Đến 2030, diện tích gieo trồng lúa khoảng 7,0 triệu ha, cho sản lượng 43 triệu tấn thóc/năm, tương đương 27-28 triệu tấn gạo, có thể xuất khẩu 7-8 triệu tấn gạo. Đó là nội dung có trong báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhằm chuẩn bị trả lời chất vấn các đại biểu Quốc hội trong khuôn khổ phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 15/8.
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, an ninh lương thực quốc gia luôn là vấn đề thiết yếu, cấp bách khi nguồn cung và khả năng tiếp cận lương thực đang chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu, thiên tai, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh xuyên biên giới ngày càng khốc liệt, khó lường; quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ. Việc đảm bảo an ninh lương thực không chỉ đề cập đến đủ lượng lúa gạo, mà còn bao gồm các sản phẩm lương thực, thực phẩm khác như thịt cá, rau quả, cây lương thực khác. Tuy nhiên, với cơ cấu tiêu dùng hiện nay thì gạo vẫn là mặt hàng tiêu dùng chính,chiếm 70% trong tiêu dùng lương thực thực phẩm của hộ.
Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, an ninh lương thực quốc gia luôn là vấn đề thiết yếu, cấp bách. Ảnh: Quochoi.vn
Tại Việt Nam, với việc giữ diện tích đất trồng lúa 3,5 triệu ha đến năm 2030 theo kết luận 81 của Bộ Chính trị và các nghị quyết của Quốc hội, thì diện tích gieo trồng lúa khoảng 7 triệu ha, cho sản lượng 43 triệu tấn thóc/năm, tương đương 27 – 28 triệu tấn gạo.
Trong khi đó theo tính toán ở mức an toàn rất cao của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lượng lúa dùng cho đảm bảo an ninh lương thực của 100 triệu dân và các nhu cầu tiêu thụ nội địa khác (dùng chế biến, thức ăn chăn nuôi, dự trữ trong dân, dự trữ quốc gia, làm giống…) khoảng 29,5 triệu tấn thóc/năm, Việt Nam còn khoảng 13,5 triệu tấn thóc (tương đương 7-8 triệu tấn gạo) dùng cho xuất khẩu.
Trước tình hình giá gạo trên thị trường thế giới tăng. Với lợi thế tự nhiên của vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, ngành nông nghiệp đã hướng dẫn nhiều địa phương gia tăng diện tích sản xuất vụ Thu Đông. Điều này vừa góp phần tăng cung ứng nguồn lương thực cho khu vực và thế giới, đồng thời mang lại thu nhập cho nông dân. Đến nay, nhiều diện tích lúa Thu Đông đã cho thu hoạch và đem lại lợi nhuận tốt cho nông dân.
Việt Nam không chỉ bảo đảm an ninh lương thực quốc gia mà còn là nước xuất khẩu lương thực hàng đầu thế giới. Ảnh Internet.
Gạo hiện vẫn là mặt hàng tiêu dùng lương thực chính của hộ gia đình. Do vậy, việc giữ đất lúa là cần thiết để bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; đồng thời bảo đảm sinh kế, thu nhập cho người trồng lúa trên cơ sở phát huy nguồn lực của Nhà nước, nhân dân và các thành phần kinh tế.
Bộ Chính trị đã có Kết luận Số 81-KL/TW ngày 29/7/2020 về “Bảo đảm an ninh lương thực quốc gia đến năm 2030”; trong đó nêu rõ sự cần thiết nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp; giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa, sản lượng lúa hàng năm bảo đảm ít nhất 35 triệu tấn, làm nòng cốt bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân, ổn định chính trị, xã hội trong mọi tình huống.
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 34/NQ-CP ngày 25/3/2021 về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia đến năm 2030; trong đó yêu cầu đến năm 2030 giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa, với sản lượng lúa hàng năm bảo đảm ít nhất 35 triệu tấn, xuất khẩu khoảng 4 triệu tấn gạo.
Tuy có khả năng đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và xuất khẩu lương thực, nhưng sản xuất lương thực thực phẩm tại Việt Nam cũng đang tạo ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường và suy thoái đất, nước, rừng và đa dạng sinh học nông nghiệp.
Năm nay, kỷ niệm Ngày Lương thực Thế giới lần thứ 43 (16/10) có chủ đề “Nước là sự sống, nước là thực phẩm. Không ai bị bỏ lại phía sau” nhằm nâng cao nhận thức toàn cầu về vai trò, tầm quan trọng của việc quản lý nước hợp lý. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp khẳng định Việt Nam là nước nông nghiệp với hàng chục triệu người sống dựa vào nguồn nước ngọt để đảm bảo sinh kế.
Việt Nam đã xây dựng và phát triển tương đối đồng bộ hệ thống công trình kết cấu hạ tầng nguồn nước cùng với hệ thống pháp luật để quản lý, khai thác, tận dụng tối đa khả năng nguồn nước phục vụ phát triển kinh tế-xã hội và phòng, chống lũ, lụt cũng như các tác hại khác do nước gây ra. Việt Nam sẽ đảm bảo an ninh nguồn nước, an toàn đập và ngăn chặn suy giảm nguồn nước, tập trung điều tiết nguồn nước sử dụng tiết kiệm và hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, đời sống người dân. Đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia ở thượng nguồn và các tổ chức quốc tế trong việc sử dụng hiệu quả nguồn nước ở lưu vực các dòng sông xuyên biên giới. Góp phần đạt mục tiêu trở thành quốc gia sản xuất và cung cấp lương thực, thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững để không ai bị bỏ lại phía sau.
Chính phủ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch Hành động Quốc gia Chuyển đổi Hệ thống Lương thực Thực phẩm Minh bạch, Trách nhiệm và Bền vững đến năm 2030 để khắc phục những tồn tại, hạn chế của ngành nông nghiệp, đồng thời tạo ra sức mạnh tổng hợp và giảm thiểu sự đánh đổi về phát triển kinh tế với môi trường và sức khỏe cộng đồng./.
Thu Hằng