm hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu tìm hiểu, bổ sung và thích ứng các sản phẩm tiêu chuẩn xanh trong thoải mái Xanh EU.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Quang Vinh- Phó Chủ tịch VCCI cho biết: Xây dựng nền kinh tế có khả năng phát thải tối thiểu, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, ngăn chặn tình trạng suy suy giảm hệ sinh thái, hay còn gọi là quá trình “chuyển xanh”, đang và sẽ là xu hướng tất yếu toàn cầu. Liên minh châu Âu (EU) được đánh giá là một trong những khu vực tích cực nhất trên thế giới trong các nỗ lực chuyển đổi xanh này, đặc biệt là với việc thông qua và phát triển thỏa thuận Xanh EU (Thỏa thuận xanh châu Âu) từ đầu năm 2020.
Theo ông Vinh, Thỏa thuận Xanh là chương trình tổng thể và thời hạn của EU nhằm ứng dụng các vấn đề khẩn cấp về khí hậu toàn cầu đến năm 2050, đồng thời giảm thiểu việc sử dụng các nguồn lực tự nhiên trong phát triển kinh tế tế. Việc EU từng bước thực hiện các mục tiêu trong Thỏa thuận Xanh đang hoạt động trực tiếp tới các hoạt động kinh doanh trên hoặc với thị trường EU, trong đó có hoạt động sản xuất, xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam vào thị trường này.
Mặc dù bối cảnh kinh tế khó khăn hiện tại có thể làm suy giảm tạm thời cầu ở thị trường này nhưng EU vẫn là thị trường tiềm năng, có sức mua lớn nhất nhì toàn cầu. EU trước đây luôn nằm trong top đầu về kim ngạch xuất khẩu của hàng hóa Việt Nam, đặc biệt với những cơ hội từ Hiệp định thương mại Tự làm Việt Nam – EU.
Phát biểu tại Hội thảo, GS.TS. Andreas Stoffers – Giám đốc Quốc gia Viện FNF Việt Nam trình bày: Để ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu, châu Âu đã giới thiệu về Thoả thuận Xanh EU với nhiều chính sách giúp khu vực này chuyển sang nền kinh tế tế xanh vào năm 2050. Đến nay một số hành động đã được thông qua: Chiến lược từ trang trại đến bàn ăn hay Cơ chế điều chỉnh carbon tại biên giới… sẽ tác động đến nhiều ngành xuất khẩu của Việt Nam.
Cuối năm 2023 đà tăng trưởng của Việt Nam mạnh mẽ hơn, có thể trên 5% trong năm nay và những năm tiếp theo. Đầu tư FDI, đầu tư công, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu rất quan trọng để tăng cường năng lực tự chủ của Việt Nam.
“Để có thể vượt qua cơn khủng hoảng có thể xảy ra, đạt mục tiêu tiêu ngắn và dài hạn, nền kinh tế Việt Nam cần tăng cường sức mạnh và phát triển bền vững, trong đó, tiến tới sản xuất xanh, xuất khẩu xanh là một yếu tố quan trọng”
GS.TS. Andreas Stoffers – Giám đốc quốc gia Viện FNF Việt Nam
Báo cáo về những tác động của Thỏa thuận Xanh EU tới xuất khẩu của Việt Nam, TS. Nguyễn Thị Thu Trang – Giám đốc Trung tâm WTO, VCCI cho biết, tuy nhiên các chính sách này tác động đến nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam nhưng có tới 88 – 93% doanh nghiệp xuất khẩu và chủ thể liên quan chưa biết về Thoả thuận Xanh EU.
Theo TS. Nguyễn Thị Thu Trang, Thỏa thuận Xanh EU là tập hợp 1 gói ứng dụng chính cho hậu khí toàn cầu biến thể. Từ năm 2020 đến nay, đã có 58 hành động phát triển khai Thỏa thuận Xanh EU, nổi bật như Dự Luật Khí hậu châu Âu, Chiến lược công nghiệp châu Âu, Chiến lược Từ trang trại đến bàn ăn, Chiến lược đa dạng sinh học EU, Kế hoạch hành động Không lây nhiễm, Gói Hành động “vì mục tiêu 55” trong đó CBAM ban hành năm 2023…
Cũng theo đại diện Trung tâm WTO, Thoả thuận Xanh EU sẽ có 3 tác động lớn với xuất khẩu của Việt Nam. Trong đó có việc tăng tiêu chuẩn xanh với hàng hóa; gia tăng trách nhiệm tài chính xanh của nhà sản xuất và gia tăng trách nhiệm giải quyết.
Bên mép những khó khăn, TS. Nguyễn Thị Thu Trang cũng chỉ ra những lợi ích nhất định cho doanh nghiệp. Trong đó có các chính sách xanh trình bày thực hiện từng bước, doanh nghiệp có thời gian tìm hiểu, tiếp cận từng bước. Cùng với đó, Chi phí thực thi không phải trả cả gói lập tức. Về lâu dài, doanh nghiệp sẽ có cơ hội tiếp cận tiềm năng thị trường xanh, xuất khẩu bền vững đi các thị trường phát triển, tiết kiệm chi phí, cải thiện hiệu quả kinh doanh trong thời gian dài hạn và góp phần chuyển đổi xanh tại Việt Nam.
Tại Hội thảo, các khách mời tham dự cũng được lắng nghe và trao đổi về những chia sẻ về những khó khăn, công thức từ phía doanh nghiệp, tập đoàn, đại diện là Tập đoàn Dệt may Việt Nam và Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA) cũng như những cuốn sách chính khó từ phía cơ quan quản lý nhà nước.
