Anh Triệu Quay Phúc, Trưởng thôn Tàu Tiên (xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ) là tấm gương dám nghĩ dám làm trong phát triển kinh tế gia đình. Từ năm 2010, anh Phúc mạnh dạn tiên phong đầu tư phát triển trồng rừng gỗ lớn.
Tàu Tiên là thôn miền núi. Những người dân Tàu Tiên, giống như anh Triệu Quay Phúc, sinh ra, lớn lên đều gắn bó với rừng. Sinh kế của bao thế hệ vẫn chủ yếu dựa vào khai thác gỗ rừng, trồng cây keo, bạch đàn. Anh Phúc hiểu rất rõ loại cây rừng này hợp đất, sống khỏe, phát triển nhanh, sớm thu hoạch. Tuy nhiên cây keo không bảo vệ môi trường, khai thác đạt giá trị thấp, không mang lại nguồn thu lớn, tạo tích lũy đáng kể cho các hộ trồng rừng. Bởi vậy hộ nghèo, cần cái ăn cái mặc trước mắt thì trồng rừng keo là phù hợp; nhưng khi đời sống đã ổn định, cần những mô hình kinh tế bền vững, giá trị cao hơn, giúp người dân có tích lũy, thì cây keo phải được thay thế bằng loại cây trồng khác. Anh Phúc quyết định lấy cây quế để dần thay thế cây keo.
Bắt đầu từ 5ha rừng trồng của gia đình, anh Phúc thay thế cây keo bằng cây quế. Là loại cây phát triển trong rừng tự nhiên Tàu Tiên, cây quế hợp đất rừng trồng. Quá trình phát triển của cây khoảng 10 năm, khi trưởng thành có thể tận thu từ thân, vỏ, lá, rễ… phục vụ mục đích gỗ nguyên liệu và chế biến lâm sản thô, chế biến tinh chất dầu quế… Hiện đầu ra của cây quế rộng mở, thương lái đến tận rừng thu mua, vận chuyển. Giá trị mỗi ha quế trưởng thành gấp 2-3 lần cây keo, khoảng 200 triệu đồng/ha. Thuận hơn là người dân tham gia trồng cây quế được hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước về giống, vốn, kỹ thuật.
Anh Phúc cho biết: Cái lợi của cây quế ở Tầu Tiên đã được khẳng định. Vấn đề ở đây chỉ là tư duy, thói quen của người dân chưa chịu đổi mới để tiếp cận. Việc của mình là tiên phong làm, vận động, khích lệ, kết nối người dân cùng thực hiện. Người dân thôn Tàu Tiên lành nghề rừng, hiểu cây rừng. Trong thôn có những hạt nhân già làng, người DTTS uy tín hiểu biết, người trẻ năng động, sẵn sàng phối hợp với anh Phúc để phát triển rừng gỗ lớn. Nhờ vậy, những cánh rừng quế ở Tàu Tiên ngày càng được nhân rộng, tạo vùng nguyên liệu quế tập trung.
Theo báo cáo của huyện Ba Chẽ, thôn Tàu Tiên hiện có hàng trăm ha quế trưởng thành và nhiều cánh rừng quế mới trồng khác. Riêng anh Phúc là 12ha quế, bao gồm 5ha rừng sản xuất của gia đình và 7ha liên kết với các hộ anh em.
Để nâng cao giá trị cây quế, anh Phúc xây dựng vườn giống quế, cung ứng cây giống đạt chất lượng cho bà con. Năm 2020, anh Phúc cùng một số cổ đông thành lập HTX Nông, lâm nghiệp và dịch vụ Ba Chẽ với vốn liếng là gần 100ha rừng quế. HTX không chỉ trồng và phát triển rừng, mà còn tổ chức thu mua sản phẩm quế sau thu hoạch, phân loại chế biến ngay tại chỗ một số thành phần, khối lượng còn lại được vận chuyển, xuất cho các xưởng đầu mối lớn hơn tại Đầm Hà, Tiên Yên. Hoạt động này đã mang lại nguồn thu cao cho gia đình anh Phúc và các thành viên HTX, cũng như cho các hộ trồng quế thôn Tàu Tiên.
